Okul Müdürlerinin Değişim Eğilimleri ile Kişisel İnisiyatif Alma Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Eğitim örgütleri yüksek düzeyde sosyal etkileşim ve değişim ihtiyacının olduğu kurumlardır. Bu örgütlerinde değişim eğiliminde olan yöneticilerin, rol gereklerini yeniden tanımlamaları ve aktif olmaları söz konusudur. Dolayısıyla bu durum yöneticilerin, inisiyatif almalarını gerekli kılmaktadır. Ayrıca örgütsel etkililik üzerinde rolü bulunan inisiyatif almanın, eğitim yönetimi alanında çalışılması; okul yöneticilerinin, rol gereklerinin ötesindeki katkılarını ve çabalarını saptamak açısından önemli görülmektedir. Okul yöneticilerinin değişim eğilimleri ile kişisel inisiyatif almalarının, tek bir çalışmada ve okul yöneticilerinin görüşlerine başvurularak birlikte ele alınmasına; eğitim örgütlerinde, yönetim ve örgütsel davranış alanındaki bu eksikliğin doldurulması bakımından da ihtiyaç duyulmaktadır. Bu araştırmada; müdürlerin görüşlerine göre, kendilerindeki değişim eğilimleri ile kişisel inisiyatif alma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırma, korelasyonel model ile desenlenmiştir. Araştırmanın verileri, 2021-2022 eğitim yılında Malatya’daki kamu okullarının yöneticilerinden toplanmıştır. Veriler, “Okul Müdürleri İçin Değişim Eğilimleri Ölçeği” ve “Okul Müdürlerinde Kişisel İnisiyatif Ölçeği” ile toplanmıştır. Verilerin öncelikle aritmetik ortalamaları alınmış, sonra korelasyon analizi ve son olarak da regresyon analizi yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda, eğitim örgütlerinde yöneticilerin değişim eğilimleri ve kişisel inisiyatif alma düzeyleri “genellikle yüksek” bulunmuştur. Yöneticilerin değişim eğilimleri ile kişisel inisiyatif alma düzeyleri arasında pozitif yönde, orta düzeyde anlamlı ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca yöneticilerin değişim eğilimlerinin yine kendi kişisel inisiyatif almalarını yordadığı ortaya çıkmıştır. Bu sonuçlara göre, değişimin ortaya çıkması için gerekli olan yöneticilerin inisiyatif almalarının önündeki engellerin kaldırılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Değişim eğilimi, Kişisel inisiyatif, Müdür, Okul Müdürü, Eğitim Yönetimi

PDF

___

Akbaba Altun, S. ve Büyüköztürk, Ş. (2011). Değı̇şı̇m eğı̇lı̇mlerı̇ ölçeğı̇nı̇n gelı̇ştı̇rı̇lmesı̇. KALEM Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1), 73-90.
Akın, U. (2012). Kamu ilköğretim okulu müdürlerinin kişisel inisiyatif alma durumları ve öz-yeterlikleriyle ilişkisi. Doktora tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Akın, U. (2014). Okul müdürlerinin inisiyatif alma düzeyleri ile öz-yeterlikleri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 20(2), 125-149. https://doi.org/10.14527/kuey.2014.006
Akşit, H. (2013). Yönetim ve yöneticilik. Kum Saati Yayınları.
Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191–215.
Başaran, İ. E. (1982). Örgütsel davranış. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
Canlı, S., Demirtaş, H. ve Özer, N. (2015). Okul yöneticilerinin değişime yönelik eğilimleri. Elementary Education Online, 14(2), 634-646.
Cobanoglu, N. (2020). Investigation of shared leadership and organizational commitment in primary and secondary schools: Malatya case. International Journal of Educational Methodology, 6(3), 613-629. https://doi.org/10.12973/ijem.6.3.613
Demir, S. (2021). Lider-üye etkileşim kuramı ve bazı çıktıları. Anı Yayıncılık.
Duran, C. ve Saraçoğlu, M. (2009). Yeniliğin yaratıcılıkla olan ilişkisi ve yeniliği geliştirme süreci. Yönetim ve Ekonomi, 16(1), 57-71. Eren, E. (2015). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. Beta Yayıncılık.
Faiz, E. (2016). Öğrenen örgütlerde yenilikçilik ve proaktiflik üzerine kavramsal bir çalışma. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 1-21.
Frese, M., Kring, W., Soose, A., & Zempel, J. (1996). PI at work: Differences between East and West Germany. Academy of Management Journal, 39(1), 37–63.
Frese, M., Fay, D., Hilburger, T., Leng, K., & Tag, A. (1997). The concept of personal initiative: Operationalization, reliability and validity in two German samples. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 70, 139-161.
Genç, N. (2012). Yönetim ve organizasyon. Seçkin Yayıncılık.
Gökbunar, R. ve Ünal, A. G. (1999). Yönetimde dinazorlaşma sendromu ve kamu yönetiminde değişim. İktisadi ve idari Bilimler Dergisi, 13(1), 45-58.
İhtiyaroğlu, N. ve Karakurt, G. (2019). Özel eğitim okul müdürlerinin değişim eğilimleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (49), 211-230. https://doi.org/10.21764/maeuefd.480700
Karakurt, G. (2018). Özel eğitim okul müdürlerinin değişim eğilimleri. Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Bilim Kitap Kırtasiye Yayınevi.
Koop, S., Reu, T. ve Frese, M. (2000). Sociodemographic factors entrepreneurial orientation personel initiativeand environmental problems in Uganda. İn, success and failure of microbusiness owners in africa: A psychological approach, 55-76. Santa Barbara, USA.
Lunenburg, F. C., & Ornstein, A. C. (2012). Educational administration: Concepts and practices. Wadsworth Cengage Learning.
Lynch, R. F., & Werner, T. J. (1992). Continuous improvement: Teams and tools. Qual Team, Inc.
Maxwell, J. C. (2016). Liderlik nitelikleri: Reddedilemez 21 liderlik niteliği (Çev. A. Pınarbaşı). Beyaz Yayınları.
McEwan, E. K. (2003). 10 traits of highly effective principals: From good to great performance. Corwin Press.
Mücevher, M ve Erdem, R. (2019). Başarılı yönetici ve yöneticilik: kavramsal bir çerçeve. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (34), 48-77
Özdemir, S. (2013). Eğitimde örgütsel yenileşme. Pegem Akademi.
Sevil, E. ve Bülbül, T. (2019). Okul yöneticilerinin benlik saygısı düzeyleri ile kişisel inisiyatif alma durumları arasındaki ilişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(3), 700-719
Snowden, P. E., & Gorton, R. A. (1998). School leadership & administration: Important concepts, case studies & simulations. McGrow Hill.
Tufan, M. ve Korumaz, M. (2020). Ortaokul yöneticilerinin kuantum liderlik davranışları ile öğretmenlerin inisiyatif alma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(3) 727–742. http://dx.doi.org/10.18506/anemon.629724
Yukl, G. (2013). Leadership in organizations. Pearson Education, Inc.