Gazali'de din - felsefe ilişkisi

Bu makalenin amacı Gazali’nin din-felsefe ilişkisinde ortaya koymuş olduğu görüşleri ayrıntılı olarak inceleyerek, düşünürün İslam felsefesine olan etkilerini açıklamaktır. Bu amaçla Gazali’nin din-felsefe ilişkisini ele aldığı eserleri incelenmiştir. Gazali’nin fikirlerine bakıldığında felsefe ve tasavvuf etkileri görülmektedir. Ancak onun düşünce hayatında önemli bir yerde olan bilgi meselesinde amaçlanan hakikatin bilgisine ulaşmaktır. Kesin bilgi olan hakikatin bilgisine tasavvuf yolu ile ulaşılacaktır düşüncesini savunur. Gazali, iman ile aklın bir arada uyum içinde olup olmayacaklarını araştırmıştır. İman ile akıl, din ile felsefe konusunda filozofların görüşlerini reddetmektedir. Felsefi akli düşüncenin olabileceğini savunan Aristoteles’in fikirlerinden etkilenmiş olan İbni Sina, Kindi, Farabi gibi filozoflara eleştiriler yöneltmiştir. Felsefi akli düşüncenin olamayacağını söyleyen Gazali, filozofların tutarsız olduğBu makalenin amacı Gazali’nin din-felsefe ilişkisinde ortaya koymuş olduğu görüşleri ayrıntılı olarak inceleyerek, düşünürün İslam felsefesine olan etkilerini açıklamaktır. Bu amaçla Gazali’nin din-felsefe ilişkisini ele aldığı eserleri incelenmiştir. Gazali’nin fikirlerine bakıldığında felsefe ve tasavvuf etkileri görülmektedir. Ancak onun düşünce hayatında önemli bir yerde olan bilgi meselesinde amaçlanan hakikatin bilgisine ulaşmaktır. Kesin bilgi olan hakikatin bilgisine tasavvuf yolu ile ulaşılacaktır düşüncesini savunur. Gazali, iman ile aklın bir arada uyum içinde olup olmayacaklarını araştırmıştır. İman ile akıl, din ile felsefe konusunda filozofların görüşlerini reddetmektedir. Felsefi akli düşüncenin olabileceğini savunan Aristoteles’in fikirlerinden etkilenmiş olan İbni Sina, Kindi, Farabi gibi filozoflara eleştiriler yöneltmiştir. Felsefi akli düşüncenin olamayacağını söyleyen Gazali, filozofların tutarsız olduğunu savunuyor. Gazali’nin felsefesinde Allah, din, tasavvuf, hakikat kavramları önemli yer tutuyor. Bu kavramları ayrıntılı olarak ele aldığı eserleri vardır. Gazali’nin Meşşai düşüncesini savunan filozoflara karşı çıkışları İslam düşüncesinde önemli etkilere neden olmuştur. Düşünürün bu konudaki görüşleri Gazali’nin din-felsefe ilişkisi bölümünde ayrıntılı olarak ele alınmıştır.unu savunuyor. Gazali’nin felsefesinde Allah, din, tasavvuf, hakikat kavramları önemli yer tutuyor. Bu kavramları ayrıntılı olarak ele aldığı eserleri vardır. Gazali’nin Meşşai düşüncesini savunan filozoflara karşı çıkışları İslam düşüncesinde önemli etkilere neden olmuştur. Düşünürün bu konudaki görüşleri Gazali’nin din-felsefe ilişkisi bölümünde ayrıntılı olarak ele alınmıştır. 
Anahtar Kelimeler:

Din, felsefe, tasavvuf, Meşşai, Akıl

___

  • ÜLKEN, H.Z. (2015). İslam Felsefesi Eski Yunan’dan Çağdaş Düşünceye Doğru Kaynakları ve Etkileri, Doğu Batı Yayınları, İstanbulGAZALİ (1960). El-Munkızu Min-Ad-Dalal (Hakikate Giden Yol), Çeviren: Hilmi GÜNGÖR, Maarif Yayınları, Ankara BOER, T.J. (1960). İslam’da Felsefe Tarihi, Çeviren: Dr. Yaşar KUTLUAY, Balkanoğlu Matbaacılık, AnkaraÖZDEN, Ö. (2017). İslam Felsefesi Tarihi, Bilge Kültür Sanat Yayınları, İstanbulGAZALİ (1981). İhya-i Ulum-id-din, Çeviren: Ali ARSLAN, Arslan Yayınları, İstanbulARSLAN, A. (2014). İbni Haldun, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbulGAZALİ (2002). Makasıdu’l-Felasife (Felsefenin Temel İlkeleri), Çeviren: Cemaleddin ERDEMCİ, Vadi Yayınları, AnkaraCEVİZCİ, A. (2017). Felsefe Sözlüğü, Say Yayınları, İstanbulBOLAY, S. H. (2004). Felsefeye Giriş, Akçağ Yayınları, Ankara ARSLAN, A. (2009). Felsefeye Giriş, Adres Yayınları, AnkaraGÜNALTAY, M. Ş. (2006). Dinler Tarihi, Kesit YayınlarıARSLAN, A. (2013). İslam Felsefesi Üzerine, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbulGazali (2005). Tehafütü’l-Felasife (Filozofların Tutarsızlığı), Çeviren: Mahmut KAYA, Klasik Yayınları, İstanbul