Türk-İslam Geleneğinde Yaşlılara Verilen Değer

Bugün ülkemizde, pek çok sebebe bağlı birçok toplumsal güzel özelliğimiz dejenere olmasına rağmen yine de yaşlılarımıza karşı toplumsal tavrımız olumlu özelliklerini devam ettirmektedir. Bu olumlu özelliğimiz her ne kadar yıpransa da bu toplumsal hususiyetimizin sürmesindeki neden hem Türk geleneğindeki “aksakal” diye itibar gören yaşlılarımıza saygı anlayışı hem de İslâm’ın iki temel kaynağı olan Kur’an ve hadislerde yaşlılara karşı saygı gösterme gerekliliği yönündeki emir ve öğütlerdir. Eski Türk gelenek ve inanç sistemlerini anlatan klasik eserlerde, örneğin Yusuf Has Hacib’in Kutadgu Bilig adlı eseriyle Dede Korkut hikâyelerinde ailede ve toplumda yaşlıların konumlarıyla ilgili önemli bilgiler vardır. Nitekim Yusuf Has Hacib’e göre ideal devletin dört sembol kişiliğinden Odgurmuş, bilgeliğin, yaşlılığın ve olgunluğun temsilcisi ve simgesidir. İslam’ın iki temel kaynağı olan Kur’an-ı Kerim ve Hadislerde ise yaşlılara nasıl ihtimam gösterilmesi konusunda sayısız örnek metinler vardır. Örneğin Kur’an-ı Kerim’de Hac suresi, âyet 5, Bakara suresi, âyet 266, İsra suresi, âyet 23-24 gibi birçok âyette Yüce Allah, yaşlılara nasıl davranmamız gerektiğini çok net bir şekilde bize bildirmektedir. 

___

  • Buhari, Edebü’l-Müfred (1996). thk. Halid Abdurrahman, Beyrut.
  • Koca, Salim (2016) Türk Kültürünün Temelleri, Ankara.
  • Ebu Davud, Süleyman b. El-Eşas es-Sicistani (1981). Sünen-i Ebi Davud, İstanbul.
  • Heysemi, Ali b. Ebi Bekir (1988). Mecmeu’z-Zevaid ve Menbaul-Fevaid, Beyrut.
  • Kafesoğlu, İbrahim (1988). Türkler İ.A (MEB), C.12-II, İstanbul: MEB.
  • Kur’an-ı Kerim,
  • Tirmizi, Ebu İsa Muhammed b. İsa. (1938). Sünen üst-Tirmizi, thk. Ahmet Muhammed Şaki vd. Kahire.