Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Kültür Unsurları: Günümüz Karagöz Oyunları Örneği

İnsanlar arasındaki iletişimi sağlayan dil, aynı zamanda bir kültür taşıyıcısıdır. Bir milletin sahip olduğu her şey onun kültürünü oluştururken bunların aktarımı da dille sağlanır. Esasen dil kültürün kültür de dilin besleyicisidir. Birey kendi dilini kültürüyle beraber öğrenir. Bu durum yeni bir dil öğreniminde de aynı gelişir. Yabancı dil öğrenen kişi hedef dili öğrenirken aynı zamanda o dilin kültürünü de benimser. Bu etkileşim sağlanırken dil öğretiminde kültür aktarımına ait unsurlar, genellikle metinler aracılığıyla verilir. Dolayısıyla bu süreçteki kültür aktarımını sağlayacak metinlerin seçimi ve o metinlerin kültürle olan bağı büyük önem taşır. Çalışma, somut olmayan kültürel miraslarımızdan zengin kültür unsurlarını içeren geleneksel perde oyunlarından Karagöz’ün bir materyal olarak yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılabileceğini ortaya koymayı amaçlamıştır. Bu kapsamda ‘Bilgilerle Günümüzden Karagöz Oyunları’ (3cilt) adlı kitapta yer alan güncel metinlerden, doküman analizi yöntemiyle altı oyun seçilmiştir. Bu oyunlarda tespit edilen kültür unsurları, sekiz kategoride toplanarak oluşturulan tablolara yerleştirilmiş ve kısa bir değerlendirmesi yapılmıştır. Karagöz oyunlarına ait metinlerin dil öğretimine ilgiyi arttıracağı gibi kültürün öğrenilmesine de katkı sağlayacağı tespit edilmiş ayrıca tablolarda işaret edilen kültür unsurlarının yanı sıra Karagöz oyunların kendine has özellikleriyle de yabancılara Türkçe öğretiminde iyi birer kültür aktarımı materyali olabileceği ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Yabancılara Türkçe Öğretimi, Kültür aktarımı, Kültürel unsurlar, Karagöz oyunları

Cultural Elements in Teaching Turkish as a Foreign Language: Example of Contemporary Karagoz Plays

The language that provides communication between people is also a culture bearer. While everything that a nation has creates its culture, their transmission is also provided by language. In fact, language is the nurturer of culture and culture is the nurturer of language. The individual learns his own language with his culture. This is the same in learning a new language. When learning a foreign language, the person not only learns the language but also learns the culture of it. While this interaction is provided, the elements of cultural transfer in language teaching are usually given through text. Therefore, the selection of texts that will provide cultural transfer in this process and the connection of those texts with culture are of great importance. The study aimed to demonstrate that Karagoz, a traditional shadow play involving rich cultural elements from our intangible cultural heritage, can be used to teach Turkish to foreigners as a material. In this context, six shadow plays have been selected from the up-to-date text of the book ‘Bilgilerle Günümüzden Karagöz Oyunları’ (3rd volume) through document analysis. The cultural elements identified in these shadow plays were collected in eight categories and placed in the tables created, and a brief evaluation of them was made. It has been determined that the texts of the Karagoz plays will increase the interest in language teaching and contribute to the learning of culture, and it has been revealed that besides the cultural elements indicated in the tables, Karagoz plays can be good cultural transfer materials in teaching Turkish to foreigners with their unique features..

Keywords:

Teacing Turkish to foreigners, Cultural transfer, Cultural elements, Karagoz plays,

PDF

___

Akkaş Baysal, E. ve Ocak, G. (2020). Dil öğrenme stratejilerinin kullanılmasını etkileyen faktörler. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 91-103. https://dergipark.org.tr/tr/pub/neueefd/issue/52094
Alpar, M. (2013). Yabancı dil öğretiminde kültürel unsurların önemi. The Journal of Language and Linguistic Studies, 9(1), 95-106.
Anameriç, H. (2014). Bilginin toplumsallaşmasında bir bilgi kaynağı olarak gölge tiyatrosu: Karagöz ve Hacivat. ÜNAK 2014 Uluslararası Kültürel Mirasın ve Kültürel Bellek Kurumlarının Yönetimi Kongresi, İstanbul. 1, 18.
Barcın, S. (2018). Türk soylulara Türkçe öğretiminde kültür aktarım aracı olarak atasözleri ve deyimlerin kullanımı: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Altın Köprü Türkçe Öğretimi Ders Kitabı (B1 seviyesi). Aydın Tömer Dil Dergisi, 3(2), 1-16.
Barın, E. (2004). Yabancılara Türkçe öğretiminde ilkeler. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 1, 19-30.
Bulut, M. (2014). Türkçe eğitiminde dil ve kültürel değerlerin kazanılmasında Karagöz / gölge oyununun işlevsel kullanımı üzerine bir değerlendirme. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 2(3), 88-100.
CEF (Common European Framework of reference for Languages). (2001). Council for cultural comission, Common Europan fraemwork of reference for language, learning, teaching, assesment. Cambridge: Cambridge University Press.
Çiftci, M., Batur, Z. ve Keklik, S. (2013). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültür. Durmuş, M., ve Okur, A. (Ed.). Yabancılara Türkçe öğretimi el kitabı. (s.365-379). Grafiker Yayınları.
Ergin, M. (2009). Türk dil bilgisi. Bayrak Basım/Yayım/Tanıtım.
Göçer, A. (2013). Türkiye’de yabancılara Türkçe öğretimi. Durmuş, M., ve Okur, A. (Ed.). Yabancılara Türkçe öğretimi el kitabı. (s.171-180). Grafiker Yayınları.
Güven, A. M. (2019). Türk İslam Edebiyatı. İstem, 17(34), 663-666. https://doi.org/10.31591/istem.610380
Güven, Z. Z. (2019). Yükseköğretim Kurumlarında kültürel iletişim aracı olarak ortak dil öğrenme modeli. Medeniyet ve Toplum Dergisi (METDER), 3(1), 15-32.
İşcan, A. ve Yassıtaş, T. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında kültür aktarımı: Yedi İklim Türkçe Öğretim Seti örneği (B1-B2 düzeyi). Aydın Tömer Dil Dergisi, 3(1), 47-66.
Kaplan, H. ve Peker, S. (2022). Kök Değerler Eğitimi Açısından Özbek Masalları, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi (AKEF), 4 (2), 426-444. https://doi.org/1038151/akef.2022.26
Kaplan, M. (1989). Kültür ve dil. Dergah Yayınları.
Karagöz Oyununda Tipler. (https://hayalicinas.com/hayal-oyununun-kisileri/)
Mutlu, H. ve Set, G. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan C1 seviye ders kitaplarındaki kültür unsurlarının incelenmesi (Gazi Yabancılar için Türkçe- İstanbul Yabancılar için Türkçe). Dil Dergisi, 171(1), 91-107.
Okur, A. ve Keskin, F. (2013). Yabancılara Türkçe öğretiminde kültürel ögelerin aktarımı: İstanbul Yabancılar için Türkçe Öğretim Seti örneği. The Journal of Academic Social Science Studies Dergisi, 6(2), 1619-1640.
Oral, Ü. (ed.)(2014). Bilgilerle günümüzden Karagöz oyunları 1,2. Kitabevi.
Oral, Ü. (ed.)(2018). Bilgilerle günümüzden Karagöz oyunları 3. Kitabevi.
Topçuoğlu, F. (2013). Türkçenin yabancılara öğretiminde yazılı kaynaklar. Durmuş, M., ve Okur, A. (Ed.). Yabancılara Türkçe öğretimi el kitabı. (s.387-400). Grafiker Yayınları.
Türkyılmaz, D. (2013). Karagözü yeniden hayata katmak üzerine bazı öneriler. Gazi Türkiyat Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 12, 51-58.
UNESCO Türkiye Millî Komisyonu. UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri. (http://unesco.org.tr/Pages/126/123/UNESCO-Somut-Olmayan-K%C3%BClt%C3%BCrel-Miras-Listeleri)
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, F. ve Taşkın, M. (2014). Hacivat Karagöz oyunları ile Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi ve kültür aktarımı. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(5), 270-288.
Yiğit, M. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde gölge oyunları ile kültür aktarımı: Karagöz örneği. Eğitim Bilimleri, 197-217.
Zeyrek, S. (2020). Dil-kültür ilişkisi doğrultusunda yabancı dil öğretimi. Uluslararası Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Dergisi, 3(2), 168-186.