II. DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA TÜRK HAVA KURUMU ETİMESGUT UÇAK FABRİKASI (1939-1945)

Teknolojinin gelişmesiyle birlikte I. Dünya Savaşı ve Milli Mücadele dönemlerinde uçakların savaşlardaki önemi net bir şekilde görülmüştür. Türkiye, Cumhuriyet’in ilk yıllarından itibaren hava harp sanayiine büyük önem vermiş, 1928 yılında Kayseri Uçak Fabrikası ve 1936 yılında özel teşebbüs kapsamında Nuri Demirağ Uçak Fabrikası kurulmuştur. II. Dünya Savaşı’nda da Türkiye’nin bu alandaki faaliyetleri devam etmiş, savaşın o zor şartlarında dahi ciddi bir altyapı gerektiren Türk Hava Kurumu Etimesgut Uçak Fabrikası kurulmuştur. Dolayısıyla savaş yıllarında modern harp ve eğitim uçağı ihtiyacını karşılamak amacıyla milli imkânlar dâhilinde faaliyetler gerçekleştirilmiş, böylece son derece önemli bir alanda dışa bağımlılık mümkün olduğu kadar azaltılmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda savaş yıllarındaki Türk hava harp sanayiinin gelmiş olduğu düzeyin ve bu alandaki çalışmaların, THK Etimesgut Uçak Fabrikası temel alınarak tetkik edilmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

THK Etimesgut Uçak Fabrikası, Türk hava harp sanayii, II. Dünya Savaşı

II. WORLD WAR IN YEARS TURKISH AIR INSTITUTION ETIMESGUT AIRPLANE FACTORY (1939-1945)

With the development of technology World War I and During the National Struggle the importance of aircraft in wars has been clearly seen. Turkey has given great importance to the air war industry since the first years of the Republic, In 1928 Kayseri Airplane Factory and in 1936 Nuri Demirag Airplane Factory was established within the scope of private enterprise. Turkey's activities in this area continued in World War II, Serious infrastructure even in those difficult conditions of war requiring Turkısh Aır Instıtutıon Etimesgut Aırplane Factory It was established. Therefore, in order to meet the need for modern warfare and training aircraft during the war, activities were carried out within national possibilities, so that it is an extremely important in the area external dependency has been tried to be reduced as much as possible. In this context, the level of Turkish air war industry and this area of work, THK Etimesgut Aircraft Factory to be examined on the basis of.

Keywords:

THK Etimesgut Aircraft Factory, Turkish air harp ındustry, II. World War,

PDF

___

ABD Dışişleri Bakanlığı Arşivi: Central File: Decimal File 867.248, Internal Affairs Of States, Equipment And Supplies., Turkey, Aircraft. Accidents. Landing Fields. Stations., November 29, 1944. Records of the Department of State Relating to Internal Affairs of Turkey, 1930-1944.
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi
Baş, O. F. (2014). “Türk Uçak Fabrikası ve Polonyalı Mühendislerin Rolü”. Mühendis ve Makina Dergisi, 55 (659), 38-39-41- 42.
Binark, İ. (2004). Türk Parlamento Tarihi TBMM - VI. DÖNEM (3 Nisan 1939-15 Ocak 1943). (Birinci Cilt). Ankara: TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları No.: 36, TBMM Basımevi Müdürlüğü, 19-24.
Demir, A. (1977). Havacılık ve Uzay Endüstrisinin Yapısı, İşleyişi ve Türkiye’de Gelişme Olanakları Üzerinde Bir Araştırma. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No. 404, 138.
Deniz, T. (2004). Türk Uçak Üretimi. (Birinci Baskı). Ankara: Ertem Matbaa, 36-38.
Güleren, K. M., Sülümbaz, M. (2013). “Türk Hava Kurumu Uçak Tasarımları”. Mühendis ve Makina Dergisi, 54 (638), 58-59.
İmamoğlu, B. (2006). “Cumhuriyet Dönemi Endüstri Mirası Havacılık Sanayi Yapıları”. Ankara: TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi, Dosya 03, Bülten 45, 54.
Kline, S. (2002). Türk Havacılık Kronolojisi. (Birinci Baskı). İstanbul: Dönence Yayınları, HAVAŞ, 261.
Özlü, H. (2013). Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Türk Hava Harp Sanayiinde Resmi ve Yarı Resmi Teşebbüsler (1925-1950). Türk Hava Kuvvetlerinin 100’üncü Yılı Uluslararası Tarih Sempozyumu (8-10 Şubat 2011). Ankara: Ayrıntı Basımevi, 391-399-400.
Tayhani, İ. (2001). Atatürk’ün Bağımsızlık Politikası ve Uçak Sanayii (1923-1950). Ankara: Türk Hava Kurumu Kültür Yayınları No: 1, 206-208-232-234-235.
Tuna, E. (2010). Türkiye İktisadi Kalkınma Sürecinde Girişimci Örneği: Nuri Demirağ. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 49.
Verel, O. (1985). İstikbal Göklerin Gökler Bizimdir. (İkinci Cilt). İstanbul: Türk Hava Kurumu Yayınları: 4, 24-26.
Yalçın, O. (2009). Türk Hava Harp Sanayii Tarihi 1913-2009. Ankara: Hava Kuvvetleri Komutanlığı Tarihçe Şube Müdürlüğünün 45 Sayılı Yayını, Hava Basımevi ve Neşriyat Müdürlüğü, 126.
Yavuz, İ. (2013). 1923’ten 2010’a Türkiye’de Uçak İmalat Tarihi. Türk Hava Kuvvetlerinin 100’üncü Yılı Uluslararası Tarih Sempozyumu (8-10 Şubat 2011). Ankara: Ayrıntı Basımevi, 644.
Yavuz, İ. (2013). “THK Etimesgut Uçak Fabrikası 1939-1950”. Mühendis ve Makina Dergisi, 54 (636), 33-34.