Zehra Ebru SAYIN, Ayşegül YİĞİT, Mehmet SAVAŞ

Emet Espey Konsantratör Tesisi Düşük Tenörlü Kolemanit Konsantresinin Hidrosiklon ile Bor İçeriğinin Yükseltilmesi

Bu çalışmada, Kütahya Emet Espey Konsantratör Tesisinde üretilen, ancak tenörünün düşük olması nedeniyle, sektörde ve/veya bor rafine ürünü borik asit üretiminde kullanılamayan -3 + 0 mm tane boyut dağılımına sahip, %32 - 38 B2O3 tenörlü kolemanit konsantresinin hidrosiklon ile bor içeriğinin yükseltilmesi amaçlanmıştır. Beslenen malzemenin yaklaşık %5’ini oluşturan düşük tenörlü ürün, stok sahalarında yaklaşık 500.000 ton birikmiş durumda olup, tesisin tasarımı gereği halen de üretilmeye devam edilmektedir. -3 + 0 mm tane fraksiyonunda olan bu düşük tenörlü ürünün kullanılabilir tenör olan en az %42 B2O3 içeriğine yükseltilmesi amacıyla yapılan çalışmaya kil açma/dağıtma işlemi ile başlanmıştır. Yapılan elek analizi sonuçları ile 1 mm tane boyutu üzerinde kalan ve malzemenin ağırlıkça %31’ini oluşturan kısmının %46,26 B2O3 içeriğine sahip olduğu tespit edilmiştir. 1 mm tane boyutu altında kalan malzeme ile yapılan hidrosiklon çalışmalarında ise, en uygun sonuçlara %10 katı/sıvı oranında, 8 mm vortex - 6,4 mm apex çıkış çaplarında ve 1 bar besleme basıncında ulaşılmıştır. Elde edilen kullanılabilir konsantre tenörünün %44,73 B2O3, veriminin ise %98,44 B2O3 olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Bor, Kolemanit, Hidrosiklon, Emet, Kil

Increasing Boron Content of Low Grade Colemanite Concentrate at Emet Espey Concentrator Plant by Hydrocyclone

In this study, it was aimed to upgrade the boron content of 32-38% B2O3 colemanite concentrate with -3 + 0 mm grain size distribution, which is produced in Kütahya Emet Espey Concentrator Facility, but cannot be used in the industry and/or in the production of boric acid, a boron refined product due to its low grade, by hydrocyclone. The low grade product, which constitutes approximately 5% of the fed material, has accumulated approximately 500,000 tons in the stock areas and is still being produced due to the design of the facility. The work carried out in order to increase this low grade product, which has a grain fraction of -3 + 0 mm, to a usable grade of at least 42% B2O3, started with the clay dispersing process. With the results of the sieve analysis, it has been determined that the part above 1 mm grain size and constituting 31% by weight of the material has a B2O3 grade of 46.26%. In hydrocyclone studies carried out with material which a particle size of less than 1 mm, the most suitable results were obtained at 10% solid/liquid ratio, 8 mm vortex - 6.4 mm apex outlet diameters and 1 bar feed pressure. It was determined that the usable concentrate grade obtained was 44.73% B2O3, and the yield was 98.44% B2O3.

Keywords:

Boron, Colemanite, Hydrocyclone, Emet, Clay,

PDF

___

Aytekin, Y., Lübiç, C. ve Yamık, A., 1988. Kırka tinkal cevherinin flotasyonla zenginleştirilebilirliğinin araştırılması. 2. Uluslararası Cevher Hazırlama Sempozyumu. Ed Yavuz Aytekin, İzmir, 268-280.
Bentli, İ., Bursalı, L., Ediz, N. ve Tatar, İ., 2004. Emet - Hisarcık şlam atıklarının zenginleştirilmesi ve etiketlenmesi. II. Uluslararası Bor Sempozyumu, Eskişehir, 87-90.
Emrullahoğlu, Ö. F., 1985. Cevher hazırlamada koyulaştırma, klasifikasyon, kömür hazırlama ve çözümlü problemler. 28, Anadolu Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Yayınları, Eskişehir, 96 sf.
Erkan, Z. E., Akar, A. ve Savaş, M., 2003. Emet Bor İşletme Müdürlüğü Hisarcık baraj atıklarının değerlendirilebilirliğinin araştırılması. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5 (1), 161-174.
Erkan, Z. E., Akar, A. ve Savaş, M., 2004. Espey baraj atıklarının değerlendirilebilirliğinin araştırılması. II. Bor Çalıştayı, Zonguldak.
Sönmez, E., Özdağ, H. ve Savaş, M., 1997. Ses ötesi dalgaların kolemanit atıklarının zenginleştirilmesinde kullanımı. Türkiye 15. Madencilik Kongresi, Ankara, 319-323.
Şensöz, H., Sayın, Z. E., Savaş, M. ve Erdoğan, Y., 2021. Emet bor üretim tesisleri atıklarının lityum içeriğinin incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 21(6), 1460-1469.
Uçar, A. ve Yargan, M., 2009. Emet Espey bor tesisi ince gölet atıklarından flotasyonla arsenik minerallerinin uzaklaştırılabilirliğinin araştırılması. Türkiye 21. Uluslararası Madencilik Kongresi ve Sergisi, Antalya, 487-492. Yamık, A., Uçar, A., Şahbaz, O. ve Demir, U., 2004. Emet Espey konsantratörü -25 mm bor atıklarının hidrosiklon ile zenginleştirilmesi. II. Uluslararası Bor Sempozyumu, Eskişehir.
Yarar., B, 1973. Düşük tenörlü kolemanit cevherinin flotasyon yolu ile zenginleştirilmesi. 3. Türkiye Madencilik Bilimsel ve Teknik Kongresi TMMOB Maden Mühendisleri Odası, Ankara, 571-588.
Yıldız, N., 2010. Cevher hazırlama ve zenginleştirme. ERTEM Basım Yayın Dağıtım Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti., Ankara, 293-412.
Yiğitbaşıoğlu, H., 2004. Türkiye için önemli bir maden: bor. Coğrafi Bilimler Dergisi, 2(2), 13 – 25.
https://www.etimaden.gov.tr/turkiyede-bor, (21.01.2022).
https://earth.google.com/web/search/emet+eti+maden/@39.36625906,29.27548458,846.70677356a,873.66013868d,35y,0h,0t,0r/data=CigiJgokCTUum3B3PkNAEUkZDFigOkNAGdI_3mfqODtAIU5jdCYsMDtA, (06.04.2023).