93 Harbi Sonrasında Muhacirlerin Üsküp Sancağı'nda İskanı

Osmanlı Devleti’nin Doksan Üç Harbinden sonra Bulgaristan’ı kaybetmesi sonucu buradaki Müslümanlar göç etmek zorunda kalmıştır. Üsküp’e göç eden göçmenlerin yerleşmesi için arazi sağlanmış, ev yapmaları için çeşitli yardımlar yapılmıştır. Bulgar muhacirler tarafından Üsküp Sancağı’nda birçok yeni mahalle ve köyler kurulmuştur. Üsküp’te muhacirlerin yaşadıkları sağlık sorunları nedeniyle yeni hastaneler yapılmıştır. Üsküp’e gelen muhacirler içinde çeşitli mesleklere mensup kişiler bulunmuştur. Bu muhacirlere çeşitli tarım aletleri, tohumluk gibi yardımlar devlet ve ahali tarafından ücretsiz olarak yapılmıştır. Bu çalışmada Üsküp örneğinde yer tahsisi ve bu esnada yaşanan anlaşmazlıklardan kaynaklanan iskan meselelerini tespit edebildiğimiz Başbakanlık Osmanlı Arşivi belgeleri ve araştırma eserler ışığında ele almaya çalışacağız.

Immigration Settlement of Bulgaria Emigrants in Skopje After 93 War

As a result of the after Russian Wars, the Ottoman State began to lose Bulgaria area, which led to the inverse imigration of Muslims. Muslim society living in these regions immigrated to the Ottoman State. For immigrants land was provided to settle and they were supported to construct their houses. The hospitals were built in Skopje because of the immigrants health problems. Taking this case into consideration in places where the migrants were setted, uncultivated lands convenient to cultivation have been appointed for migrants usage. In this study we tried to reveal settlement issues at Uskub according to official Ottoman documents and monographies which discussed this subject in detail. 

___

  • Beydilli, Kemal, “Balkanlar’da Dönüm Noktası 93 Bozgunu ve Sonrası”, Berlin Antlaşması’ndan Günümüze Balkanlar, (Yayına Hazırlayan: Mustafa Bereketli), Rumeli Vakfı Kültür Yayınları, İstanbul 1999, s. 33.
  • Demirtaş, Mehmet, “Kırım Savaşı ve 93 Harbi Sürecinde Osmanlı Memleketine Gelen Göçmenlerin Sevk ve İskânları’’, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, sa. 41, Erzurum 2009, s. 215-238.
  • Gencer, Ali ihsan, “Ayastefanos Antlaşması”, DİA., c. IV, İstanbul 1991, s.225.
  • _____________, "Berlin Antlaşması", DİA., c. V, İstanbul 1993, s.516-517.
  • İpek, Nedim, ‘‘93 Muhacereti’’, Osmanlı, c. IV, Yeni Türkiye Yay., Ankara 1999, s.664-665.
  • __________, İmparatorluktan Ulus Devlete Göçler, Serander Yayınları, Trabzon 2006, s. 96-100.
  • __________, Rumeli’den Anadolu’ya Türk Göçleri (1877-1890), TTK, Anakara, 1994.
  • Keskioğlu, Osman, Bulgaristan’da Türkler, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 1985, s. 13.
  • Kocacık, Faruk, “Balkanlardan Anadolu”ya Yönelik Göçler (1878-1890) ”, Osmanlı Araştırmaları-I, İstanbul 1980, s. 137-190.
  • Kul, Eyüp, XVII. Yüzyılda Üsküb Şehri, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Erzurum 2013.
  • Merdivenci, Ahmet, “Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Makedonya’da Bulgarlaştırma Hareketleri”, Türk Dünyası Tarih Dergisi, s. 54 (Haziran 1991), s. 20.
  • McCarthy, Justin, Ölüm ve Sürgün , (çev. Bilge Umar) , İnkılâp Yayınevi, İstanbul 1998, s. 104-105.
  • Paşaoğlu, Derin, Muhacir Komisyonu Maruzatı’na Göre (1877-78) 93 Harbi Sonrası Muhacir İskânı, History Studies, Volume 5 Issue 2, A Tribute to Prof. Dr. Halil INALCIK, s. 347-386, March, 2013.
  • Sofuoğlu, Ebubekir, 1851-1912 Arası Osmanlı Arşiv Belgelerine Göre Kosova’da Osmanlı İdaresi, Uluslararası Kalkınma ve İşbirliği Derneği (UKİD) Kültür Yayınları / 2, İstanbul 2008, s.136.
  • Şimşir, Bilal, Rumeli’den Türk Göçleri, c. I, TTK, Ankara 1989.
  • Uçarol, Rıfat, Siyasi Tarih (1789–1994), Filiz Kitapevi, İstanbul 1995, s.329.