ÂŞIK MEVLÜT İHSANÎ’NİN ŞİİRLERİNDE VATAN ALGISI

Âşık Mevlüt İhsani 1933 yılında (kendisi 1928 olduğunu söyler), 1950 yılına kadar Kars’ın Sarıkamış ilçesine 1950 yılından sonra Erzurum’un Şenkaya ilçesine bağlanan Çermik/Kaynak Köyü’nde dünyaya gelir. İlkokul üçüncü sınıfta iken bir kaza sonucu gözlerini kaybeder. Çocuk yaşlardan itibaren âşıklığa ilgi duyar. Özellikle Bardızlı Nihani Baba’dan çok etkilenir. Mahlasını ve icazetini Alvarlı Lütfi Efendi’den aldığı bilinir. 2010 yılında Gebze’de rahmetli olur. Son dönem âşıkları içerisinde badeli olduğuna inanılan birkaç âşıktan biridir. Hemen her bakımdan âşıklık geleneğinin bütün hususiyetlerini iyi bilen, geleneğin sürdürülmesinde oldukça katkısı olan bir âşıktır. Güçlü şiirlerinin yanı sıra yetiştirdiği çıraklar (Mehmet Hünkâri, Nuri Çıraği, Kenan Sağır, İhsan Yavuzer, Âşık Halis, Rahim Baykara, Erol Şahiner, Mustafa Aydın), tasnif ettiği halk hikâyeleri, geleneğin devamı için katıldığı programlar, aldığı sayısız ödüller onu son dönemin büyük âşığı yapan diğer faktörlerdir. Doğup büyüdüğü topraklar, savaşların ve acıların yoğun yaşandığı, vatan, toprak, bayrak, millet gibi kavramların en çok anlam kazandığı bölgedir. Bu nedenle İhsani’nin şiirlerinde sözü edilen bu kavramlar sıklıkla kullanılmıştır. Bu bir taraftan geleneğin âşığa yüklediği misyon olmanın yanında, âşığın da hayatı anlamlandırma veya değerler dünyasında nelere kıymet verdiğinin bir tezahürüdür. Çalışmada İhsani’nin şiirlerinde vatan mefhumunun nasıl işlendiği örneklerle tartışılacaktır.

___

  • Arat, R. R. ve Bang W. (1936). Oğuz Kağan Destanı. İstanbul: Burhaneddin Basımevi.
  • Bachelard, G. (2008). Uzamın Poetikası. (çev. Alp Tümertekin), İstanbul: İthaki Yayınları.
  • Bars, M. E. (2018). Anadolu Âşık Tarzı Şiir Geleneğinde Yapı ve Tema. Ankara: Sonçağ Yayınları.
  • Düzgün D. (1997). Âşık Mevlüt İhsani Hayatı, Sanatı ve Eserlerinden Seçmeler. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
  • Eliot, T.S. (2007). Edebiyat Üzerine Düşünceler. (çev. Sevim Kantarcıoğlu). İstanbul: Paradigma Yayınları.
  • Ergun, P (2015). “Türk Mitolojisinde Ağaç”. Türk Mitolojisine Giriş (ed. Fatma Ahsen Turan, Meral Ozan). Ankara: Gazi Kitabevi Yayınları. 109-132.
  • Ergun, P. (2017). Türk Kültüründe Ağaç Kültü. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
  • Kafkasyalı, A. (1995). Kırk Yıllık Kara Günler. Erzurum: Eser Ofset.
  • Korkmaz, R. (2007). “Romanda Mekanın Poetiği”, Edebiyat ve Dil Yazıları Mustafa İsen’e Armağan, (ed. Ayşenur Külahlıoğlı İslam, Süer Eker). Ankara: Grafiker Yayınları.
  • Ögel, B.(1998). Türk Mitolojisi I-II. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.1998, C.I, s. 88.
  • Sakaoğlu, S. ve Duymaz A. İslamiyet Öncesi Türk Destanları. İstanbul: Ötüken Yayınları.