TÜRKİYE'DE ELEKTRİK TÜKETİMİ ÇEŞİTLERİ VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİNİN EKONOMETRİK BİR ANALİZİ

Enerji ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki araştırmacıların ve politika yapıcıların ilgisini her geçen gün daha fazla çekmektedir. Bu iki değişken arasındaki ilişki enerji politikalarının oluşturulması sürecinde oldukça önemlidir. Bu makalede, Türkiye'de 1975-2005 dönemine ilişkin toplam elektrik tüketimi, sanayi elektrik tüketimi ve mesken elektrik tüketimi ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki zaman serileri analizindeki gelişmeler dikkate alınarak incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, toplam, sanayi ve mesken elektrik tüketimleri ile ekonomik bürüme arasındaki uzun dönemli ilişkilerin varlığı Johansen eşbütünleşme testi ile belirlenmiş ve Vektör Hata Düzeltme Mekanizması (VECM) yardımıyla nedenselliğin yönünün elektrik tüketimlerinden ekonomik büyümeye doğru olduğu görülmüştür. Ayrıca mesken elektrik tüketimi ile ekonomik büyüme arasında ise, çift yönlü bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Elektrik tüketimi, sanayi elektrik tüketimi, mesken elektrik tüketimi, ekonomik büyüme, eşbütünleşme, Türkiye

TÜRKİYE'DE ELEKTRİK TÜKETİMİ ÇEŞİTLERİ VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİNİN EKONOMETRİK BİR ANALİZİ

PDF

___

ALTINAY, G. ve KARAGÖL, E., 2005. “Electricity Consumption and Economic Growth: Evidence from Turkey”, Energy Economics, 27, ss. 849-856.
BAKIRTAŞ, T., KARBUZ, S. ve BİLDİRİCİ, M., 2000. “An Econometric Analysis of Electricity Demand in Turkey”, METU Studies in Development, 27(1-2). ss. 23-34.
BEENSTOCK, M. ve WILLCOCKS, P., 1981. “Energy Consumption and Economic Activity in Industrialized Countries: the Dynamic Aggregate Time Series Relationship”, Energy Economics, 34, ss. 225–232.
BURNEY, N., 1995. “Socioeconomic Development and Electricity Consumption, A Cross-Country Analysis Using the Random Coefficient Method”, Energy Economics, 17(3), ss.185-195.
CHAREMZA, W.W. ve DEADMAN, D.F., 1997. New Directions in Econometric Practice, Edward Elgar, Cheltenham.
CHEN, S.,T., KUO, H.ve CHEN, C. C., 2007. “The Relationship Between GDP and Electricity Consumption in 10 Asian Countries”, Energy Policy, 35, ss.2611-2621.
DEMETRIADES, P. ve HUSSEIN, K., 1996. “Does Financial Development Cause Economic Growth Time Series Evidence from 16 Countries”, Journal of Development Economics, 51, ss. 387-411.
DPT (Devlet Planlama Teşkilatı), 2008. Sosyal Sektörlerdeki Gelişmeler (1950-2006), http://ekutup.dpt.gov.tr/ekonomi/gosterge/tr/1950-06/esg.htm, Erişim Tarihi: 01.02.2008.
ENGLE, R.F, ve GRANGER, C.W.J., 1987. “Co-integration and Error Correction: Representation, Estimation and Testing”, Econometrica, 55, 251-276.
ERDOĞDU, E., 2006. “Electricity Demand Analysis Using Cointegration and ARMA Modelling: A Case Study of Turkey”, Energy Policy, 35, ss. 1129-1146.
EROL, U. ve YU, E.S.H., 1987. “On the Relationship Between Energy and Income for Industrialized Countries”, Journal of Energy and Employment,13(1), ss. 113–122.
FATAI, K., OXLEY, L. ve SCRIMGEOUR, F.G., 2004. “Modelling The Causal Relationship Between Energy Consumption and GDP in New Zealand, Australia, India, Indonesia, The Philippines and Thailand”, Mathematics and Computers in Simulation, 64, ss. 431-445.
GEWEKE, J. ve Diğerleri, 1983. “Comparing Alternative Tests of Causality in Temporal Systems”, Journal of Econometrics, 21, ss.161-194.
GHOSH, S., 2002. “Electricity Consumption and Economic Growth in India”, Energy Policy, 30, ss. 125-129.
GRANGER, C.W.J., 1969. “Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods”, Econometrica, 37, ss.24-36.
GRANGER, C.W.J., 1986. “Developments in the Study of Cointegrated Economic Variables”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 48, 213-228.
GRANGER, C.W.J., 1988. “Some Recent Developments in a Concept of Causality”, Journal of Econometrics, 39, 199-211.
GUJARATİ, D.M., 1999. Temel Ekonometri, Çeviren: Ü. Şenesen ve G.G. Şenesen, İstanbul: Literatür Yayıncılık.
HALICIOĞLU F., 2007. “Residential Electricity Demand Dynamics in Turkey”, Energy Economics, 2 (29), ss. 199-210.
ISLAM, M.N., 1998. “Export Expansion and Economic Growth: Testing for Cointegration and Causality”, Applied Economics, 30, ss.415-425.
JOHANSEN, S., 1988. “Statistical Analysis of Cointegration Vectors”, Journal of Ecoomic Dynamics and Control, 12, ss.231-254.
JOHANSEN, S. ve JUSELIUS, K., 1990. “Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration –with Application to the Demand for Money”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52, ss.169-210.
JUMBE, C.B.L., 2004. “Cointegration and Causality Between Electricity Consumption and GDP: Empirical Evidence from Malawi”, Energy Economics 26, ss. 61–68.
KAR, M., 2001, “Finansal Kalkınma ve Ekonomik Büyüme: Nedensellik İlişkisi”, Dokuz Eylül Üniversitesi, İşletme Fakültesi Dergisi, 2(2), 150-169.
KARAGÖL, E., ERBAYKAL, E. ve ERTUĞRUL, M.H., 2007. “Türkiye’de Ekonomik Büyüme İle Elektrik Tüketimi İlişkisi: Sınır Testi Yaklaşımı”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 8(1), 72- 80.
KRAFT,J. ve KRAFT, A., 1978. “On the Relationship Between Energy and GNP”, Journal of Energy Development, 3, ss. 401- 403.
KUTLAR, A., 1998. Bilgisayar Uygulamalı Ekonometriye Giriş, Beta, Sivas.
MASIH, A.M.M. ve MASIH R., 1995. “Temporal Causality And The Dynamic Interactions Among Macroeconomic Activity Within A Multivariate Cointegrated System: Evidence From Singapore And Korea”, Weltwirtschaftliches Archiv, 131(2), ss.265-285.
MURRY, D.A. ve NAN, G.D., 1996. “A definition of the gross domestic product–Electrification interrelationship”, The Journal of Energy and Development 19(2), ss. 275–283.
NİŞANCI, M., 2005. “Türkiye’de Elektrik Enerjisi Talebi ve Elektrik Tüketimi ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki”, Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 5 (9), ss.107-118.
SAMOUILIDIS, J. ve MITROPOPULOUS, C.S., 1984. “Energy and Economic Growth in Industrializing Countries: the Case of Greece”, Energy Economics, 6(3) ss. 191–206.
SARI, R., U, SOYTAŞ ve Ö., ÖZDEMİR, 2001. “Energy Consumption and GDP Relations in Turkey: A Cointegration and Vector Error Correction Analysis”, Economies and Business in Transition: Facilitating Competitiveness and Change in the Global Environment Proceedings, ss. 838-844, Global Business and Technology.
SHIU, A. ve LAM, P.L., 2004. “Electricity Consumption and Economic Growth in China”, Energy Policy, 32, ss. 47-54
SIMS, C.A., 1972. “Money Income and Causality”, American Economic Review, 62, ss. 540-552.
STERN, D.I., 2000. “A Multivariate Cointegration Analysis of the Role of Energy in the US Macroeconomy”, Energy Economics 22 2, ss. 267–283.
TEDAŞ, 2007. Yıllar İtibariyle Sektörel Elektrik Tüketimi (1970- 2005), http://www.tedas.gov.tr/29,Istatistiki_Bilgiler.html, Erişim Tarihi: 07.12.2007.
TERZİ, H., 1998. “Türkiye’de Elektrik Tüketimi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Sektörel Bir Karşılaştırma”, İşletme ve Finans Dergisi, 13 (144), ss. 62-71.
YAMAK, R. ve GÜNGÖR, B., 1998. “Konut Elektrik Talep Denkleminin Tahmini: Türkiye Örneği, 1950-1991”, Ekonomik Yaklaşım, 9(31), ss. 71-78.
YANG, H.Y., 2000. “A Note of the Causal Relationship Between Energy and GDP in Taiwan”, Energy Economics, 22, 309-317.
YOO, S.H., 2005. “Electricity Consumption and Economic Growth: Evidence from Korea”, Energy Policy, 33(12), ss. 1627–1632.
YU, E.S.H. ve CHOI, J.Y., 1985. “The Casual Relationship Between Energy and GNP: an International Comparison”, Journal of Energy and Development, 10, ss. 249–272.