PETROL FİYATLARI, KUR VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Petrol fiyatlarının ekonomik aktivitelerde kullanılan önemli bir girdi olması sebebiyle petrol fiyatlarındaki artışın hisse senetleri piyasaları üzerindeki etkisi önem arz etmektedir. Bu çalışma ile Türkiye’de petrol fiyatları ve BİST 100 endeksi arasındaki ilişki, 2009 - 2018 dönemleri için günlük veriler kullanılarak incelenmiştir. Öncelikle, değişkenler arasındaki ilişki korelasyon testi ile araştırılmış sonrasında ise serilerin durağanlık derecelerinin belirlenmesi için ADF (1981) ve PP (1988) birim kök testleri uygulanmıştr. Tüm serilerin birinci farkları alındığında durağanlaştıkları gözlemlendiğinden bu duruma uygun olarak seriler arasındaki nedensellik, literatürdeki diğer çalışmalardan farklı olarak Breitung ve Candelon (2006) tarafından geliştirilen frekans dağılımı nedensellik testi ve Hatemi J (2012) tarafından geliştirilen asimetrik nedesellik testi ile araştırılmıştır. Frekans alanı nedensellik testi sonucundan elde edilen bulgulara göre Brent petrol fiyatlarından BIST 100 endeksine doğru sadece kısa dönem nedenselliğin olduğu anlaşılmaktadır. Bununla beraber asimetrik nedensellik testi sonuçlarına göre petrol fiyatları ile hisse senetleri arasında herhangi bir nedensellik ilişkisine rastlanmamıştır. Her iki nedensellik testi sonuçları göz önünde bulundurulduğunda uzun dönemde iki değiken arasında nedenselliğin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Ekonomik Büyüme, Petrol ve Hisse senedi Fiyatları, BİST 100 Endeksi, Nedensellik Testi

EFFECTS OF PETROLEUM PRICES ON THE STOCK MARKETS: AN APPLICATION ON BIST 100

Since oi lprices are an important in put to economic activity, the effect of the increase in oil prices on stock markets is significant. With this study, the relationship between oil prices and BİST 100 index in Turkey, 2009 - 2018 period were examined using log data. Firstly, the relationship between variables was examined by correlation test and then ADF (1981) and PP (1988) unitroot tests were applied to determine the stationarity ratings of the series. According to unitroot test results also shows that the first difference of each variable is stationary. The causality between the series was investigated by using the Frequency Domain Causality Analysis developed by Breitung and Candelon (2006) and the asymmetric causality test developed by Hatemi J (2012). According to the results obtained from the frequency domain causality test, it is understood that there is only short-term causality from Brent oil prices to BIST 100 index. However, according to the results of the asymmetric causality test, no causal relationship between oil prices and stocks was found. Given the results of both causality tests, it has been reached that there is nocausality between two variables in the long run.

Keywords:

Economic Growth, Oil and Stock Prices, BİST 100 Index, Causality Test,

PDF

___

ABDİOĞLU, Z., DEĞİRMENCİ, N. (2014). Petrol Fiyatları-Hisse Senedi Fiyatları İlişkisi: BİST Sektörel Analiz. Kafkas Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt.5, Sayı.8, ss.1-24.
ADIGÜZEL, U., BAYAT, T., KAYHAN, S., NAZLIOĞLU, Ş. (2013). Oil Prices and Exchange Rates in Brazil, India and Turkey: Time and Frequency Domain Causality Analysis. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 49-73.
AVCI, Ö. B. (2015), Petrol Fiyatlarının Hisse Senedi Piyasasına Etkisi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl.2, Sayı.3, ss.27-34.
BUDAK, S., CANGİ, S., TUNA, İ. (2017). Temel Makroekonomik Değişkenlerin BİST Endeksleri Üzerindeki Etkisi. The Journal of Academik Social Science,Yıl.5. Sayı.55, Ekim, ss.199-214.
EREN, M. V. POLAT ATAY, M., AYDIN, H. İ. (2016), Türkiye'de Yapısal Kırılmalı Testlerle Elektrik Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Analizi, Akademik Bakış Dergisi, Sayı.56, ss.275-289.
GAZEL, S., &AKEL, V. (2018). Borsa İstanbul'da Sektör Sınıflandırması Kümeleme Analizi İle Belirlenmesi. Muhasebe ve Finans Dergisi,Ocak Sayısı, ss.147-164
GUJARATI, D, N. (2009). Temel Ekonometri. (Çev.: Ümit Şenesen ve Gülay G. Şenesen). Literatür Yayıncılık, İstanbul.
GÜLER, S., NALIN, H. T. (2013). Petrol Fiyatlarının İMKB Endeksleri Üzerindeki Etkisi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt.9, Sayı.2, ss.79-97.
İŞCAN, E. (2010). Petrol Fiyatlarının Hisse Senedi Piyasası Üzerine Etkisi. Maliye Dergisi, Ocak-Haziran, Sayı.158, ss.607-617.
JONES, C.M., KAUL, G. (1996). Oil and the Stock Markets. The Journal of Finance, Vol. LI, No.2, June, ss.463-492.
KAPUSUZOĞLU, A., İBİCİOĞLU, M. (2013). Portföy Çeşitlemesi: İMKB'de Sektörel EndekslerÜzerine Bir Analiz. Muhasebe ve Finansman Dergisi, Nisan, ss.119-138.
KAYA , V., ÇÖMLEKÇİ, İ., KARA, O. (2013). Hisse Senedi Getilerini Etkileyen Makraekonomik Değişkenler 2002-2012 Türkiye Örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı.35, ss.167-176.
LARDIC, S., MİGNON, V. (2006), “The Impact of Oil Prices on GDP in European Countries: An Empirical Investigation Based on Asymmetric Cointegration”, Energy Policy, 34(18), 3910-3915.
ÖZER , A. (2017). Petrol Fiyatları ile Hisse Senedi Getirileri Arasında Volatilitelenin Yayılma Etkisi: Gelişme ve Gelişmekte Olan Ülkeler Örneği. Bülent Ecevit Üniversitesi Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICMEB17 Özel Sayısı, ss.654-662.
PARK, J., RAİTTİ, R. (2007). Oil Price Shocks and Stock Markets in The U.S and 13 European Countries. Energy Economics, Vol.30, Issue.5, ss.2587-2608.
PESARAN H. M. (2004) “General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels”, University of Cambridge, Working Papers in Economics, ss.1-39.
SADORSKY, P. (1999). Oil Price and Stock Market Activity. Energy Economics, Vol.21, Issue.5, ss.449-469.
SYZDYKOVA, A. (2018). Petrol Fiyatlarının BRIC Ülkelerinin Borsalarına Etkisi. Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi, 2(1), ss.1-20.
ŞİMŞEK, M. (2016). Borsa İstanbul (BİST) BRICS Ülkelerinin Hisse Senedi Piyasalarının İlişkisi Üzerine Bir İnceleme . İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt.5, Sayı.3, ss.520-536.
ÜNLÜ, U., TOPCU, M. (2012). Petrol Fiyatları Hisse Senedi Piyasalarını Doğrudan Etkiler mi: İMKB Örneği. İktisat İşletme ve Finans Dergisi, Cilt.27, Sayı.319, ss.75-88.
YAYLALI, M., LEBE, F. (2012). İthal Ham Petrol Fiyatlarının Türkiye'deki Makroekonomik Aktiviteler Üzerindeki Etkisi. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt.32, Say.1, ss.43-68.
YİLANCİ, V., BOZOKLU, Ş. (2014). Türk Sermaye Piyasasında Fiyat ve İşlem Hacmi İlişkisi: Zamanla Değişen Asimetrik Nedensellik Analizi. Ege Academic Review, 14(2).
ZORTUK, M., BAYRAK, S. (2016). Ham Petrol Fiyat Şokları-Hisse Senedi Piyasası İlişkisi: ADL Eşik Değerli Koentegrasyon Testi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 11(1), ss.7-22.