BOSNALI ALAADDİN SȂBİT DȊVȂNI’NDA HAYVANLAR ÜZERİNE BİR İNCELEME

Klasik Türk edebiyatı; İslamiyet öncesi Türk Edebiyatının temelini oluşturan sözlü ve yazılı edebiyat ürünlerine dayanarak İslam kültürü etkisi ile gelişimini sürdüren, sonrasında ise çeşitli konular ile harmanlanıp olgunlaşarak ivme kazanan bir edebiyat sahasıdır. Yapı gereği mazmun, söz sanatları, mücerret kavramlar ve alegorik kıstaslar ekseninde şekillenip ferdilik ve geleneksel bakış açısıyla yorumlanan hakikatler silsilesidir. Geniş bir bilgi hazinesi olmasından ötürü bir gül bahçesi timsalidir. Ortaya konulan bu çalışmayla XVII. yüzyıl sonlarında ve XVIII. yüzyılın başlarında mesnevi türü ile adından çokça bahsettiren Bosnalı Alaaddin Sâbit’in; kısaca hayatını, edebiyat anlayışı ve son olarak dîvânında yer alan hayvan unsurlarını tespit etmeye çalıştık. Çalışmada izlenen yöntemlerden bahsedilecek olunursa Bosnalı Alaaddin Sâbit dîvânı üzerine geniş çapta çalışan Turgut Karacan’ın yapmış olduğu doktora tezi göz önünde bulundurulmuş ve kaynak titizlikle taranmıştır. Öncelikle şâirin hayat öyküsü, poetikası ve asıl konumuzu oluşturan hayvanlar; kuşlar, böcek ve sürüngenler, dört ayaklı hayvanlar ve deniz hayvanları olarak dört ana grupta ele alıp alt başlıklara ayrılmaktadır. Akabinde ise tespit edilen hayvanların dîvânda konu olan özellikleri göz önünde bulundurularak hangi yönleri ile ele alındığı ortaya konulmaktadır. Anahtar Kelimeler: Bosnalı Alaaddin Sâbit, kuşlar, dört ayaklı hayvanlar, deniz hayvanları, böcek ve sürüngenler.

Anahtar Kelimeler:

Bosnalı Alaaddin Sâbit, Klasik Türk Edebiyatı, Hayvanlar

PDF

___

Akalın, L. Sami (1993). Türk Folklorunda Kuşlar, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Banarlı, S., Nihad (1971). Resimli Türk Edebiyatı Tarihi C.2, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Boratav,N., Pertev (1984). Türk Folkloru, İstanbul: Gerçek Yayınevi.
Ceylan, Ömür (2015). Kuşlar Dȋvȃnı, İstanbul: Kapı Yayınları.
Çoruhlu, Yaşar (1999). Türk Mitolojisinin ABC’si, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Çoruhlu, Yaşar (2000). Türk Mitolojisinin Ana Hatları, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Devellioğlu, Ferit (2013). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lȗgat, Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları. Erkal, Abdülkadir (2018). Divan Şiiri Poetikası, Ankara: Altınordu Yayınları.
Ersoylu, Halil (2015). Türk Kültüründe Kuşlar, İstanbul, Ötüken Yayınları.
Grımal, Pıerre (1997). Mitoloji Sözlüğü Yunan ve Roma, (Çeviren: Sevgi Tamgüç), İstanbul, Sosyal Yayınlar.
Hançerlioğlu, Orhan (1993). Dünya İnançları Sözlüğü, İstanbul, Remzi Kitabevi.
Karacan, Turgut (1991). Bosnalı Alȃeddin Sȃbit, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları.
Kocatürk, M.,Vasfi (2016). Büyük Türk Edebiyatı Tarihi Başlangıçtan Günümüze Kadar Türk Edebiyatının Tarihi, Tahlili ve Tenkidi, İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınevi. Kurnaz, Cemal (2013). Muallim Naci, Ankara: Kurgan Edebiyat Yayınları.
Ögel, Bahaeddin (2014). Türk Mitolojisi Cilt I. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Pala, İskender (2004). Ansiklopedik Divȃn Şiiri Sözlüğü, İstanbul: Kapı Yayınları.
Schimmel, Annamarie (2000). Tanrı’nın Yeryüzündeki İşaretleri, (Çeviren: Mustafa Küpüşoğlu, Ergun Kocabıyık), İstanbul, Kabalcı Yayınevi.
Turan, Osman (2016). On İki Hayvanlı Türk Takvimi, İstanbul: Ötüken Yayını.