Kırım Kongo Kanamalı Ateşinde gözlenen baş ağrısının özellikleri ve hastalık şiddetiyle ilişkisi

Amaç: Kırım-Kongo kanamalı ateşi (KKKA), Kırım-Kongo kanamalı ateşi virüsünün etken olduğu, kenelerle bulaşan, fatal seyredebilen bir hastalıktır. Hastalığın erken belirtileri yüksek ateş, halsizlik, ciddi baş ağrısıdır. KKKA' da sık görülen baş ağrısıyla ilişkili herhangi bir araştırma yoktur. Bu çalışmada KKKA hastalarında gözlenen baş ağrısının özelliklerini ve klinik tablonun şiddetiyle ilişkisini araştırdık.Gereç ve Yöntem: Çalışmaya hastanemizde KKKA tanısıyla yatan baş ağrılı 60 hasta alındı, yatış sürelerine göre: 7 günden kısa yatanlar ''grup 1'', 7 gün ve daha uzun yatanlar ''grup 2'' şeklinde tanımlandı. Kontrol grubu aynı klinikten baş ağrısı olan yüksek ateşli 43 viral pnömoni hastası idi. KKKA hastalarına baş ağrısıyla ilgili sayısal ağrı skalası anketi uygulandı, sonuca göre hastalar ''hafif-ağrılı grup'' ve ''şiddetli-ağrılı grup'' olarak ikiye ayrıldı. Tüm hastalara baş ağrılarının özellikleriyle ilgili ayrıntılar sorularak 'Baş ağrısı sınıflandırma derneğinin' kriterlerine göre migren özelliklerini taşıyıp taşımadığı araştırıldı.Bulgular: KKKA hastalarının % 66.7' sinin ağrısı migren kriterlerine uymakta idi. Bu oran kontrol grubu oranından (%37.5) anlamlı şekilde yüksekti. KKKA hastalarında: Grup 1' deki hastaların baş ağrısı skorları grup 2' den anlamlı şekilde daha düşüktü. Hafif-ağrılı grubun yatış süresi şiddetli-ağrılı gruba göre daha kısaydı (p=0.004) ve Platelet değerleri daha yüksekti (p=0.005).Sonuç: KKKA hastalarında baş ağrısı kontrol grubuna göre daha sık, şiddetliydi ve migrenöz özellikler taşıyordu. Migrende vasküler endotelyal disfonksiyon, vasodilatasyon ve inflamatuar mediatörler sorumlu tutulmaktadır. KKKA' da virusun yaptığı serebral vasküler endotelyal hasar, salgılanan proinflamatuar sitokinler hastalarda migrendekine benzeyen baş ağrılarını tetikliyor gibi görünmektedir. KKKA hastalarında gözlenen migren-benzeri baş ağrısı, her iki hastalıkta serebral vasküler tutulumun ağrı etyopatogenezi açısından önemini vurgulamaktadır

Characteristics of headache and its relationship with disease severity in patients with Crimean–Congo hemorrhagic fever

Objectives: Crimean–Congo Hemorrhagic Fever (CCHF) is a fatal, tick-borne disease. The classic clinical presentation of CCHF is characterized by sudden onset of high fever, chills, and severe headache. There are no previous reports on the characteristics of headaches caused by CCHF. Therefore, we investigated the relationship between CCHF-induced headache and the clinical course of the disease.Methods: We included 60 patients with headache diagnosed with CCHF; they were divided into two groups: group 1 included patients with hospital stay 7 days. The control group included 43 viral pneumonia patients with headache. Patients described the characteristics of headaches and also self-rated the severity with a numeric pain scale that classified headache as either mild or severe.Results: In the group with CCHF, 66.7% of the reported headaches met criteria for diagnosis of migraine. This ratio was significantly higher than that in the control group (37.5%). The headache severity scores in group 1 were lower than those in group 2. The hospitalization length was shorter (p=0.004) and the platelet levels were higher in CCHF patients with mild headache compared with CCHF patients with severe headache (p=0.005).Conclusion: CCHF patients had more often and severe headaches than the controls. The severity of headache may be associated with the severity of vascular endothelial damage, vasodilatation, and abnormal release of inflammatory cytokines in CCHF similar in migraine. Most CCHF patients experienced migraine-like headaches, suggesting that cerebral vessel involvement might be important in both CCHF and migraine

___

  • 1. Ergönül O. Crimean-Congo haemorrhagic fever. Lancet Infect Dis 2006;6(4):203–14.
  • 2. Uyar Y, Carhan A, Albayrak N, Altaş AB. Evaluation of PCR and ELISA-IgM results in the laboratory diagnosis of CrimeanCongo haemorrhagic fever cases in 2008 in Turkey. Mikrobiyol Bul 2010;44(1):57–64.
  • 3. Whitehouse CA. Crimean-Congo hemorrhagic fever. Antiviral Res 2004;64(3):145–60.
  • 4. Sargianou M, Papa A. Epidemiological and behavioral factors associated with Crimean-Congo hemorrhagic fever virus infections in humans. Expert Rev Anti Infect Ther 2013;11(9):897–908.
  • 5. Morikawa S, Saijo M, Kurane I. Recent progress in molecular biology of Crimean-Congo hemorrhagic fever. Comp Immunol Microbiol Infect Dis 2007;30(5-6):375–89.
  • 6. Oncü S. Crimean-Congo hemorrhagic fever: an overview. Virol Sin 2013;28(4):193–201.
  • 7. Ergonul O. Crimean-Congo hemorrhagic fever virus: new outbreaks, new discoveries. Curr Opin Virol 2012;2(2):215–20.
  • 8. Yilmaz GR, Buzgan T, Torunoglu MA, Safran A, Irmak H, Com S, et al. A preliminary report on Crimean-Congo haemorrhagic fever in Turkey, March - June 2008. Euro Surveill 2008;13(33). pii: 18953.
  • 9. Barut S, Dincer F, Sahin I, Ozyurt H, Akkus M, Erkorkmaz U. Increased serum ferritin levels in patients with Crimean-Congo hemorrhagic fever: can it be a new severity criterion? Int J Infect Dis 2010;14(1):e50–4.
  • 10. Mertens M, Schmidt K, Ozkul A, Groschup MH. The impact of Crimean-Congo hemorrhagic fever virus on public health. Antiviral Res 2013;98(2):248–60.
  • 11. Swanepoel R, Gill DE, Shepherd AJ, Leman PA, Mynhardt JH, Harvey S. The clinical pathology of Crimean-Congo hemorrhagic fever. Rev Infect Dis 1989;11 Suppl 4:S794–800.
  • 12. Ergonul O. Treatment of Crimean-Congo hemorrhagic fever. Antiviral Res 2008;78(1):125–31.
  • 13. Koksal I, Yilmaz G, Aksoy F, Erensoy S, Aydin H. The seroprevalance of Crimean-Congo haemorrhagic fever in people living in the same environment with Crimean-Congo haemorrhagic fever patients in an endemic region in Turkey. Epidemiol Infect 2014;142(2):239–45.
  • 14. Labuda M, Nuttall PA. Tick-borne viruses. Parasitology 2004;129 Suppl:S221–45.
  • 15. Güneş T. Crimean-Congo Hemorrhagic Fever]. Mikrobiyol Bul 2006;40(3):279–87.
  • 16. Flick R, Whitehouse CA. Crimean-Congo hemorrhagic fever virus. Curr Mol Med 2005;5(8):753–60.
  • 17. Ozturk B, Tutuncu E, Kuscu F, Gurbuz Y, Sencan I, Tuzun H. Evaluation of factors predictive of the prognosis in CrimeanCongo hemorrhagic fever: new suggestions. Int J Infect Dis 2012;16(2):e89–93.
  • 18. McCaffery M, Pasero C. Teaching patients to use a numerical pain-rating scale. Am J Nurs 1999;99(12):22.
  • 19. Headache Classification Subcommittee of the International Headache Society. The International Classification of Headache Disorders: 2nd edition. Cephalalgia 2004;24 Suppl 1:9–160.
  • 20. Kilinc C, Gückan R, Capraz M, Varol K, Zengin E, Mengeloglu Z, et al. Examination of the specific clinical symptoms and laboratory findings of Crimean-Congo hemorrhagic fever. J Vector Borne Dis 2016;53(2):162–7.
  • 21. Akıncı E, Bodur H, Leblebicioglu H. Pathogenesis of CrimeanCongo hemorrhagic fever. Vector Borne Zoonotic Dis 2013;13(7):429–37.
  • 22. Connolly-Andersen AM, Moll G, Andersson C, Akerström S, Karlberg H, Douagi I, et al. Crimean-Congo hemorrhagic fever virus activates endothelial cells. J Virol 2011;85(15):7766–74.
  • 23. Bodur H, Akinci E, Ongürü P, Uyar Y, Baştürk B, Gözel MG, et al. Evidence of vascular endothelial damage in CrimeanCongo hemorrhagic fever. Int J Infect Dis 2010;14(8):e704–7.
  • 24. Chen JP, Cosgriff TM. Hemorrhagic fever virus-induced changes in hemostasis and vascular biology. Blood Coagul Fibrinolysis 2000;11(5):461-83.
  • 25. Schnittler HJ, Feldmann H. Viral hemorrhagic fever-a vascular disease? Thromb Haemost 2003;89(6):967–72.
  • 26. Marty AM, Jahrling PB, Geisbert TW. Viral hemorrhagic fevers. Clin Lab Med 2006;26(2):345–86, viii.
  • 27. Antonova M, Wienecke T, Olesen J, Ashina M. Prostaglandins in migraine: update. Curr Opin Neurol 2013;26(3):269–75.
  • 28. Olesen J, Burstein R, Ashina M, Tfelt-Hansen P. Origin of pain in migraine: evidence for peripheral sensitisation. Lancet Neurol 2009;8(7):679–90.
  • 29. Brennan KC, Charles A. An update on the blood vessel in migraine. Curr Opin Neurol 2010;23(3):266–74.
  • 30. Rubino E, Fenoglio P, Gallone S, Govone F, Vacca A, De Martino P, et al. Genetic variants in the NOTCH4 gene influence the clinical features of migraine. J Headache Pain 2013;14:28.
  • 31. Amin FM, Asghar MS, Hougaard A, Hansen AE, Larsen VA, de Koning PJ, et al. Magnetic resonance angiography of intracranial and extracranial arteries in patients with spontaneous migraine without aura: a cross-sectional study. Lancet Neurol 2013;12(5):454–61