SALÂMÂN U ABSÂL MESNEVİSİNDEKİ ABSÂL’IN KÖKENİ ÜZERİNE
Türk edebiyatında Salâmân u Absâl mesnevisinin tek örneğini Lâmiʽî Çelebi vermiştir. Câmî’nin birçok eserini tercüme ettiği için Câmî-i Rûm lakabı ile tanınan Lâmiʽi Çelebi, Salâmân u Absâl mesnevisini Câmî’nin aynı adı taşıyan eserinden tercüme etmiştir. Lâmiʽî’nin Salâmân u Absâl’ı, te’lif-tercüme bir eserdir. Konu bakımından Câmî ile Lâmiʽî’nin arasında hikâyenin ana hatlarında bir değişiklik yoktur. Lâmiʽî, mesneviye 5 gazel,1 murabba ve 1 mersiye ilave etmiştir. Salâmân u Absâl’ın Yunan kaynaklı bir hikâye olduğu ve Salâmân ve Absâl’ın Süleymân ve Abşâlum’dan bozma Süryanice bir isim oldukları, Batı dünyasında şekil ve cinsiyet değiştirerek hikâyeleştirildikleri görüşleri vardır. Fakat bu makalede buna değinilmeyecek olup Salâmân u Absâl mesnevisinin kadın kahramanı Absâl’dan yola çıkarak kökeni hakkında bazı tespitler sunulacaktır.
Anahtar Kelimeler:
Salâmân u Absâl, Ana Tanrıça, ay, toprak, kadın, mitoloji
___
- Akalın, Kürşat Haldun (2016). Göğün Kraliçesi İsis’in Geri Dönüşü: Hristiyanlıkta Meryem Ana Tapınması. İLTED, Erzurum2016/1, sayı 45, ss. 81-107.
- Armstrong Karen (2014). Mitlerin Kısa Tarihi. İstanbul: Alfa Yayınevi.
- Ateş, Mehmet (2014). Mitolojiler ve Semboller. Ana Tanrıça ve Doğurganlık. İstanbul: Milenyum Yayınları.
- Avşar, Ziya (2007). Evrensel Bir Hikâye: Salâmân u Absâl ve Kökeni. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 2/4 Fall 2007.
- Black Jeremy, Green Anthony (2017). Mezopotamya Mitolojisi Sözlüğü. İstanbul: Köprü Kitapları.
- Bottero, Jean, Kramer Samuel Noah (2017). Mezopotamya Mitolojisi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
- Campbell, Joseph (1995). İlkel Mitoloji. Tanrının Maskeleri. Ankara: İmge Kitabevi.
- Campbell, Joseph (2017). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu. İstanbul: İthaki Yay.
- Eliade, Mircea (2017a) Mitler, Rüyalar ve Gizemler. Ankara: Doğu Batı Yay.
- Eliade, Mircea (2017b). Dinler Tarihine Giriş. İstanbul:Alfa Yayınları.
- Eliade, Mircea (2017c). Kutsal ve Kutsal Dışı. İstanbul: Alfa Mitoloji.
- Erhat, Azra (1996). Mitoloji Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Ersoy, Elif. Ana Tanrıça Kültü. https://www.academia.edu/25356451/ANA_TANRI%C3%87A_K%C3%9CLT%C3%9C [Erişim Tarihi: 21.11.2018] Fidan, Maksude Kurt (2015). Ana Tanrıçalardan Bakire Meryem’e: Kadının Mitolojik Öyküsü. II. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi-Bildiriler Kitabı 4. s. 934.
- Hamilton, Edith (2016). Mitologya. İstanbul: Varlık Yayınları.
- Kartal, Ahmet (2013). Doğu’nun Uzun Hikâyesi. Türk Edebiyatında Mesnevi. İstanbul: Doğu Kütüphanesi.
- Knith Gareth (2012). Tanrıça’nın Sihri ve Gücü. Batı Gizem Geleneğinde İnisiyasyon, Tapınmak ve Ritüel. İstanbul: Ayna Yayınevi.
- Kurt, Maksude (2010). Tanrıça Kültü ve Hristiyanlıktaki Meryem Figürüne Etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Rize: Rize Üniversitesi.
- Larousse Semboller Sözlüğü (2014) .çev. Beyza Akşit. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
- Gılgamış Destanı. (2018). çev. Maden, Sait. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Öztürk, Özhan (2016). Dünya Mitolojisi. Ankara: Nika Yayınevi.
- Roller, Lynn E. (2013). Ana Tanrıça’nın İzinde. Anadolu Kybele Kültü. İstanbul: Alfa Basım.
- Tekin, Gönül (2009). Divan Edebiyatındaki Bazı Motiflerin Mitolojik Kökenleri. TUBA/JTS 33/II.
- Tekin, Gönül (2017) Eski Türk Edebiyatı Metinlerinin Bugünkü Türkçeye Açılamalarla Çevrilmesinin Gerekliliği Üzerine. Hayat Ağacı. İstanbul: Yeditepe Yayınevi s. 145-168.
- Uludağ, Erdoğan. (2013) Lâmi’î Çelebi. Salâmân ve Absal. İstanbul: Büyüyen Ay Yayınları.
- Yıldırım, Nimet (2008). Fars Mitolojisi Sözlüğü. İstanbul: Kabalcı.
- Usluer, Fatih (2007). Aşk Mesnevilerinde Cinsellik Mazmunları. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 2/4 Fall.
- Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
- Başlangıç: 2017
- Yayıncı: Mehmet ÖZDEMİR