Suat KOLUKIRIK, Durmuş Ali ARSLAN, Gaye GÖKALP YIMAZ

Orman Yangınlarının Toplumsal Etkileri ve Görünümü: Medya Paylaşımlarında 2021 Büyük Antalya-Manavgat Yangını

Afetler, geçmişten beri yaratabileceği derin hasarlar dolayısıyla insanlığın tedirginlik duyduğu olaylar arasında yer almaktadır. Özellikle yangın gibi tüm doğayı tehdit eden bir afetin telafi edilmesi aylar hatta yıllar sürebilmektedir. Afetlerin sonucunda bireylerin maddi ve manevi hasarlar almasının yanında toplumsal yaşam kesintiye uğramakta ve önemli dönüşümler yaşanmaktadır. Bununla birlikte son yıllarda iletişim imkânlarının gelişmesi ve gündelik hayatımızın merkezinde yer almasıyla kriz anlarında ortaya çıkan sorunlar daha çabuk onarılmaya çalışılmakta ve haberdarlık sağlanmaktadır. Yaşanan afetler sonrasında beliren toplumsal çözüm arayışları yeniden inşa süreçlerini gerekli kılmakta, dirençlilik ve kırılganlık düzeylerinin anlaşılması önem kazanmaktadır. Bu perspektiften hareketle çalışmada 28 Temmuz 2021 - 8 Ağustos 2021 tarihleri arasında gerçekleşen Antalya Manavgat yangının medyadaki görünümü ve toplumsal algısı incelenmeye çalışılmış ve analiz edilmiştir. Çalışmanın örneklem alanı olarak yangınla ilgili en fazla içeriğe ve en çok tıklanmaya sahip olan hurriyet.com.tr sitesi ve çift taraflı iletişimin en hızlı geliştiği Twitter platformu belirlenmiştir. Araştırmada içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Çalışmanın sonuçları bağlamında yangının müdahale, mücadele, yetersizlik, ihmal ve fırsatçılık kategorilerinde algılandığı ve yaşanan bazı olumsuzluklara karşın hızlı bir toplumsal işbirliği ve dayanışmaya da imkân sunduğu bulgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Afet Sosyolojisi, Antalya Yangını, Afet Yönetimi, Sosyal Medya, Toplumsal Algı

Visualization and Social Effects of Forest Fires: Media Representations of 2021 Great Antalya-Manavgat Fires

Natural disasters are sources of hesitation among people from past to present due to their strong psychological effects. It would take years to eliminate the negative consequences of natural disasters such as forest fires mainly because, in addition to the economic and psychological drawbacks experienced by victims of such fires, social life as a whole becomes cut off from its natural flow. As technology becomes an indispensable part of our social life, crises tend to be solved as soon as possible while informing others about such hazardous events. Following these disasters, social formulations towards solving these problems and reconstructive processes such as power dynamics and fragilities appear throughout such procedures. Hence, in this study, visual representations found in media following the 2021 Great Antalya-Manavgat Fires are collected and analyzed to understand societal perspectives on this disaster. The study sample includes the news given on the fires, namely, on hurriyet.com.tr and Twitter, the leading interactive platform in the world. Content analysis was used to understand the processes of intervention, struggle with deficiency, neglect, and opportunism, all interconnected in collaboration and societal cooperation against the devastating effects of these fires.

Keywords:

Sociology of Disaster, Antalya Fires, Disaster Management, Social Media, Social Perspective,

PDF

___

AFAD (Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı). (2014). Açıklamalı afet yönetimi terimleri sözlüğü. Ankara.
Akay, A. (Hzl.) (2019). İklim değişikliğinin neden olduğu afetlerin etkileri. İklim Değişikliği Eğitim Modülleri Serisi 15. Ankara.
Akbaş, E. (2020). Afetler ve sosyal politika. İ. Can (Ed.), Afet sosyolojisi (s.331-346) içinde. İstanbul: Çizgi Kitabevi Yayınları.
Alexa (2021). Top sites in Turkey. (Son Erişim: 20.12.2021). Erişim adresi: https://www.alexa.com/topsites/countries/TR
Alkın, C. R. (2021). Bütünleşik afet yönetimine sosyolojik bakış: Toplumsal yapı, işlev ve temel kavramlar ışığında bir okuma denemesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Medeniyet ve Toplum Dergisi (METDER), 5(1), 18-34.
Altun, F. (2018). Afetlerin ekonomik ve sosyal etkileri: Türkiye örneği üzerinden bir değerlendirme. Sosyal Çalışma Dergisi, 2(1), 1-15.
Avcı M., Korkmaz M. (2021). Türkiye’de orman yangını sorunu: Güncel bazı konular üzerine değerlendirmeler. Türkiye Ormancılık Dergisi, 22(3), 229-240.
Avrupa Orman Yangın Bilgi Sistemi (EFFIS). (2021). Avrupa, Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da Orman Yangınları (2020). JRC Technical Report, Lüksemburg.
Ayanoğlu, S., Döloğlu, M., Gül, E. (2017). Sadece bir yangın mı? Ekolojik ve sosyo-ekonomik açıdan orman yangınları. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 10(2), 32-35.
Baş, R. (2014). Türkiye’de orman yangınları nedenleri, zararları ve yangınlara karşı alınacak önlemler. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 27(2), 52-73.
Bilgili, E. (2020). Türkiye’de orman yangınlarına genel bir bakış. Yeşil Dünya, Orman Mühendisleri Odası, 57(1-2-3), 58-67.
Calda, B., An, N., Turp, M. T., Kurnaz, M. L. (2020). İklim değişikliğinin Akdeniz Havzası’ndaki orman yangınlarına etkisi. International Journal of Advances in Engineering and Pure Science, 1, 15-32.
Can, İ. (Ed.). (2020). Afet sosyolojisi. İstanbul: Çizgi Kitabevi Yayınları.
Demiröz, K. (2020). Afet yönetiminde sosyal medyanın işlevselliği ve zararları üzerine bir inceleme. Dirençlilik Dergisi, 4(2), 293-304.
Ergünay, O. (11-12 Kasım 2009). Doğal afetler ve sürdürülebilir kalkınma. Deprem Sempozyumu (s. 1-11). Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
Erkal, T., Değerliyurt, M. (2009). Türkiye’de afet yönetimi. Doğu Coğrafya Dergisi, 22, 147-164.
Erkan, E. A. (2010). Afet yönetiminde risk azaltma ve Türkiye’de yaşanan sorunlar. Devlet Planlama Teşkilatı Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, Ankara.
Ertuğrul, M. (2005). Orman yangınlarının dünyadaki ve Türkiye’deki durumu. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 7(7), 43-50.
Gerçek, D. (2021). 21. yüzyıl ve dirençli kentler. Mimarlık, Mimarlar Odası Dergisi, 417, 39-42.
Gökçen, A. (2020). Afet kavramı ve başlıca afet türleri. İ. Can (Ed.). Afet sosyolojisi (s. 41-57) içinde. İstanbul: Çizgi Kitabevi.
Gökalp Yılmaz, G. (2021a). Afetlere sosyolojik bakış ve Türkiye’de afet yazınına kuramsal bir yaklaşım. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 194–204.
Gökalp Yılmaz, G. (2021b). Doğal afetler, toplumsal değişme ve dirençlilik ilişkisi: Toplumsalın yeniden inşası üzerine bir değerlendirme. Sosyolojik Bağlam Dergisi, 2(2), 119-132. doi: 10.52108/2757-5942.2.2.8
Güney, C. O., Özkan, K., Şentürk, Ö. (2016). Modelling of spatial prediction of fire ignition risk in the Antalya-Manavgat district. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 66(2), 459-470.
Karakulakoğlu, S. E., Uğurlu, Ö. (Ed.). (2015). İletişim çalışmalarında dijital yaklaşımlar Twitter. Ankara: Heretik Yayınları.
Marshall, G. (1999). Sosyoloji sözlüğü (O. Akınhay ve D. Kömürcü, Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Mızrak, S. (2018). Eğitim, afet eğitimi ve afete dirençli toplum. MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 56-67.
Özkan, B., Çetinkaya Kutun, F. (2021). Afet psikolojisi. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 8(3), 249-256.
Saitoğlu, C. (2018). Bir haber iletim mecrası olarak sosyal medya: 2015 genel seçim sürecinde yayınlanan haberlerin geleneksel medya ve sosyal medya karşılaştırması. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Similarweb (2021). Top websites ranking. (Son Erişim: 20 Aralık 2021). Erişim adresi: https://www.similarweb.com/top-websites/turkey/category/news-and-media/
Soydan, E., Alpaslan, N. (2016). Medyanın doğal afetleri işlevi. İstanbul Sosyal Bilimler Dergisi, (7), 53-64.
Toker, H. (2016). Doğal afetler, iletişim ve medya. Z. T. Karaman, A. Altay (Ed.). Bütünleşik Afet Yönetimi (s.249-278) içinde. İzmir.
URL 1: https://tr.euronews.com/2021/08/15/turkiye-de-2021-de-yanan-ormanl-k-alan-miktar-gecen-y-llara-gore-yuzde-755-artt (Son Erişim: 03.01.2022).
URL 2: https://cevreselgostergeler.csb.gov.tr/ormanlik-alanlarin-dagilimi-i-85782 (Son Erişim: 03.01.2022).
Uluğ, A. (2009). Nasıl bir afet yönetimi? TMMOB İzmir Kent Sempozyumu (s.1-18), İzmir.
Varol, N., Kırıkkaya, B. (2017). Afetler karşısında toplum dirençliliği. Dirençlilik Dergisi, 1(1), 1-9.
Yılmaz, A. (2012). Türkiye’de afetlerde karşılaşılan sorunlar. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(1), 61-81.