Orhan Kemalʹin Şiirlerine Kurgusal Bir Bakış

Orhan Kemal (1914-1970) Türk edebiyatının önemli roman ve hikâye yazarlarından biridir.Gerçek adı Mehmet Raşit Öğütçü olan romancı, işçi ve emekçi sınıfının meselelerini insanî özlebirleştirerek anlatan toplumcu bir çizgiyi benimsemiş, hayatı boyunca çok sayıda hikâye ve romanyazarak geçimini kalemiyle sağlamıştır. Tiyatro ve senaryo çalışmaları da bulunan yazarın edebiyatailgisi lise bitirme sınavları esnasında başlamış ve ilk denemeleri şiir türünde olmuştur. Birçokedebiyatçı gibi kendini edebiyat âlemine şiirleriyle kabul ettirmek üzere yola çıkan Orhan Kemalʹinedebî çizgisi Bursa Hapishanesinde Nâzım Hikmet ile bir araya gelmesiyle değişir. Yazdığı şiirleriNâzım Hikmet beğenmez. Şiirleri dışında kaleme aldığı roman denemesini ise çok başarılı bulur.Böylece Nâzım Hikmetʹin yönlendirmesiyle şiirden hikâye ve romana geçiş yapar.Orhan Kemalʹin 1939-1969 yılları arasında yazdığı şiirleri ölümünden sonra oğlu Işık Öğütçütarafından günlükleriyle birlikte tek kitap halinde yayımlanır. Yazmak Doludizgin (2002, 2007) adlıeserdeki şiirler bir bütün halinde incelendiğinde, Orhan Kemalʹin ileride güçlü bir kurgu ustasıolacağı şiirlerindeki anlatıya dayalı unsurlardan açıkça bellidir. Onun şiirleri kurgusal bir metnintaşıması gereken olay örgüsüne bağlı kişi, zaman, mekân, dil ve anlatım özelliklerini bünyesindebarındırır. Şiirlerinin çoğu manzum hikâye şeklindedir. Hatta bazı şiir başlıklarında hikâye yikullandığı görülür.Bu çalışmada Orhan Kemalʹin roman ve hikâye yazarı kimliğiyle tanınmadan önce edebiyatçevrelerine dâhil olmasını sağlayan şiirleri, anlatma esasına dayalı metinlerde bulunan unsurlaraçısından incelenerek yazarın şiirleriyle hikâye ve romanları arasındaki örtüşen taraflar tespitedilecektir. Böylece onun manzum kurgusal metinler yazdığı görüşü dikkatlere sunulacaktır.

A Fictional View on the Orhan Kemalʹʹs Poems

Orhan Kemal (1914-1970) is one of the important writers of Turkish literature. His real name is Mehmet Raşit Öğütçü. He wrote some novels and stories, but firstly he wanted to be a poet. He wrote his first poem in 1939. Nâzım Hikmet is also very famous poet in that time. They met in Bursa prison. When Nâzım Hikmet read Orhan Kemalʹs poems, he did not like them. Nâzım Hikmet advised Orhan Kemal to write stories and novels, because his fictional works are more successful than his poems. Orhan Kemal wrote his poems from 1939 to 1969, but they were not published as a book. Orhan Kemalʹs poems were published after his death entitled Yazmak Doludizgin. Işık Öğütçü, his son, prepared the poems as a book in 2002, which his diary was included. His poems contain the elements of fictional text, such as plot, time, character, setting and point of view. In addition to these, some poems are in story form. Although recently, some academicians have published some researches about his poems, they have not been analysed as fictional works. In this study, Orhan Kemalʹs poems will be examined in terms of the fictional elements and the authorʹs poet and novelist identities will be compared.

PDF

___

Demirci, İbrahim (2014). Orhan Kemalʹin Şiirleri . Bereketli Toprakların Yazarı Orhan Kemal (Hece Özel Sayısı). Ankara: Hece.
Demiryürek, Meral (2018). Çorumʹda Edebiyat Edebiyatta Çorum. Ankara: Çorum Belediyesi Yayınları.
Durbaş, Refik (1992). Orhan Kemalʹden Kemal Sülkerʹe Yayımlanmamış Mektuplar . Cumhuriyet. https://core.ac.uk/reader/45609237 [Erişim Tarihi: 18.01.2020]
Narlı, Mehmet (2016). Orhan Kemal . TDV İslam Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/orhan-kemal [Erişim Tarihi: 18.01.2020]
______ (2019). Orhan Kemal . Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü (TEİS). http://teis.yesevi.edu.tr/index.php?sayfa=madde_detay&md=5748f16ec7f05ed6e 4045f0199566f7d [Erişim Tarihi: 18.01.2020]
Orhan Kemal (2007). Yazmak Doludizgin. İstanbul: Everest Yayınları.
______ (2012). Yaşam ve Sanat Serüvenim… . Orhan Kemal (Ed. Ahmet Ümit-Işık Öğütçü). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
______ (2019). Nâzım Hikmetʹle 3,5 Yıl. İstanbul: Everest Yayınları.
Otyam, Fikret (2015). Arkadaşım Orhan Kemal ve Mektuplar. İstanbul: İş Bankası Yayınları.
Öğütçü, Işık (2012). Orhan Kemalʹi Tanımak . Orhan Kemal (Ed. Ahmet Ümit-Işık Öğütçü). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
Önger, Fahir (1970). O. Kemalʹin Edebiyata Girişi Üzerine Notlar . Cumhuriyet (Sanat Edebiyat). S. 3. Sarp, Asım (t.y.) Orhan Kemalʹin Hiçbir Yerde Yayınlanmamış Şiiri . https://core.ac.uk/download/pdf/45609107.pdf [Erişim Tarihi: 18.01.2020]
Selçuk, İlhan (1966). Orhan Kemal! . Cumhuriyet. https://core.ac.uk/reader/45609132 [Erişim Tarihi: 18.01.2020] Senemoğlu, Osman (t.y.). Mektuplardan: Orhan Kemalʹden Kemal Sülkerʹe . https://core.ac.uk/reader/45609140 [Erişim Tarihi: 18.01.2020]
Solak, Ömer (2014). Orhan Kemalʹin Şiirleri ve Şairliği. https://www.academia.edu/32708727/Orhan_Kemal_in_Şiirleri_ve_Şairliği_Orh an_Kemal_s_Poems_and_Poetry [Erişim Tarihi: 17.01.2020]
Stein, Jean (2017). William Faulkner. Yazarın Odası I (Haz. Philip Gourevitch, Çev. Öznur Ayman). İstanbul: Timaş.
Şahin, Osman (2012). Doludizgin Yazmak . Orhan Kemal (Ed. Ahmet Ümit-Işık Öğütçü). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
Taner, Haldun (1998). Ölürse Ten Ölür Canlar Ölesi Değil. Ankara: Bilgi Yayınevi.
Arşiv Belgeleri
Cumhurbaşkanlığı Cumhuriyet Arşivi (30.1.0.0.18.106.11.5).
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı.
Taha Toros Arşivi. http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/handle/11498/2422 [Erişim Tarihi: 01.02.2020]