Orta Asya Bir "Bölgesel Güvenlik Kompleksi" Olarak Tanımlanabilir Mi?

Uluslararası ilişkiler kapsamında en önemli sorunlardan bir tanesi aktörlerin güvenlik kaygısını nasıl bertaraf edebileceğidir. Bu bağlamda; Kopenhag Okulu “Güvenlikleştirme”, “Güvenlik Sektörleri” ve “Bölgesel Güvenlik Kompleksi” yaklaşımları ile güvenlik çalışmalarına katkı sağlamaktadır. Kopenhag Okulu’nun çalışmalarında “Bölgesel Güvenlik Yaklaşımı” çerçevesinde dünyanın çeşitli bölgesel güvenlik komplekslerine ayrıldığı görülmektedir. Bu komplekslerden bir tanesi “Sovyet Sonrası Coğrafya” olarak tanımlanmaktadır. Dolayısıyla Orta Asya, Kopenhag Okulu çalışmalarında “Sovyet Sonrası Coğrafya” kapsamında ele alınmakta ve “Alt Kompleks” olarak tanımlanmaktadır. Bu makalede, Kopenhag Okulu’nun “Sovyet Sonrası Coğrafya Bölgesel Güvenlik Kompleksi” ile farklılıklar içeren oldukça geniş bir coğrafyayı işaret ettiği savunulmaktadır. Bu bağlamda; diğer çalışmalardan farklı olarak, makale “Orta Asya ortak değerler ve ortak güvenlik anlayışı nedeniyle bağımsız bir bölgesel güvenlik kompleksi olarak tanımlanabilir mi?” sorusuna cevap aramaktadır. Bu çerçevede, makale bölgenin ortak hareket kabiliyetinin gelişmesi için öneriler sunmaktadır. Böylelikle, makale güvenlik çalışmaları ve Orta Asya çalışmaları için katkı sağlanmayı amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Güvenlik, Kopenhag Okulu, Bölgesel Güvenlik Kompleksi, Orta Asya

One of the most important problems within the scope of international relations is how can actors eliminate their security concerns? In this context, Copenhagen School contributes to security studies with approaches which are "Securitization", "Sectors of Security" and "Regional Security Complex". In the studies of Copenhagen School, it is seen that World is divided into various regional security complexes in the frame of "Security Complex Approach". One of these complexes is identified as "Post-Soviet Geography". Hence, Central Asia analyzed within the scope of "Post-Soviet Geography" and defined as "Sub-Complex" in the studies of Copenhagen School. In this article, it is defended that Copenhagen School indicates to the pretty extensive area, which includes differences, with "Post-Soviet Geography Security Complex". In this context, the article looks for an answer to this question that "Can Central Asia be defined as an independent regional security complex because of its common values and common sense of security?" as a difference from the others. In this frame, the article offers suggestions for development to common actions of the region. In this way, the article aims to contribute to security studies and Central Asia studies.

Keywords:

Security Copenhagen School, Central Asia, Regional Security Complex, Securitization,

PDF

___

AKGÜL AÇIKMEŞE, S. (2018). Güvenlik, Güvenlik Çalışmaları ve Güvenlikleştirme. E. Balta (Ed.), Küresel Siyasete Giriş: Uluslararası İlişkilerde Kavramlar, Teoriler, Süreçler içinde (s. 241-257). İstanbul: İletişim Yay.
AKİNER, S. (1997). Central Asia: Conflict or Stability and Development?. An MRG International Report, 96 (6), Minority Rights Group.
AKKAYA, C. (2018). Kazakistan Orta Asya’da Bir “Bölgesel Güç” Müdür?. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi.
AYDIN, M. (2004). Kafkasya ve Orta Asya ile İlişkiler: Yeni Jeopolitik Bölge, Yeni Terminoloji (Bilgi Kutusu). Oran, B., (Editör), Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar içinde (366-440), (Cilt 2:1980-2001), (7. Baskı). İstanbul: İletişim Yay.
BAYSAL, B. ve LÜLECİ, Ç. (2015). Kopenhag Okulu ve Güvenlikleştirme Teorisi. Güvenlik Stratejileri, 11 (22), 61-96.
BUZAN, B. (1983). People, States, and Fear: The National Security Problem in International Relations. Brington: Wheatsheaf Books.
BUZAN, B. ve WÆVER, O. (2003). Regions and Powers: The Structure of International Security. New York: Cambridge University Press.
BUZAN, B. vd. (1998). Security: A New Framework for Analysis. London: Lynne Rienner Publishers.
BİLGİN, P. (2010). Güvenlik Çalışmalarında Yeni Açılımlar: Yeni Güvenlik Yaklaşımları. Stratejik Araştırmalar, Ocak, 8 (14), 30-53.
BİLGİN, P. vd. (1998). Security Studies: The Next Stage?. Naçao Defesa, Inverno, 84 (2), 131-157.
BİRDİŞLİ, F. (2017). Orta Asya Bölgesel Güvenlik Kompleksi Bağlamında Kırgızistan-Özbekistan İhtilafı. Yönetim Bilimleri Dergisi, 15 (30), 123-143.
BREZEZİNSKİ, Z. (2005). Büyük Satranç Tahtası: Amerika’nın Küresel Üstünlüğü ve Bunun Jeostratejik Gereklilikleri. (Çev: Yelda Türedi). İstanbul: İnkılap Yay.
GARNETT, J. (1970). Introduction. J. Garnett (Ed.), Theories of Peace and Security: A Reader in Contemporary Strategic Thought içinde (s. 13-41). New York: Macmillan St Martin’s Press.
KAYA, R. (2019). Orta Asya ‘Bölgesel Güvenlik Kompleksi’ ve Şangay İşbirliği Örgütü. Uluslararası Siyaset Bilimi ve Kentsel Araştırmalar Dergisi, 7 (Özel Sayı), 53-71.
McDONALD, M. (2008). Constructivism. P. D. Williams (Ed.), Security Studies: An Introduction içinde (s. 59-72). New York: Routledge.
McSWEENEY, B. (1999). Security, Identity and Interests: A Sociology of International Relations. United Kingdom: Cambridge University Press.
NAZARBAYEV, N. (2012a). Yüzyıllar Kavşağında. (Red. Zafer Kibar). Ankara: SFN Televizyon Tanıtım Yay.
NAZARBAYEV, N. (2012b). Kritik On Yıl. (Red. Zafer Kibar). Ankara: SFN Televizyon Tanıtım Yay.
PURTAŞ, F. (2008). Orta Asya’nın Bütünlüğü Sorunsalı ve Orta Asya’da Bölgesel Entegrasyon Girşimleri. Demirtepe, M. T., (Ed.), Orta Asya & Kafkasya Güç Politikası içinde 31-62. Ankara: USAK Yay.
ROY, O. (2000). Yeni Orta Asya ya da Ulusların İmal Edilişi. (Çev: Mehmet Moralı). İstanbul: Metis Yay.
WILLIAMS, D. P. (2008). Security Studies: An Introduction. P. D. Williams (Ed.), Security Studies: An Introduction içinde (s. 1-12). New York: Routledge.
WÆVER, O. (1995). Securitization and Desecuritization. R. D. Lipschutz (Ed.), On Security içinde (Chapter 3), New York: Columbia University Press.
YAPICI, U. (2004). Küresel Süreçte Türk Dış Politikasının Yeni Açılımları Orta Asya ve Kafkasya. İstanbul: Otopsi Yay.