TÜRK HALK ŞİİRİNDE BİR PROPAGANDA ARACI OLARAK FES ŞİİRLERİ

Toplumun kültürel kodlarını ihtiva eden ve Türk milletine has iletişim yolu olma özelliğini taşıyan Türkhalk edebiyatının sözlü niteliği, onu toplumsal hafızanın da önemli bir unsuru haline getirir. Özellikle halkşiirinin, toplum içerisinde yankı bulan önemli hadiseler konusunda kayıtsız kalmadığı, bu yönüyle de tarihkitaplarında yer almayan sözlü tarihin önemli bir kaynağı konumunda olduğu görülür. Halk şiirine bu yönüylebakıldığında toplumu etkileyen her türlü olay karşısındaki toplumsal reflekslerin halk şiiri üzerinden takipedilebildiği görülür.II. Mahmut’un kıyafet reformunun önemli bir parçası olan fes, halk arasında olumlu veya olumsuz hertürlü eleştiriye maruz kalmıştır. Reformun ilk yıllarında, halk arasında baş gösteren dirence karşı divan şairlerigibi halk şairleri de kayıtsız kalmamış ve fesi topluma hoş gösterecek, sevdirecek, kabulünü kolaylaştıracakşiirler kaleme almışlardır. Halk şairlerinin fesi öven şiirleri, XIX. yüzyıl halk şiirinin genel yapısına da uygunolarak klasik şiir formunda meydana getirilmiştir. Ayrıca şairler arasında saraya, saray eşrafına yakın olmanınprestiji ve getirisi de bu şiirlerin yazılmasını teşvik eden unsurlardan biri olmuştur. Fes halk arasında kabulgördükten sonra ise pek çok şiirde aksesuar özelliği ile öne çıkmıştır.

___

  • Arslan, M. (2009). Osmanlı Düğünleri ve Şenlikleri III-Vehbi Surnamesi, Sarayburnu Kitaplığı, İstanbul. Artun, E. (2001). Aşıklık Geleneği ve Aşık Edebiyatı, Akçağ Yayınları, Ankara. Aslan, E. (1978). Doğu Anadolu Saz Şairleri-İkinci Kitap, Atatürk Üniversitesi Basımevi, Erzurum. Atnur, G. (2017). Tarihin Tanığı Bir Şair: Bayburtlu Zihni, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, Sayı. 38, ss. 197-216. Avcıoğlu, D. (1978). 1838’den 1995’e Milli Kurtuluş Tarihi 2, Tekin Yayınevi, İstanbul. Aysal, N. (2011). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Giyim ve Kuşamda Çağdaşlaşma Hareketleri, ÇTTAD, Sayı. 22, ss. 3-32.