BAZI ÜLKELERDE VE TÜRKİYE'DE ÇOK YILLI BÜTÇELEME UYGULAMALARI

Bütçeler hükümetlerin belirli bir dönem için topluma sunmayı planladığı hizmetler ve bu hizmetlere ilişkin maliyetlerin gösterildiği bir belgedir. Bütçede yer alan amaçların etkin olarak gerçekleştirilebilmesi ve vatandaşların bunlardan memnun olabilmesi için zaman içerisinde değişik teknikler geliştirilmiştir. Bunlardan birisi de bütçenin ve etkilerinin bir yıldan daha uzun süreli olarak analize tabi tutulmasını sağlayan, "çok yıllı bütçeleme" uygulamasıdır. Bu uygulamayı, Dünya Bankası ve IMF gibi uluslararası finans kurumları da önermektedir. Günümüzde, mali disiplini sağlamak ve kamusal kaynakların etkin olarak kullanılmasını gerçekleştirmek gibi nedenlerle, birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ülke bütçe uygulamalarını, çok yıllı bütçelemeyle yapmaktadır. Ülkeden ülkeye değişen uygulama farklılıklarına rağmen bu ülkeler çok yıllı bütçeleme uygulamasından faydalar sağlamayı beklemektedir.

BAZI ÜLKELERDE VE TÜRKİYE'DE ÇOK YILLI BÜTÇELEME UYGULAMALARI

Bütçeler hükümetlerin belirli bir dönem için topluma sunmayı planladığı hizmetler ve bu hizmetlere ilişkin maliyetlerin gösterildiği bir belgedir. Bütçede yer alan amaçların etkin olarak gerçekleştirilebilmesi ve vatandaşların bunlardan memnun olabilmesi için zaman içerisinde değişik teknikler geliştirilmiştir. Bunlardan birisi de bütçenin ve etkilerinin bir yıldan daha uzun süreli olarak analize tabi tutulmasını sağlayan, "çok yıllı bütçeleme" uygulamasıdır. Bu uygulamayı, Dünya Bankası ve IMF gibi uluslararası finans kurumları da önermektedir. Günümüzde, mali disiplini sağlamak ve kamusal kaynakların etkin olarak kullanılmasını gerçekleştirmek gibi nedenlerle, birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ülke bütçe uygulamalarını, çok yıllı bütçelemeyle yapmaktadır. Ülkeden ülkeye değişen uygulama farklılıklarına rağmen bu ülkeler çok yıllı bütçeleme uygulamasından faydalar sağlamayı beklemektedir.
Keywords:

-,

___

2006 Yl Bütçe Gerekçesi; Maliye Bakanl$9$, Ankara, 2005

ARSLAN Murat, “Orta Vadeli Harcama Sistemi (Çok Yll Bütçeleme) ve Türkiye’de Uygulanabilirlilii” Say$4tay Dergisi, Say:54

BLONDAL Jón R., “Budget Reform in OECD Member Countries”, OECD Journal of Public Budgeting, Vol.2, No.4,2003

BOEX L.F. Jameson, Jorge MARTINEZ VAQUEZ, Robert M.

McNAB; “Çok Yll Bütçeleme: Uluslar aras Uygulamalarn 6ncelenmesi ve Gelimekte Olan Ülkeler 6le Geçi Aamalarndaki Ülkeler 6çin Çkarlacak Dersler”, (Çev: Aye GÜNAY ve Ersan ÖZ), Maliye Dergisi, Say: 138, Eylül-Aralk 2001

CANGIONO Marco, Accountability and Transparency in the Public Sector: The New Zealand Experience, IMF Working Paper,, Nowember 1996

DPT; Türkiye 6çin Katlm Ortakl Belgesi (14 Nisan 2003 Tarihinde AB Konseyi Tarafndan Kabul Edilen Nihai Metin), Ankara, 2003

KARABACAK Serkan; Kamu Mali Yönetiminin Yeniden Yap$land$r$lmas$: sveç Örne9i, DPT, Ankara, 1999, http://ekutup.dpt.gov.tr/kamumali/karabacs/isvec.html, (27.09.2005)

KES6K Ahmet, “Avrupa Birlii Sürecinde Türk Kamu Mali Yönetiminin Yeniden Yaplandrlmas: Çok Yll Bütçelemenin Uygulanabilirlilii”, Sosyo Ekonomi, Yl: 1 Say: 1/2005–1

KESK Ahmet; “Yeni Kamu Mali Yönetim Sisteminde Orta Vadeli Program ve Mali Plân Çerçevesinde Çok Yll Bütçelemenin Uygulanabilirlii”, Türkiye’de Yeniden Mali Yap$lanma Konulu 20. Türkiye Maliye Sempozyumuna Sunulan Tebli9, 23–27 Mays 2005, Karahayt-Pamukkale-Denizli

KIZILTAX Emine, “Çok Yll Bütçeleme Süreci”, Bütçe Dünyas$, Say: 16, Sonbahar 2003

KONUKMAN Aziz, Ali Rza AYDIR, Ouz OYAN, “Türk Kamu Mali Yönetiminin Yeniden Yap.land.r.lmas.: Tespit ve Öneriler”, XV. Türkiye Maliye Sempozyumu, Türk Kamu Mali Yönetiminin Yeniden Yap$land$r$lmas$ ve Bu Yap$lanmada Performans Yönetimi ve Denetiminin Yeri, 15-17 Mays 2000 Antalya'da Sunulan Tebli

MAL6YE BAKANLINI, Mali Reformlar Kapsam$nda Yeni Bütçeleme Anlay$4$: Merkezi Yönetim Bütçesi Ve Çok Y$ll$ Bütçeleme, BÜMKO, 29/30 Haziran 2005, Ankara

SEZG6 Muhsin, “ Bütçe Reformu Üzerine”, Bütçe Dünyas$” Yl: 1, Say:2, Austos 1999, ss.5-7

SHAND David, “OECD Üye Ü lkelerinde Bütçe Reformlar”, (Çev: Hakk ODABAX), Maliye Dergisi, Say: 138, Eylül-aralk 2001)

TOSUN Ertan, Bütçe Süreci ( Gelimi Ülke Örnekleri ve Türkiye Eletirisi), Bütçe Dünyas$, Say: 13, Aralk, 2002 TÜNEN Kamil, Devlet Bütçesi, 5.Bask, Bassaray Matbaas, 6zmir, 2006

ARIN Tülay, “Parlamenter Bütçe Denetimi-Plan ve Bütçe Komisyonu: Yap ve 6levler Üzerine Uluslar aras Karlatrma”,. , http://www.tesev.org.tr/projeler/kamu_butce_metin_teblig2.php(04.01 .2007)

YILMAZ Hakan Hakk ve Dierleri, “Kamu Yönetiminin Yeniden Yaplandrlmas ve Mali Saydamlk Özel 6htisas Komisyonu Raporu”, DPT, http://plan8.dpt.gov.tr/kamumali/harcama.html. (27.02.2001)

YILMAZ Hakan Hakk, , Kamu Yönetiminin Yeniden Yap$land$r$lmas$: Dünya Bankas$ Orta Vadeli Harcama Sistemi, Ankara, DPT, Ankara 1999

YILMAZ Hakan Hakk; Kamu Mali Yönetiminin Yeniden Yaplandrlmas: Yeni Zelanda Örnei, DPT, Mays, 1999, http://ekutup.dpt.gov.tr/kamumali/yilmazh/zelanday.html, (12.8.2004)