Türkiye’de Deprem Performansına Dayalı Bina Kimlik Bilgilerinin Oluşturulmasına Yönelik Çalışma ve Öneriler

Türkiye tektonik konumu itibariyle yıkıcı etkileri olan büyük magnitüdlü depremleri üretebilen fay hatlarına sahip aktif bir deprem kuşağı üzerinde yer almaktadır. Bu konumu itibarı ile ülke her an deprem tehlikesiyle karşı karşıyadır. Depremlerin yer ve zaman ile ilgili özelliklerinin tahmin edilemez oluşu, insanların bu tür bir doğal afete konutlarında veya çalışma ortamında yakalanma ihtimallerini de yüksek riskli hale getirmektedir. Bu yüzden zaman geçirilen mekânı temsil eden binaların ve yapıların deprem sırasında veya sonrasındaki performansları önemli bir değerlendirme kriteri haline gelmektedir. Bu çalışmada, konutlar özelinde gerekli inceleme ve değerlendirmeler yapılarak kullanıcının (tüketicinin) mekânın yapısal sağlamlığına yönelik endişeleri ve beklentileri ele alınacaktır. Dolayısı ile yaşam alanını tarifleyen binaların teknik özellikleri ile depreme dayanıklılık durumuna ait bilgilerin tüketiciye nasıl ulaşacağı bu çalışmanın özünü teşkil edecektir. Bu kapsam dâhilinde binalar için kimlik bilgisi oluşturulmasına yönelik altyapı çalışması hakkında detaylı bilgiler verilecek, gerekli görüş ve önerilerde bulunulacaktır. Bu öneriler doğrultusunda bilinçli tüketici kitlesinin oluşumu hedeflenerek depremin yaratabileceği yıkıcı etkiler ve can kaybının en az düzeyde gerçekleşmesi sağlanmış olacaktır.

A Proposal for the Establishment of Building Identity Numbers in Turkey Based on the Performance of Buildings During Earthquakes

Turkey lies on an active seismic belt with very severe earthquake fault lines that can produce devastating effects. Thus, the country is always in danger of an earthquake. Moreover, due to the unpredictability of the location and time characteristics of earthquakes, there is always a high risk that residences and work environments will be severely damaged. Therefore, the performance of buildings and structures during and after an earthquake is an important evaluation criterion. In this study, the concerns and expectations of users (consumers) concerning the structural strength of their living and working spaces will be examined and evaluated. The technical features of the buildings that define their living and working spaces, and how information regarding their earthquake resistance reaches users, will constitute the essence of this study. Detailed information about the infrastructure needed to create building identification numbers will be provided, and suggestions will be made with respect to the Turkish context. Creating a conscious consumer base and minimizing the destructive effects and loss of life caused by earthquakes are among the aims of these recommendations.

Keywords:

Building ID Number, Conscious Consumer, Earthquake Identity Number Earthquake Performance, Disaster Management,

PDF

___

AFAD. (2018). Türkiye Deprem Tehlike Haritası. https://deprem.afad.gov.tr/deprem-tehlike-haritasi (Son erişim tarihi: 01.11.2020)
AFAD. (2019, Ağustos 25). Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. https://www.afad.gov.tr/deprem-nedir#:~:text=Yer%20kabu%C4%9Fu%20i%C3%A7indeki%20k%C4%B1r%C4%B1lmalar%20nedeniyle,sarsma%20olay%C4%B1na%20%E2%80%9CDEPREM%E2%80%9D%20denir. (Son erişim tarihi: 12.08.2020)
AFAD. (2020). https://deprem.afad.gov.tr/depremkatalogu (Son erişim tarihi: 09.09.2020)
AFAD. (2020, Şubat 20). Elazığ Depremi Sonrası Yapılan Tüm Yardımlar. https://www.afad.gov.tr/elazig-depremi-sonrasi-yapilan-yardimlar-merkezicerik (Son erişim tarihi: 12.10.2020)
Afyon Kocatepe Üniversitesi Deprem Uygulama ve Araştırma Merkezi. (2020). Depremlerin Oluşumu ve Türleri. https://deprem.aku.edu.tr/depremlerin-olusumu-ve-turleri/ (Son erişim tarihi: 03.10.2020)
Apaydın, F. (2020). Bina Girişlerine Bilgi Künyesi Koyarak Bina Tüketicilerinin Binalara Yönelik Tutumlarını Etkileme, Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, s. 70-93.
Atlanta Building Efficiency. (2021). https://atlantabuildingefficiency.com/compliance/ (Son erişim tarihi: 15.01.2021)
BAG. (2018). https://www.kadaster.nl/zakelijk/registraties/basisregistraties/bag (Son erişim tarihi: 15.01.2021)
Boduroğlu, M. H., Özdemir Çağlayan, P. (2007). Mevcut Yapıların Değerlendirilmesinde Bir Tarama Yöntemi. 6. Ulusal Deprem Mühendisliği Konferansı, s. 157-166. İstanbul. http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/2668.pdf
DASK. (2018). Doğal Afet Kurumu Zorunlu Deprem Sigortası Faaliyet Raporu. https://www.dask.gov.tr/content/pdf/2018_dask_faaliyet_raporu.pdf (Son erişim tarihi: 03.04.2020)
Demirtürk, D., Tunç, G. (2021). İnşaat Mühendisliği Eğitimi ve Türkiye’de İnşaat Sektörünün Lisans Eğitimine Bakış Açısı, Engineering Sciences (NWSAENS), 16(1):15-38, DOI: 10.12739/NWSA.2021.16.1.1A0466.
Department of New York City Planning. (2017). GeoSupport System User Programming Guide. https://www1.nyc.gov/assets/planning/download/pdf/data-maps/open-data/upg.pdf?r=16b (Son erişim tarihi: 15.01.2021)
Ercan, A. (2013). Yapı İnceleme Yöntemleri, Birsen Yayınevi, İstanbul.
Gökçe, H. (2011, Ekim 31). 11 yıldır bina sayımı yapılmadı. https://www.dunya.com/gundem/11-yildir-bina-sayimi-yapilmadi-haberi-157696 (Son erişim tarihi: 15.10.2020)
Gürgün, A. , Koç, K. , Atabay, Ş. (2022). Yapı Bilgi Modellemesi Kullanımının Sürdürülebilir Yeşil Bina Projeleri Üzerine Etkileri. Teknik Dergi, 33 (3), DOI: 10.18400/tekderg.715574.
Güvel, E. A. (2008, Şubat 20-22). Türkiye'de Depremin İkincil (Makroekonomik) Etkilerinin Ekonometrik Analizi. Sosyal Çalışma Dergisi, s. 1-15. http://debis.deu.edu.tr/userweb//iibf_kongre/dosyalar/guvel.pdf
İşçi, P. (2008). Deprem Nedir ve Nasıl Korunuruz ?. Journal of Yasar University, 3 (9), s. 959-983. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/179169
İşmen, A. (2006). Depremin Psikolojik Etkileri: Daha Az Zarar Görmek Mümkün Mü?. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (1), s. 349-362. http://web.firat.edu.tr/sosyalbil/dergi/arsiv/cilt16/sayi1/349-362.pdf
Karka, O., Akyılmaz, F. (2009). Afetlerde Psikolojik İlkyardım. İstanbul İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü. İstanbul. http://www.guvenliyasam.org/wp-content/uploads/2016/02/Afetlerde-Psikolojik-ilkyardim.pdf
Kılınç, T., Şahin, İ. (2016, Temmuz). Türkiye’de 1980-2014 Yılları Arasında Görülen Depremlerin Ekonomik Etkileri. Siirt Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisadi Yenilik Dergisi. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/210453.
Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü. (2020a). Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Web sitesi: https://www.mta.gov.tr/v3.0/bilgi-merkezi/deprem_potansiyeli (Son erişim tarihi: 02.01.2020)
Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü. (2020b). http://www.mta.gov.tr/v3.0/bilgi-merkezi/dirifay (Son erişim tarihi: 02.01.2020)
Maliyeti 5 Milyar TL. (2020, Mayıs 30). Net Haber: https://malatyanethaber.com.tr/maliyeti-5-milyar-tl/22683/ (Son erişim tarihi: 08.10.2020)
Mertol, H. C., Tunç, G., Akış, T. (2020, Ocak 24). Elazığ-Sivrice Deprem Raporu. Atılım Üniversitesi, Ankara.
NYC Department of Buildings. (2021). Building Information Search. http://a810-bisweb.nyc.gov/bisweb/bispi00.jsp (Son erişim tarihi: 15.01.2021)
Özkul, M. H., Uçar, S., Şaşmaz, Ç., Yanpınar, H. (2011). Türkiye’de Hazır Betonda Kalite Denetimleri. Türkiye Hazır Beton Birliği-Hazır Beton Dergisi, s. 77-84.
Özmen, B., Can, H. (2010). Türkiye'nin Deprem Gerçeği Paneli. Ankara: Gazi Üniversitesi. http://webftp.gazi.edu.tr/deprem/turkiyenin_deprem_gercegi_paneli_kitabi.pdf
Pampal, S., Özmen, B. (2007). Türkiye'nin deprem gerçeği: Deprem Bölgeleri Haritaları ve Deprem Yönetmeliklerinin Tarihsel Gelişimi Gerçeği. Ankara.
Pekşen, E., Aşcı, M. (2015). Jeofizikte Hasarsız Yapı İnceleme Çalıştay Kitapçığı. Jeofizik Mühendisleri Odası, Kocaeli Şubesi.
Portland Building Finder. (2021). https://www.portlandmaps.com/bps/buildingfinder/ (Son erişim tarihi: 15.01.2021)
Sabah, L., Bayraktar, H. (2020). Düzce Merkez ve İlçelerinin Deprem Senaryolarına Göre Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 8(2), s. 1695-1705. https://doi.org/10.29130/dubited.574013
Sucuoğlu, H. (2007). Kentsel Yapı Stoklarında Deprem Risklerinin Sokaktan Tarama Yöntemi İle Belirlenmesi. Altıncı Ulusal Deprem Mühendisliği Konferansı, s. 267-284. İstanbul. http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/2675.pdf
Süer Toybıyık, S. (2017). Coğrafi Tabanlı Bina Envanterinin Oluşturulması. Ankara. https://webdosya.csb.gov.tr/db/cbs/icerikler/05.06.2017_tez_s-bel_suer_toybiyik-20180925134345.pdf
T.C. Bayındırlık Bakanlığı, Afet İşleri Genel Müdürlüğü. (1996, Ağustos). https://www.afad.gov.tr/ (Son erişim tarihi: 15.01.2021)
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2012, Temmuz). Türkiye Kent Bilgi Sistemleri Standartlarının Belirlenmesi Projesi: KBS Veri Temaları Tanımlayıcı Dokümanı: https://csb.gov.tr/uygulamalar
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2012, Aralık 17). Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği: https://altyapi.csb.gov.tr/6306-sayili-kanun-uygulama-yonetmeligi-yeni-duyuru-522
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2019, Eylül 12). Kentsel Dönüşüm Eylem Planı Açıklandı: https://csb.gov.tr/kentsel-donusum-eylem-plani-aciklandi-bakanlik-faaliyetleri-28602
T.C. Resmi Gazete. (1961, Eylül 2). https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/10896.pdf
T.C. Resmi Gazete. (1968, Ocak 16). Afet Bölgelerinde Yapılacak Yönetmelik Hakkında: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/12801.pdf
T.C. Resmi Gazete. (1975, Haziran 9). Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/15260.pdf
T.C. Resmi Gazete. (1997, Eylül 2). Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/23098_1.pdf
T.C. Resmi Gazete. (2007, Mart 6). Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/03/20070306-3.htm
T.C. Resmi Gazete. (2018, Mart 18). Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/03/20180318M1-2.htm
Tabak, S. (2020, Ocak 29). 8 Yılda 515 bin bina dönüştü. 8 Yılda 515 bin bina dönüştü: https://www.sabah.com.tr/ekonomi/2020/01/29/8-yilda-515-bin-bina-donustu (Son erişim tarihi: 15.09.2020)
TMMOB. (2012). Türkiye'de Deprem Gerçeği ve TMMOB Makine Mühendisleri Odası'nın Önerileri Oda Raporu. Ankara.
Tokgöz, H., Bayraktar, H. (2019). Deprem tehlikesine maruz yerleşimler için “Yerel Deprem Puanı (YDP)” yönteminin geliştirilmesi. Politeknik Dergisi, 22(2): s. 269-276.
Tunç, G. (2015). Depreme Dayanıklı Bina, Bilinçli Tüketici ve Güven Kavramları Üzerine İnceleme ve Öneriler. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, İzmir. https://www.researchgate.net/publication/299838713_Depreme_Dayanikli_Bina_Bilincli_Tuketici_ve_Guven_Kavramlari_Uzerine_Inceleme_ve_Oneriler
Tunç, G. (2020). Depreme Dayanıklı Yapı Tasarımında Teknolojik Gelişmeler. Yapı Dergisi, Sayı 459, s. 62-67. https://www.researchgate.net/publication/344202487_Depreme_Dayanikli_Yapi_Tasariminda_Teknolojik_Gelismeler_Technological_Advances_in_Earthquake_Resistant_Structural_Design
Tunç, T. E., Tunç, G. (2021). Transferring Technical Knowledge to Turkey: American Engineers, Scientific Experts, and the Erzincan Earthquake of 1939, Notes and Records, DOI:10.1098/rsnr.2020.0054.
TÜİK. (2020). https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=135&locale=tr (Son erişim tarihi: 07.09.2020)
Türkiye'nin yarısı Kütahya merkezli depremle sallandı. (2011, Mayıs 20). Milliyet: https://www.milliyet.com.tr/gundem/turkiyenin-yarisi-kutahya-merkezli-depremle-sallandi-1392397 (Son erişim tarihi: 11.09.2020)
Uğurlu, A. (2013, Haziran 14). Depremde Beton ve Davranışı. Türkiye Mühendislik Haberleri. 58/2013-2, s. 57-63.
Uzun, Ö., Balyemez, S. (2020). İstanbul ve Antakya Şehirlerinde Deprem Risk Azaltma Çalışmaları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 12(3), s. 229-250. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iaud/issue/56118/771885
Washington DC Real Property Finder. (2021). https://dcgis.maps.arcgis.com/apps/webappviewer/index.html?id=3ca919beca684ea7bd7d1ced0dbbf636/ (Son erişim tarihi: 15.01.2021)