Ahmed Paşa'nın "Kerem" Redifli Manzumeleri Hakkında

Divan şiirinin kurucu şairlerinden Ahmed Paşa, inişli çıkışlı hayatının zor dönemlerinde devlet büyüklerine isteklerini kasidelerle bildirmiş bir şairdir. Onun hayat hikâyesinde önemli bir eşik, Fatih Sultan Mehmed’e sunduğu kerem kasidesidir. Ali Nihad Tarlan’ın hazırlamış olduğu Ahmed Paşa Divanı’nda, Ahmed Paşa’nın Fatih’e sunduğu “kerem” kasidesinin yanı sıra ıydiye türünde kaleme alınmış bir kerem kasidesi daha bulunmaktadır. Tarlan, bahsi geçen çalışmasında, ikinci kerem kasidesinin kime sunulduğu ile ilgili herhangi bir bilgi vermemektedir. Ayrıca, Ḳullaruz ḥālümüz añlatmaġa geldük ḳapuya // İntiẓāruz ki icāzet vire sulṭān-ı kerem beytinden itibaren duygudaki değişime bağlı olarak farklı bir manzumenin varlığına işaret etmektedir. Ahmed Paşa Divanı’nın tenkitli neşri amacıyla hazırlanmakta olan doktora tezi vasıtasıyla elde edilen kırk nüsha tanıklığında Tarlan’ın kısmen değindiği bu yeni nazım şeklinin on yedi beyitten oluşan bir kıta-i kebire olduğu belirlenmiştir. Bu çalışmada, kerem kasideleri etrafında, nazım şekli ve tenkitli metin bağlamında var olan birtakım karışıklıklar ile manzumelerin sunuldukları kimseler ile ilgili belirsizlikler giderilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Divan şiiri, Ahmed Paşa, kerem kasideleri

Abaut Ahmed Pasha’s Poems with Kerem Redif

Ahmet Pasha, one of the founding poets of divan poetry, is a poet who passed his requests to state’s administrators through qasidas in hard times of vicissitudes of his life. One of the important thresholds in his life was Kerem Qasida that he presented to Fatih Sultan Mehmed. In ‘Ahmet Pasha Divanı’ that arranged by Ali Nihad Tarlan, in addition to Kerem qasida there is one more Kerem Qasida. Tarlan, in his mentioned study, he does not give any information about whom the second Kerem Qasida was presented to. Besides, from the couplet ‘Ḳullaruz ḥālümüz añlatmaġa geldük ḳapuya // İntiẓāruz ki icāzet vire sulṭān-ı kerem’ on, it pointed out the existence of a different poem due to change in sensation. In testimony of forty copies that obtained through doctoral thesis, arranged for critical publication, it is defined that the new verse type, which Tarlan partially mentioned, is kıta-i kebire. In this study, in the light of kerem qasidas, some confusions in the context of verse types and satirical texts, and uncertainties about whom the poems were presented will be eliminated.

Keywords:

Divan poetry, Ahmed Pasha, kerem qasidas,

PDF

___

Batislam, H. D. (2008). “Divanlardaki manzum arz-ı hâller”. Turkish Studies, 3 (1), 209-218. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.265
Bordalejo, B. (2011). Metin tenkidi yöntemlerinden stemmatik yaklaşımın tarihi. Bedir, M. (Derl.), Stemmatik tenkitli metin neşrinde soy-ağacı yaklaşımı (s.43-70). Küre Yayınları.
Canım, R. (2018). Latîfî tezkiretü'ş-şu'arâ ve tabsıratü'n-nuzamâ. Kültür ve Turizm Bakanlığı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-216998/latifi-tezkiretus-suara-ve-tabsiratun-nuzama.html
Çakıcı, B. (2010). Bir sürgünün hikâyesi: kerem kasidesi üzerine bazı düşünceler. B. (Ed.) Bursalı şair Ahmed Paşa ve dönemi (s. 185-193). Bursa Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
Darülfünun Edebiyat Medresesi (1336). Bursalı şair Ahmed Paşa divanından bazı parçalar. Darülfünun Matbaası.
İlaydın, H. (1956). “Kerem kasideleri". İstanbul Enstitüsü Dergisi, 2, 1-18.
İpekten, H. (2020). Karamanlı Nizâmî dîvânı, Kültür ve Turizm Bakanlığı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-265523/karamanli-nizami-divani.html
İsen, M. (1997). Sehi Bey tezkiresi Heşt-behişt. Akçağ Yayınları.
İsen, M. (2017). Künhü’l-ahbârın tezkire kısmı. Kültür ve Turizm Bakanlığı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-194288/kunhul-ahbarin-tezkire-kismi.html
Karabey, T. (1992). Ahmed Paşa (Hayatı, edebi kişiliği, eseri ve bazı şiirlerinin açıklamaları). Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yayınları.
Kılıç, F. (2018). Âşık Çelebi meşâ’irü’ş-şu’arâ. Kültür ve Turizm Bakanlığı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-210485/asik-celebi-mesairus-suara.html
Olgun, T. Veliyyüddînoğlu Ahmed Paşa Dîvânı’nın nesre çevrilişi. Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi. F. S. Türkmen, No. 85, 86.
Özergin, M. K. (1960). “Ahmed Paşa'nın tarih manzumeleri (855-896/1451-1491)". Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 10, 161-184.
Şahin, E. S. (2010). Kaside vadisinde Ahmed Paşa ve Nef’î. Kemikli, B. (Ed.) Bursalı şair Ahmed Paşa ve dönemi (s. 138-149). Bursa Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
Tarlan, A. N. (1966). Ahmed Paşa divanı. Milli Eğitim Basımevi.
Tekindağ, Ş. (2003). “Mahmud Paşa”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (s. 376-378). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. https://islamansiklopedisi.org.tr/mahmud-pasa