Memduh Şevket Esendal, Türk öykücülüğünün ana arkını, geleneksel akışını değiştirmiş isimlerin başında gelir. Öyküde olayın hâkimiyetini kırarak muhtelif insanlık hâllerini merkeze alan; büyük zamanlar, ihtişamlı hayatlar, görkemli mekânlardan ziyade dikkatini “küçük” ve “sıradan” şeylere yoğunlaştıran yazar, bu yönleriyle çağdaşlarından ayrılır. Sanatçı, üslubunu mümkün olduğunca yalınlaştırma gayreti içindedir; çünkü edebî ve estetik derinliğe ancak bu yolla ulaşılabileceğine inanır. Bu çalışmada, ilkin yazarın söz konusu hassasiyetlerle oluşturduğu yazarlık kimliği odağa alınmış ve hemen ardından onun özellikle romancı kimliği üzerine eleştirel bir tartışma yürütülmüştür. Öte yandan bir romanın yazılma ve yayımlanma süreçlerinde saklı tutulan türlü sırlara, sancılara, endişelere ve dolayısıyla eserin arka planındaki hikâyeye ulaşma noktasında mektup, anı gibi edebî türler araştırmacıları velut neticelere götürebilir. Esendal söz konusu olduğunda ise mektuplar bu anlamda öne çıkar; çünkü yazarın, çocuklarına hitaben yazdığı yaklaşık bin iki yüz sayfalık bir mektup külliyatı bulunmaktadır. Bu mektuplarda onun şahsi ve edebî hayatıyla ilgili geniş bilgilere ulaşmak mümkündür. Bu yazı özelinde ise sanatçının Ayaşlı ile Kiracıları romanının hikâyesi mektuplar üzerinden etraflıca incelenmiş; romanın yazılış, basılış ve yayımlanış süreçlerinde karşılaşılan, maruz kalınan türlü güçlükler ortaya koyulmuştur.

Memduh Şevket Esendal is one of the names who changed the main arc and traditional flow of Turkish storytelling. Breaking the dominance of the event in the story, centering various human conditions; focusing his attention on “small” and “ordinary” things rather than big times, magnificent lives and splendid places, author differs from his contemporaries in these aspects. The artist tries to simplify his style as much as possible because he believes that literary and aesthetic depth can only be reached in this way. In this study, first of all, the authorship identity, which the author created with these sensitivities, was focused on, and then a critical discussion was carried out on his novelist identity. On the other hand, literary genres such as letters and memoirs can lead researchers to productive results at the point of reaching all kinds of secrets, pains, concerns, and thus the story in the background of the work, which are hidden during the writing and publishing processes of a novel. In the case of Esendal, letters come to the fore in this sense because there is a corpus of letters of approximately one thousand and two hundred pages that the author wrote to his children. In these letters, it is possible to reach extensive information about his personal and literary life. In this article, the story of the artist's novel Ayaşlı and Kiracıları was examined in detail through letters; various difficulties encountered and exposed during the writing, printing and publishing processes of the novel were revealed.