TÜRK ŞİRKETLERİNİN İRAN’DA YATIRIM GİRİŞİMLERİ, TAV VE TURKCELL ÖRNEKLERİ

2000’lerde TAV ve Turkcell şirketleri, İran Cumhurbaşkanı Hatemi’nin de desteğiyle, İran’da büyük yatırım girişimlerinde bulunmuştur. Buna rağmen, 7. dönem İran Meclisinde çoğunluğa sahip olan Muhafazakârlar, söz konusu şirketlerin İran’daki yatırım planlarını engellemiştir. Bu gelişmeler Türkiye’de, “İran’da Türkiye karşıtlığı” olarak algılanmıştır. Bu çalışma, Muhafazakârların tavrının Türkiye karşıtlığı olmayıp; İran’ın özgün ekonomik ve siyasal sisteminin bir sonucu olduğunu iddia etmektedir. Hatemi Hükümeti ile 7. Meclis arasındaki çatışma, TAV ve Turkcell örneklerinde, Türkiye-İran ilişkilerini etkilemiştir. Bu olay, bir tür devlet kapitalizmi olan İran’daki mevcut ekonomik sistemin devamını isteyen Muhafazakârlar ile ülkenin küreselleşmeye eklemlenmesini isteyen Reformcular arasında devam eden mücadelenin tezahürlerinden biridir. İran’daki bu kamplaşma, günümüzde de devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler:

İran, TAV, İmam Humeyni Havaalanı, Turkcell, Irancell

INVESTMENT ATTEMPTS OF TURKİSH FİRMS İN IRAN, TAV AND TURKCELL CASES

In the 2000s, Turkish companies, TAV and Turkcell, attempted to make huge investments in Iran with the support of the Iranian President Hatemi. However, Iranian Conservatives who hold the majority in the 7th term Iranian Parliament blocked the abovementioned companies’ investment plans. In Turkey, these developments were perceived as an “Iranian bias against Turkey”. This article argues that the attitude of Iranian Conservatives is a consequence of Iran’s unique economic and political system, rather than an Iranian bias against Turkey. In the TAV and Turkcell cases, the conflict between Hatemi Government and 7th Parliament affects TurkeyIran relations. This incident is another manifestation of the struggle between Conservatives who support the current state capitalism in Iran and Reformists who demand the articulation of Iran into globalization. This polarization in Iran still persists

Keywords:

Iran, TAV, Imam Khomeini Airport, Turkcell, Irancell,

PDF

___

Akdevelioğlu, Atay. “İran’da 7. Dönem Meclis Seçimleri Süreci ve Sınıfsal Temeli”, SBF Dergisi, 2005, C. 59, No. 1, s. 237-243
Elik, Süleyman. “Türkiye-İran İlişkileri Tahlillerine Kuramsal ve Yöntemsel Bir Yaklaşım”, Bilge Strateji, 2014, C. 6, No. 11, s. 15-28
Larrabee, F. Stephen ve Nader, Alireza. “Turkish-Iranian Relations in a Changing Middle East”, RAND Corporation, 2013, Arlington/VA
McCurdy, Daphne. “Turkish-Iranian Relations: When Opposites Attract”, Turkish Policy Quarterly, 2008, C. 7, No. 2, s. 87-106
Mirbagheri, Farid. “Narrowing the Gap or Camouflaging the Divide: An Analysis of Mohammad Khatami’s Dialogue of Civilisations,” British Journal of Middle Eastern Studies, 2007, C. 34, No. 3, s. 305-316
Sinkaya, Bayram. “İran’da Asker-Siyaset İlişkileri ve Devrim Muhafızlarının Yükselişi”, Ortadoğu Etütleri, 2010, C. 2, No. 2, s. 115-142
Yeşilyurt, Nuri. “İran’la İlişkiler, 2000-2011”, Türk Dış Politikası C. III içinde, der. Baskın
Oran, İletişim Yayınları, 2013, İstanbul, s. 451-460 BBC Türkçe, 2004 Yeşilyurt, a.g.e., s. 460 Elik, a.g.e., s. 23
Gül, Abdullah. “7/2624 Esas Numaralı Yazılı Soru Önergesinin Yanıtı”, TBMM Tutanak
Dergisi, Dönem: 22, C. 2, Yasama Yılı: 2, Birleşim: 100, s. 389-390 Havayolu 101, 2013
Hosseini, Mir Masood. Tehran has a New International Airport”, http://www.fouman.com/Y/Get_Iranian_History_Today.php?artid=965 Hürriyet, 2004-2005
“İran İslam Cumhuriyeti Anayasası”, http://www.servat.unibe.ch/icl/ir00000_.html
İMKB Turkcell Özel Durum Açıklama Formu, 2004-2005, 2013-2014 Keskin, ebitik.azerblog.com/anbar/3243.pdf “Bütün Boyutları ile İran ve Türkiye İlişkileri”,
Middle East Business Intelligence, 2004 NTV, 2004 Radikal, 2004 RFE Iran Report, 2004
Sepehri, Vahid. “Iran’s Parliament Gets Involved in Foreign Economic Relations”, RFE, 02004, http://www.rferl.org/content/article/1055153.html Turk-Internet, 2012-2013