Necdet DAĞDELEN, Ersel YILMAZ, Ö. Faruk DURDU

AYDIN OVASI KOŞULLARINDA YÜZEY SULAMA YÖNTEMİ İLE SULANAN PAMUĞUN SU TÜKETİMİ

Aydın ovası koşullarında 2003 ve 2004 yılları arasında yürütülen bu çalışmada, yüzey sulama (kapalı karıklarda göllendirme) yöntemi ile sulanan pamuk bitkisinin 10'ar günlük dönemler için ölçülen su tüketimi değerleri 8 ayrı yöntemle (FAO 56 Penman-Monteith (FAO56-PM);1996 Kimberley Penman (1996-KPEN); Orjinal Penman (PEN-ORJ); Penman (FAO 24 modifikasyonu) (FAO24-PN); Radyasyon (FAO modifikasyonu) (FAO24-RD); Blaney-Criddle (FAO modifikasyonu) (FAO24-BC); Hargreaves (HAR); Priestley-Taylor (PRS-TYLR) tahmin edilen değerler ile karşılaştırılmıştır. Bu yolla pamuk için sulama zamanının planlanmasında kullanılabilecek en uygun bitki su tüketimi tahmin yöntemi belirlenmeye çalışılmıştır. Sonuçta, pamuk su tüketimi tahmininde Priestley-Taylor yönteminin daha sağlıklı sonuç verdiği belirlenmiş ve bu yönteme ilişkin bitki katsayısı (kc) eğrisi hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

pamuk, bitki su tüketimi, bitki katsayısı

Evapotranspiration of Surface Irrigated Cotton Under Aydın Plain Conditions

Cotton were irrigated by furrow irrigation method between the years of 2003-2004 in Aydın plain and the decade evapotranspirations were measured and compared with the values calculated by 8 different prediction methods (FAO 56 Penman-Monteith (FAO56-PM);1996 Kimberley Penman (1996-KPEN); Orginal Penman (PEN-ORJ); Penman (FAO 24 modification) (FAO24-PN); Radiation (FAO modification) (FAO24-RD); Blaney-Criddle (FAO modification) (FAO24-BC); Hargreaves (HAR) ve Priestley-Taylor (PRS-TYLR) of referance evapotranspiration. By this way, the most suitable estimating method of evapotranspiration which could be used for irrigation scheduling of cotton was tried to determing. As a results, it was found that the most suitable method was Priestley-Taylor and the crop coefficient curve was prepared for this method.

Keywords:

cotton, evapotranspiration, crop coefficient,

PDF

___

Anaç, S., Ul, M.A., Anaç, D., Tüzel, İ.H., Hakerlerler, H., Okur, B., 1993. Optimum Irrigation Schedules of Field Crops, Int.Atom EnergyAgency, Fundulea, Romania.
Anonim, 1998. Aydın İli Envanteri, Aydın İl Tarım Müdürlüğü,Aydın.
Anonim, 2000. Aydın İli İklim Değerleri, Devlet Meteoroloji İşleri Aydın Bölge İstasyonu Kayıtları, Aydın.
Burman, R. D., Nixon, P.R., Wright, J.L., Pruitt, W.O., 1983. Water Requirements Design and Operation of Farm Irrigation Systems. Editör: Jensen, M.E., ASCE, St. Joseph, Michigan. 829 p.
C h r i s t i a n s e n , J . E . , 1 9 6 8 . E v a p o r a t i o n a n d Evapotranspiration from Climatic Data. J. Irrig. Drain. Div., 94(2): 243-265.
Dağdelen, N., Yılmaz, E., Sezgin, F., Baş, S., 1998. Son Su Uygulama Zamanının Pamuk Kalitesi ve Bazı Verim Özellikleri Üzerine Etkisi, Ege Bölgesi I. Tarım Kongresi, Cilt:2, 7-11 Eylül,Aydın, s:93-97.
Doorenbos, J., Pruitt, W. O., 1977. Guidelines for Predicting Crop Water Requirements. FAO Irr. And Drain. Paper, No: 24, Rome, Italy. 156 p.
Erdem, T., 2001. Tekirdağ Koşullarında Ayçiçeğinin Su Tüketimi. Tarım Bilimleri Dergisi. 7(2):62-68.
Jensen, M.E., Burman, R.D., Allen, R.G., 1990. Evapotranspiration and Irrigation Water Requirement, ASCE Manuals and Reports on Engineering Practice No: 70, NewYork, 1-325.
Kanber,R., 1977. Çukurova Koşullarında Bazı toprak Serilerinin Değişik Kullanılabilir Nem Düzeylerinde Yapılan Sulamaların Pamuğun Verim ve Su Tüketimine Etkisi Üzerinde Bir Lizimetre Araştırması, (Doktora Tezi), Köyişleri ve Kooperatifler Bakanlığı, Topraksu Genel Md.Yayın No: 78, R.Y. No: 33, Tarsus.
Orta,A.H., 1997.Ankara Koşullarında Biberin Su Tüketimi, Tr. J. ofAgriculture and Forestry. 21:513-517.
Orta, A.H., İstanbulluoğlu, A., Alput, S., 1997. Tekirdağ Koşullarında Mısırın Su Tüketimi. Tarım Bilimleri Dergisi. 3(2):38-43.
Orta, A.H., Yüksel, A.N., Erdem, T., 2000. Tekirdağ Koşullarında Farklı Sulama Yöntemleri Altında Elma Ağaçlarının Su Tüketimi. Tarım Bilimleri Dergisi. 6(3):109-115.
Çizelge 5. (PRS-TYLR) yöntemi için bitki katsayısı (kc) değerleri Dönem 6.5-10.5 11.5-20.5 21.5-31.5 1.6-10.6 11.6-20.6 21.6-30.6 1.7-10.7 11.7-20.7 21.7-31.7 1.8-10.8 11.8-20.8 21.8-31.8 1.9-10.9 11.9-17.9 0.61 0.66 0.80 0.76 0.87 0.92 1.21 1.32 1.26 1.31 1.24 1.33 0.84 0.71 Dönem 14.5-20.5 21.5-31.5 1.6-10.6 11.6-20.6 21.6-30.6 1.7-10.7 11.7-20.7 21.7-31.7 1-8-10.8 11.8-20.8 21.8-31.8 1.9-10.9 11.9-15.9
Araştırma sonucu kc 0.52 0.59 0.71 0.87 0.93 1.26 1.31 1.26 1.34 1.32 1.46 1.25 0.81
Parmele, L.H., Mc Guiness, J.L., 1974. Comparison of Measured and Estimated Daily Potential Evapotranspiration in a Humid Region. J. of Hydrology. 22(3/4), 239-251.
Priestley, C.H.B., Taylor, R.J., 1972. On the Assesment of Surface Heat Flux and Evaporation Using Large-Scale Parameters. Monthly Weather Rew., 100:81-92.
Sezgin, F., Baş, S., Yılmaz, E., Dağdelen, N., 2001. Büyük Menderes Havzası Pamuk TarımındaAlternatif Sulama Programı Uygulama Olanakları, Trakya Toprak ve Su Kaynakları Geliştirme Sempozyumu, s: 79-85, Kırklareli.
Smith, M., 1991. Manual and Guidelines for Cropwat. FAO Irrigation and Drainage Paper, No: 46, Rome, Italy. 193 p.
Şahin, A., Ekşi, İ., 1998. Pamuk Tarımı. Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü,Araştırma Raporları. Nazilli.
Tekinel, O., Kanber, R., 1981. Çukurova Koşullarında Pamuk Su Tüketiminin Belirlenmesinde Kullanılan Bazı Yöntemlerin Kıyaslanması Üzerine birAraştırma. Topraksu, 56:1-13.
Tokgöz, M.A., 1989. Ankara Koşullarında Aylık ve Kısa Dönemli Bitki Su TüketimiTahmin Değerlerinin Karşılaştırılması. Ank. Üniv. Ziraat Fakültesi Yayınları,Yayın No: 1129.Ankara.
Tüzel, İ.H., Ul, M.A., 2003. Pamuk Sulaması. Pamukta Eğitim Semineri, 14-17 Ekim, İzmir.
Ul, M.A., Dorsan, F., Sezgin, F., 1993. Pamuk Bitkisinin Sulanmasında Islatma Derinliği Değiştirilerek Gerçekleştirilen Kısıtlı Su Uygulamasının Su Tüketimi ve Verim Üzerine Etkisi, E.Ü. Ziraaat Fak. Dergisi, 30(1-2): 78-80.
Ünal, M., 1986. Nazilli-84 Pamuk Çeşidinin Islahı, Nazilli PamukAraştırma Enstitüsü,Yayın No:41, Nazilli.
Yazar, A., Sezen, M.S., Sesveren, S., 2002. LEPA and Trickle Irrigation of Cotton in the Southeast Anatolia Project (GAP) Area in Turkey. Agricultural Water Management, 54, s:189-203.
Yıldırım, O., 1982. Ankara Koşullarında Şeker Pancarının Su Verim İlişkileri ve Su Tüketimi.Ank. Üniv. Zir. Fak. Yıllığı 41(1-2):23-31.
Yıldırım, Y.E., Kodal, S., 1996. Ankara Koşullarında Mısır Su Tüketiminin Tahmininde Kullanılabilecek Yöntemler. Tarım Bilimleri Dergisi, 2(1):13-18. Geliş Tarihi Kabul Tarihi : 24.05.2005