Avrupalı Gezginler Gözüyle 19. Yüzyılda Aydın ve Çevresi

Osmanlı Devleti’nin dağılma dönemini içine alan 19. yüzyıl, bu dağılmaya engel olunmaya çalışırken yabancı devletlere ve Osmanlı bünyesindeki azınlıklara verilen sayısız tavize de tanıklık etmiştir. Bu dönemde bu topraklara olan ilgi Avrupa’da öncelikle devletler, sonrasında kurum ve kuruluşlar, son olarak da bireyler düzeyinde farklı nedenlerle artmış; bölgeye farklı amaçlarla gelen pek çok Avrupalı gezgin ilgi alanlarına giren araştırma ve incelemelerin yanı sıra bu coğrafyadaki yaşamı, kültürel ve sosyal çevreyi de kaleme almıştır. Batı Anadolu da Avrupa’da uyanan bu meraktan payına düşeni almış, bu coğrafi alanda gözlem ve izlenimlerini kaleme alan pek çok gezgin zamanın Batı Anadolu’suna dair deneyim ve yaşantılarını da paylaşmıştır. 19. yüzyılda Aydın ve çevresindeki yaşantının Avrupalı on dört gezgin gözüyle kaleme alındığı bu çalışmada, öncelikli kaynaklar olarak gezginlerin izlenimlerini kendi cümleleriyle anlattıkları seyahatnamelere başvurulmuştur. Gezi yazısı da denilen seyahatnamelerin önemi tartışılmış ve söz konusu Avrupalı gezginlerin bu coğrafya hakkındaki gözlem ve izlenimleri paylaşılmıştır. Avrupalı gezginlerin gözlem ve izlenimleri “Türk halkı, yaşantısı, şehirleri, kadınlar, giyim, konaklama, azınlıklar, nüfusa dair izlenimler ve yönetim” konu başlıkları altında incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Aydın, gezgin, seyahatname, 19. Yüzyıl

PDF

___

ARUNDELL, Francis Vyvyan Jago Arundell (1834), Discoveries in Asia Minor, Vol: 2, Richard Bentley, London.
CHANDLER, Richard (1817), Travels Asia Minor In Greece Or An Account Of A Tour In Two Volumes – Volume: 1, Printed For Joseph Booker, New Bond Street And Priestley, High Holborn: London.
FELLOWS, Chandler (1852), Travels And Researches In Asia Minor, The Provience Of Lycia, John Murray, Albamarle Street, J.Edward Taylor Little Quenn Street Lıncoln’s İnn Fields: London.
HAMILTON, William John (1842), Researches In Asia Minor, Pontus And Armenia, Some Account Of Theır Antıquıtes And Geology, Secretary To The Geological Society, Volume: 2, John Murray Albemarle Sreet: London.
HAYKIRAN, Aysun Sarıbey, XIX. Yüzyıl Aydın Kent Tarihi Bibliyografyası, Türkiye Cumhuriyeti’nin 90. Yılına Armağan, Basılmamış Kitap Bölümü
JARDINE, William (1858), Memoirs of Hugh Edwin Strickland, John Van Voorst & Paternoster Row: London.
KEPPEL, George Thomas (1831), Narrative of Journey Across The Balcan, By The Selimo And Paravadi Also Of A Visit To Azani And Other Newly Discovered Ruins in Asia Minor, in the Years 1829-30, In Two Volumes, Volume: 2, Henry Colburn and Richard Bentley: London.
KNIGHT, William (1839), Oriental Outlines or a Rambler’s Recollections of a Tour in Turkey, Greece, Sampson Low: London.
LEAKE, William Martin (1824), Journal of a Tour in Asia Minor: with Comparative Remarks on the Ancient and Modern Geography of that Country, John Murray – Albemarle Street: London.
NEWTON, Charles Thomas (1865), Travels and Discoveries in the Levant, Day & Son: London.
PINAR, İlhan (2001), Hacılar, Seyyahlar, Misyonerler ve İzmir Yabancıların Gözüyle Osmanlı Döneminde İzmir 1608- 1918, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayını: İzmir.
PINAR, İlhan (1996), Gezginlerin Gözüyle İzmir 19. yüzyıl II, Akademi Kitabevi: İzmir.
SCHERZER, Karl Von (2001), İzmir 1873, (Çev: İlhan Pınar), İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayını: İzmir.
T.D.K. (1988) Türkçe Sözlük, Türk Tarih Kurumu Basımevi: Ankara.
TEXIER, Charles (2002) Küçük Asya, Coğrafyası, Tarihi ve Arkeolojisi, (Çev: Ali Suad), Enformasyon ve Dokümantasyon Hizmetleri Vakfı Yayınları: Ankara.
TURNER, William (1820), Journal of a Tour in the Levant, Volume: 3, John Murray – Albemarle Street: London.
WILSON, Mark (2006), Thomas Allom’s Constantinople and the Scenery of the Seven Churches of Asia Minor, Gorgias Press: the USA.
http://www.amphilsoc.org/ (Er. Tar.: 18/04/2014)
http://www.britannica.com/ (Er. Tar.: 18/04/2014)
http://www.doguedebiyati.com/ (Er. Tar.: 18/04/2014)
http://www.filozof.net/ (Er. Tar.: 18/04/2014)
http://www.forumancientcoins.com/ (Er. Tar.: 18/04/2014)
http://www.historyhome.co.uk/ (Er. Tar: 18/04/2014)
http://www.oac.cdlib.org/ (Er. Tar.: 18/04/2014)
http://www.oxforddnb.com/ (Er. Tar.: 18/04/2014)
http://www.rhinoresourcecenter.com/ (Er. Tar.: 18/04/2014)
http://en.wikipedia.org/ (Er. Tar.: 18/04/2014)