Beliren Yetişkinlikte Depresyon, Anksiyete ve Stres Düzeylerinin Şükran ve Umut Açısından İncelenmesi

Bu çalışmanın amacı, beliren yetişkinlikte depresyon, anksiyete, stres düzeylerinin şükran ve umut açısından incelenmesi; depresyon, anksiyete, stresin bazı değişkenler açısından anlamlı bir şekilde farklılaşıp farklılaşmadığının belirlenmesidir. Ayrıca şükran ve umudun depresyon, anksiyete, stres düzeylerini yordayıp yordamadığı incelenmiştir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın verileri “Depresyon, Anksiyete, Stres Ölçeği”, “Şükran Ölçeği”, “Sürekli Umut Ölçeği” ve araştırmacı tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu” ile toplanmıştır. Verilerin analizinde, t-testi ile tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiyi saptamak için pearson momentler çarpımı korelasyon katsayısı hesaplanmıştır. Değişkenlerin depresyon, anksiyete, stresi ne derece yordadığını belirlemek için regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre üniversite öğrencilerinin anksiyete ve stres düzeylerinde cinsiyet değişkenine göre; anksiyete düzeylerinde ise sınıf değişkenine göre anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Öğrencilerin depresyon, anksiyete, stres düzeyleri ile şükran ve umut düzeyleri arasında negatif yönlü, anlamlı bir ilişki olduğu bulgulanmıştır. Depresyon, anksiyete, stresin umut tarafından; depresyon ve stresin ise şükran tarafından anlamlı düzeyde yordandığı görülmüştür. Yordayıcı değişkenler umut ile şükran, depresyonun toplam varyansının yaklaşık %16’sını, anksiyetenin toplam varyansının yaklaşık %6’sını ve stresin toplam varyansının yaklaşık %8’ini açıklamaktadır. Elde edilen bulgular alanyazın bağlamında tartışılarak uygulama ve araştırmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Depresyon, Anksiyete, Stres, Şükran, Umut

Investigation of Depression, Anxiety and Stress Levels in Emerging Adulthood in Terms of Gratitude and Hope

The aim of this study is to examine depression, anxiety and stress levels in emerging adulthood in terms of gratitude and hope; It is to determine whether depression, anxiety and stress differ significantly in terms of some variables. In addition, it was investigated whether gratitude and hope predict depression, anxiety and stress levels. Relational survey model was used in the research. The data of the study were collected with the "Depression, Anxiety, Stress Scale", "Gratitude Scale", "Continuous Hope Scale" and the "Personal Information Form" developed by the researcher. In the analysis of the data, one-way analysis of variance with t-test was used. Pearson product-moment correlation coefficient was calculated to determine the relationship between the variables. Regression analysis was used to determine to what extent the variables predicted depression, anxiety and stress. According to the research findings, according to the gender variable in the anxiety and stress levels of university students; A significant difference was found in anxiety levels according to the class variable. It was found that there was a negative and significant relationship between students' depression, anxiety, stress levels, and gratitude and hope levels. Depression, anxiety, stress by hope; depression and stress were significantly predicted by gratitude. Predictive variables hope and gratitude explain approximately 16% of the total variance of depression, approximately 6% of the total variance of anxiety, and approximately 8% of the total variance of stress. The findings were discussed in the context of the literature, and suggestions were made for practice and research.

Keywords:

Depression, Anxiety, Stress, Gratitude, Hope.,

PDF

___

Aboalshamat, K., Jawhari, A., Alotibi, S., Alzahrani, K., Al-Mohimeed, H., Alzahrani, M., & Rashedi, H. (2017). Relationship of self-esteem with depression, anxiety and stres among dental and medical students in Jeddah, Saudi Arabia. Journal of İnternational Medicine and Dentistry, 4(2), 61-68. https://doi.org/10.18320/JIMD/201704.0261
Adewuya, A. O., Ola, B. A., Aloba, O. O., Mapayi, B. M., & Oginni, O. O. (2006). Depression amongst Nigerian University students. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol, 41, 674–678. https://doi.org/10.1007/s00127-006-0068-9
Akbulut, S. (2021). Üniversite öğrencilerinde sigara kullanımının depresyon, anksiyete, stres ile ilişkisinin incelenmesi (Tez No. 742939) [Yüksek lisans tezi, Üsküdar Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Amerikan Psikiyatri Birliği (2014). Tanı ölçütleri başvuru elkitabı (DSM-V) (E. Köroğlu, Çev.). Hekimler Yayın Birliği.
Arnett, J. J. (2000). Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties. American Psychologist, 55(5), 469–480. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.5.469
Atak, H. (2005). Yeni bir yaşam döneminin Türkiye’de incelenmesi (Tez No. 204867) [Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Atak, H., & Çok, F. (2010). İnsan yaşamında yeni bir dönem: Beliren yetişkinlik. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 17(1), 39-50.
Aydın, G. (1988). Üniversite öğrencilerinde depresyon, açıklama biçimi ve akademik başarı ilişkisi. Psikoloji Dergisi, 6(22), 6-13.
Bakır, B., Yılmaz, R., Yavaş, İ., Toraman, R., & Güleç, N. (1997). Tıp fakültesi öğrencilerinde sorun alanları ve sosyodemografik özelliklerle depresif belirtilerin karşılaştırılması. Düşünen Adam, 10(1), 5-12.
Baltaş, A., & Baltaş, Z. (1989). Stres ve başa çıkma yolları (7. Basım). Remzi Kitabevi.
Barlow, D. H. (2000). Unraveling the mysteries of anxiety and its disorders from the perspective of emotion theory. American Psychologist, 55(11), 1247-1263. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.11.1247
Bayhan, V. (2003). Genç Kimliği: Üniversite Gençliğinin Sosyolojik Profili (İnönü Üniversitesi Uygulaması). İnönü Üniversitesi Yayınları.
Bayram, N., & Bilgel, N. (2008). The prevalence and socio-demographic correlations of depression, anxietyand stres among a group of universitystudents. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol, 43, 667-72. https://doi.org/10.1007/s00127-008-0345-x
Berksun, O. E. (2003). Anksiyete ve anksiyete bozuklukları. Turgut.
Bolier, L., Haverman, M., Westerhof, G. J., Riper, H., Smit, F., & Bohlmeijer, E., (2013). Positive psychology interventions: A meta-analysis of randomized controlled studies. BMC Public Health, 13, 1-20. https://doi.org/10.1186/1471-2458-13-119
Bozkurt, N. (2004). Bir grup üniversite öğrencisinin depresyon ve kaygı düzeyleri ile çeşitli değişkenler arasındaki ilişkiler. Education and Science, 29(133), 52-59.
Bumbery, W., Oliver, J. M., & McClure, J. N. (1978). Validation of the Beck Depression Inventory in a university population using psychiatric estimate as the criterion. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 46(1), 150-155. https://doi.org/10.1037/0022-006X.46.1.150
Çam Çelikel, F., & Erkorkmaz, Ü. (2008). Üniversite öğrencilerinde depresif belirtiler ve umutsuzluk düzeyleri ile ilişkili etmenler. Arch Neuropsychiatry, 45, 22-29.
Çoban, A. E., & Karaman, N. G. (2013). Üniversite öğrencilerinin umutsuzluk, kaygı ve ilişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmalar. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmaları, 2(2), 78-88.
Demirbatır, E. (2012). Undergraduate music students’ depression, anxietyand stres levels: A study from Turkey. Procedia–Social and Behavioral Sciences, 46(2012), 2995-2999. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.05.603
Disabato, D. J., Kashdan, T. B., Short, J. L., & Jarden, A. (2017). What predicts positive life events that ınfluence the course of depression? A longitudinal examination of gratitude and meaning in life. Cognitive Therapy and Research, 41(3), 444–458. https://doi.org/10.1007/s10608-016-9785-x
Doğan, O., Doğan, S., Çorapçıoğlu, A., & Çelik, G. (1994). Üniversite öğrencilerinde depresyon yaygınlığı ve bazı değişkenlerle ilişkisi. C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi, 16(2), 148-151.
Dupps, W. J. (2019). Gratitude. Journal of Cataract and Refractive Surgery, 45(12), 1695. https://doi.org/10.1016/j.jcrs.2019.11.009
Ekas, N. V., Pruitt, M. M., & Mckay, E. (2016). Hope, social relations and depressive symptoms in mothers of children with autism spectrum disorder. Research in Autism Spectrum Disorders, 29, 8-18. https://doi.org/10.1016/j.rasd.2016.05.006
Elkin, Ö. O. (2020). Üniversite öğrencilerindeki anksiyete, stres, yaşam doyumu düzeyleri ve ilişkili değişkenlerin kız ve erkek öğrenciler arasında karşılaştırması (Tez No. 642300) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Emmons, R. A. (2004). The psychology of gratitude: An introduction. In The Psychology of Gratitude. Emmons, R. A., & McCullough, M. E. (Eds.). Oxford University Press.
Emmons, R. A. (2009). Gratitude. In The Encyclopedia of Positive Psychology. Lopez, S. J. (Eds.). Wiley-Blackwell.
Emmons, R. A., & McCullough, M. E. (2003). Counting blessings versus burdens: An experimental ınvestigation of gratitude and subjective well-being in daily life. Journal of Personality and Social Psychology, 84(2), 377-389. https://doi.org/10.1037/0022-3514.84.2.377
Emmons, R. A., & Shelton, C. S. (2002). Gratitude and the science of positive psychology. Handbook of positive psychology. Snyder, C. R., ve Lopez, S. J. (Eds.). Oxford University Press.
Emmons, R. A., & Stern, R. (2013). Gratitude as a psychotherapeutic ıntervention. Journal of Clinical Psychology, 69(8), 846-855. https://doi.org/10.1002/jclp.22020
Folkman, S. (2010). Stress, coping and hope. Psycho‐Oncology, 19(9), 901-908. https://doi.org/10.1002/pon.1836
Fontana, D., & Abouserie, R. (1993). Stress levels, gender and personality factors in teachers. British Journal of Educational Psychology, 63, 261-270. https://doi.org/10.1111/j.2044-8279.1993.tb01056.x
Fredrickson, B. L. (2004). Gratitude, like other positive emotions, broadens and builds. In R. A. Emmons ve M. E. McCullough (Eds.), The psychology of gratitude (pp. 145-166). Oxford University Press.
Froh, J. J., Emmons, R. A., Card, N. A., Bono, G., & Wilson, J. (2011). Gratitude and the reduced costs of materialism in adolescents. Journal of Happiness Studies, 12(2), 289-302. https://doi.org/10.1007/s10902-010-9195-9
Gallagher, S., Solano, A. C., & Liporace, M. F. (2020). State, but not trait gratitude is associated with cardiovascular responses to acute psychological stress. Physiology and Behavior, 221. https://doi.org/10.1016/j.physbeh.2020.112896
Gilbert, P., & Allan, S. (1998). The role of defeat and entrapment (arrested flight) in depression: An exploration of an evolutionary view. Psychological Medicine, 28(3), 585-598. https://doi.org/10.1017/s0033291798006710
Güler, M., Demirci, K., Karakuş, K., Kişioğlu, A. N., Zengin, E., Yozgat, Z., Ören, Ö., Saydam, G., & Yılmaz, H. R. (2014). Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinde umutsuzluk, depresyon sıklığı ve sosyodemografik özellikler arasındaki ilişkinin belirlenmesi. International Journal of Basic and Clinical Medicine, 2(1), 32-37.
Gülten, N. (2014). Kierkegaard’ta umutsuzluk, iman ve umut (Tez No. 356719) [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Hassija, C. M., Luterek, J. A., Gainey, K., Moore, S. A., & Simpson, T. (2012). Impact of emotional approach coping and hope on PTSD and depression symptoms in a trauma exposed sample of veterans receiving outpatient va mental health care services. Anxiety Stress Coping, 25(5), 559-573. https://doi.org/10.1080/10615806.2011.621948
Henry, J. D., & Crawford, J. R. (2005). The short‐ form version of the Depression Anxiety Stress Scales (DASS‐ 21): Construct validity and normative data in a large non‐ clinical sample. British Journal of Clinical Psychology, 44(2), 227-239. https://doi.org/10.1348/014466505X29657
Holvast, F., Burger, H., de Waal, M. M., van Marwijk, H. W., Comijs, H. C., & Verhaak, P. F. (2015). Loneliness is associated with poor prognosis in late-life depression: Longitudinal analysis of the Netherlands study of depression in older persons. Journal of Affective Disorders, 185, 1-7. https://doi.org/10.1016/j.jad.2015.06.036
Işık, Ş. (2016). Türkiye’de kendini toparlama gücü konusunda yapılmış araştırmaların incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 6(45), 65-76.
Kaniuka, A. R., Kelliher Rabon, J., Brooks, B. D., Sirois, F., Kleiman, E., & Hirsch, J. K. (2020). Gratitude and suicide risk among college students: Substantiating the protective benefits of being thankful. Journal of American College Health, 1(5), 222-235. https://doi.org/10.1080/07448481.2019.1705838
Karaman, G. (2020). Üniversite öğrencilerinin akademik başarısı ile stres ve kaygının ilişkisi (Tez No. 642296) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Karamustafalıoğlu, O., & Yumrukçal, H. (2011). Depresyon ve anksiyete bozuklukları. Şişli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni, 45(2), 65-74.
Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayınevi.
Karaşin, O. (2016). Ondokuz Mayıs Üniversitesi öğrencilerinde depresif belirti sıklığının ve etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi (Tez No. 426708) [Tıpta uzmanlık tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Kardaş, F. (2017). Üniversite öğrencilerinde bir model sınaması: Pozitif duyguların ve kişisel kaynakların etkileşimi (Tez No. 468274) [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Kardaş, F., & Yalçın, İ. (2019). Şükran Ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(69), 13-31. https://doi.org/10.17755/esosder.406306
Kaya, M., Genç, M., Kaya, B., & Pehlivan, E. (2007). Tıp fakültesi ve sağlık yüksekokulu öğrencilerinde depresif belirti yaygınlığı, stresle başa çıkma tarzları ve etkileyen faktörler. Türk Psikiyatri Dergisi, 18(2), 137-146.
Khan, M. S., Mahmood, S., Badshah, A., Ali, S. U., & Jamal, Y. (2006). Prevalence of depression, anxiety and their associated factors among medical students in Karachi, Pakistan. The Journal of the Pakistan Medical Association, 56(12), 583–586. https://doi.org/10.1093/aje/163.suppl_11.S220-c
Khanam, M., & Rahman, M. (2003). Investigating the degree of anxiety of incoming and outgoing men and women students of Dhaka University. Pakistan Journal of Psychological Research, 18(1/2), 13-17.
Koç, M., Avşaroğlu, S., & Sezer, A. (2004). Üniversite öğrencilerinin akademik başarıları ile problem alanları arasındaki ilişki. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (11), 483-498. Köknel, Ö. (2002). Depresyon: Ruhsal çöküntü. Altın Kitaplar.
Lin, C. C. (2015). Gratitude and depression in young adults: The mediating role of self-esteem and well-being. Personality and Individual Differences, 87, 30–34. https://doi.org/10.1016/j.paid.2015.07.017
Luthans, F. (2002). Positive organizational behavior: Developing and managing psychological strengths. Academy of Management Perspectives, 16(1), 57-72. https://doi.org/10.5465/ame.2002.6640181
Morsünbül, Ü. (2013). Beliren yetişkinler mi, beliren üniversiteli yetişkinler mi? Risk alma ve kimlik biçimlenmesi üzerinden bir inceleme. Elemantary Education Online, 12(3), 873-885.
Nelson, S. K., & Lyubomirsky, S. (2016) Gratitude. In Encyclopedia of Mental Health, 2nd ed, (Eds HS, Friedman), 277-280. Academic Press.
Ong, A. D., Edwards, L. M., & Bergeman, C. S. (2006). Hope as a source of resilience in later adulthood. Personality and Individual Differences, 41(7), 1263-1273. https://doi.org/10.1016/j.paid.2006.03.028
Oswalt, S. B., & Wyatt, T. J. (2011). Sexual orientation and differences in mental health, stress, and academic performance in a national sample of US college students. Journal of Homosexuality, 58(9), 1255-1280. https://doi.org/10.1080/00918369.2011.605738
Öncü, B., Şahin, T., Özdemir, S., Şahin, C., Çakır, K., & Öcal, E. (2013). Tıp fakültesi öğrencilerinde depresyon, anksiyete ve stres düzeyleri ve ilişkili etmenler. Kriz Dergisi, 21(1-2-3), 1-10. https://doi.org/10.1501/Kriz_0000000333
Öz, H. (2006). Miyokart İnfarktüsü geçiren hastalarda umut, moral ve algılanan sosyal desteğin yaşam kalitesine etkisi (Tez No. 193591) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Özdel, L., Bostancı, M., Özdel, O., & Oğuzhanoğlu, N. K. (2002). Üniversite öğrencilerinde depresif belirtiler ve sosyo-demografik özelliklerle ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 3, 155-161.
Özgüven, İ. E. (1992). Üniversite öğrencilerinin sorunları ve baş etme yolları. H. Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 5–13.
Park, N., & Peterson, C. (2008). Positive psychology and character strengths: Application to strengths-based school counseling. Professional School Counseling, 12(2), 85-92.
Pesen, A., & Mayda, A. S. (2020). Tıp fakültesi öğrencilerinin depresyon, anksiyete, stres düzeyleri ve ilişkili faktörler. Sakarya Tıp Dergisi, 10(2), 240-252. https://doi.org/10.31832/smj.673120
Petrocchi, N., & Couyoumdjian, A. (2016). The impact of gratitude on depression and anxiety: The mediating role of criticizing, attacking, and reassuring the self. Self and Identity, 15(2), 191-205. https://doi.org/10.1080/15298868.2015.1095794
Rizvi, F., Qureshi, A., Rajput, A. M., & Afzal, M. (2015). Prevalence of depression, anxiety and stress (by DASS Scoring System) among medical students in Islamabad, Pakistan. British Journal of Medicine & Medical Research, 8(1), 69-75. https://doi.org/10.9734/BJMMR/2015/17193
Roh, M. S., Jeon, H. J., Kim, H., Han, S. K., & Hahm, B. J. (2010). The prevalence and impact of depression among medical students: A nation wide cross-sectional study in South Korea. Academic Medicine, 85(8), 1384-1390. https://doi.org/10.1097/ACM.0b013e3181df5e43
Schmidt, N. B., Buckner, J. D., & Keough, M. E. (2007). Anxiety sensitivity as a prospective predictor of alcohol use disorders. Behavior Modification, 31(2), 202-219. https://doi.org/10.1177/0145445506297019
Shamsuddin, K., Fadzil, F., Ismail, W. S. W., Shah, S. A., Omar, K., Muhammad, N. A., Jaffar, A., Ismail, A., & Mahadevan, R. (2013). Correlates of depression, anxiety and stress among Malaysian university students. Asian Journal of Psychiatry, 6(4), 318-323. https://doi.org/10.1016/j.ajp.2013.01.014
Sheldon, K. M., & Lyubomirsky, S. (2006). How to ıncrease and sustain positive emotion: The effects of expressing gratitude and visualizing best possible selves. The Journal of Positive Psychology, 1(2), 73-82. https://doi.org/10.1080/17439760500510676
Sherer, M. (1985). Depression and suicidal ideation in college students. Psychological Reports, 57, 1061-1062. https://doi.org/10.2466/pr0.1985.57.3f.1061
Snyder, C. R., Irving, L. M., & Anderson, J. R. (1991). Hope and health. Handbook of Social and Clinical Psychology: The Health Perspective, 162, 285-305.
Söylemez, F., & Özer, A. (2018). Bitlis Eren Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğrencilerinde depresyon prevalansı ve ilişkili faktörler. Sakarya Tıp Dergisi, 8(3), 551-561.
Stora, J. B. (1992). Stres (A. Kalın, Çev.). İletişim.
Şahin, A. (2018). Üniversite öğrencilerinin algılanan stres düzeylerinin fakülte türü ve cinsiyet değişkenlerine göre incelenmesi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 28-35.
Tarhan, S., & Bacanlı, H. (2015). Sürekli Umut Ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 1-14.
Tarhan, S., & Bacanlı, H. (2016). İlkokuldan üniversiteye umut kavramının tanımlanması üzerine nitel bir çalışma. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 4(2), 86-112.
Tecer, H. (2019). Üsküdar Üniversitesi öğrencilerinin zaman yönetimi becerilerinin depresyon-anksiyete-stres seviyeleri ile ilişkisi (Tez No. 547761) [Yüksek lisans tezi, Üsküdar Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Temel, E., Bahar, A., & Çuhadar, D. (2007). Öğrenci hemşirelerin stresle başetme tarzları ve depresyon düzeylerinin belirlenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2(5), 107-118.
Tully, A. (2004). Stress, sources of stress and ways of coping among psychiatric nursing students. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing, 11, 43-47. https://doi.org/10.1111/j.1365-2850.2004.00682.x
Tunç, A. Y., & Yapıcı, G. (2019). Bir tıp fakültesindeki öğrencilerin depresyon, anksiyete ve stres düzeylerinin değerlendirilmesi. Turk J Public Health, 17(2), 153-168. https://doi.org/10.20518/tjph.423636
Ulaş, B., Tatlıbadem, B., Nazik, F., Sönmez, M., & Uncu, F. (2015). Üniversite öğrencilerinde depresyon sıklığı ve ilişkili etmenler. CBU-SBED, 2(3), 71-75.
Üstün, A., & Bayar, A. (2015). Üniversite öğrencilerinin depresyon, anksiyete ve stres düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 384-390.
Villatte, A., Marcotte, D., & Potvin, A. (2017). Correlates of depression in first-year college students. Canadian Journal of Higher Education, 47(1), 114-136. https://doi.org/10.47678/cjhe.v47i1.186429
Wong, J. G. W. S., Cheung, E. P. T., Chan, K. K. C., Kamela, K. M., & Tang, S. W. (2006). Web-based survey of depression, anxiety and stress in first-year tertiary education students in Hong Kong. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 40(9), 777–782. https://doi.org/10.1080/j.1440-1614.2006.01883.x
Wood, A. M., Maltby, J., Gillett, R., Linley, P. A., & Joseph, S. (2008b). The role of gratitude in the development of social support, stress, and depression: Two longitudinal studies. Journal of Research ın Personality, 42, 854–871. https://doi.org/10.1016/j.jrp.2007.11.003
Wood, A. M., Maltby, J., Stewart, N., & Joseph, S. (2008). Conceptualizing gratitude and appreciation as a unitary personality trait. Personality and Individual Differences, 44(3), 621-632. https://doi.org/10.1016/j.paid.2007.09.028
Wu, M., Xu, W., Yao, Y., Zhang, L., Guo, L., Fan, J., & Chen, J. (2020). Mental health status of students’ parents during COVID-19 pandemic and its influence factors. General Psychiatry, 33(4), e100250. https://doi.org/10.1136/gpsych-2020- 100250
Yıldırım, A., Boysan, M., & Kefeli, M. C. (2018). Psychometric properties of the Turkish version of the Depression Anxiety Stress Scale-21 (DASS-21). British Journal of Guidance & Counselling. https://doi.org/10.1080/03069885.2018.1442558
Yıldırım, H. (2020). Ailesi ile birlikte ve ailesinden ayrı yaşayan üniversite öğrencilerinin depresyon, anksiyete, stres ve stresle başa çıkma tarzları açısından karşılaştırılması (Tez No. 648629) [Yüksek lisans tezi, Haliç Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
Yıldız, M. (2016). Üniversite öğrencilerinde duygusal zekâ, yaşam doyumu ve depresyonun cinsiyet ve sınıf seviyelerine göre etkileri. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 6(11), 451-474.