Özel Sağlık Sigortasına Sahip Bireylerin Sağlık Hizmeti Kullanımının Değerlendirilmesi

Amaç: Özel sağlık sigortası, kamusal bir katkı olmaksızın bireylerin kendisinin ya da işverenlerin çalışanları adına finansmanını üstlendikleri, çoğunlukla bir yıllık dönemler halinde yapılan sözleşmeler ile kapsamının ve şartlarının belirlendiği bir sağlık sigortası çeşididir. Bu çalışmanın amacı; özel sağlık sigortasına sahip bireylerin sağlık hizmeti kullanımlarını değerlendirmek ve etkileyen faktörleri incelemektir. Yöntem: İstanbul ve Ankara illerinde özel sağlık sigortasına sahip 393 bireye anket uygulanarak veri elde edilmiştir. Bireylerin son 12 ay içinde kullandığı sağlık hizmetleri; ayaktan sağlık hizmeti, yatarak sağlık hizmeti, cerrahi işlem (ameliyat), acil servis başvurusu ve sağlık kontrolü (check-up) olmak üzere beş kategori altında incelenmiştir. Bireylerin sosyo-ekonomik özellikleri, kronik hastalık varlığı ve özel sağlık sigortasına dair özelliklerinin sağlık hizmeti üzerine etkisi araştırılmıştır. Bulgular: Katılımcıların son bir yıl içinde kullandığı sağlık hizmeti medyanı 3’tür (ortalama 3.88±4.13; min: 0 – max: 31). Kadınlar, 36-45 yaş grubundakiler ve 1-3 yıldır özel sağlık sigortasına sahip olanların ayaktan sağlık hizmeti kullanımı; kronik hastalığı olanların yatarak sağlık hizmeti kullanımı; 18- 25 yaş arası gruptakilerin acil sağlık hizmeti kullanımı; Ankara’da yaşayanlar, 36-45 yaş arası olanlar ve 10 yıldan uzun süredir özel sağlık sigortasına sahip olanların sağlık kontrolü yaptırma ortalaması daha yüksektir. Sonuç: Bireylerin sosyodemografik özellikleri, sağlık durumları ve özel sağlık sigortasına dair özellikler sağlık hizmeti kullanımını etkileyebilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Özel sağlık sigortası, Sağlık hizmeti, Ayaktan tedavi, Yatarak tedavi

An Evaluation of Health Service Utilization of People with Private Health Insurance

Objective: Private health insurance is a type of health insurance in which individuals or employers undertake financing on behalf of their employees without any public contribution, the scope and conditions of which are determined by contracts, generally made in one-year terms. The aim of this study is to evaluate the health service utility of individuals with private health insurance and to examine the factors affecting it. Methods: Data were obtained by applying a questionnaire to 393 individuals with private health insurance in the provinces of Istanbul and Ankara. Health services used by individuals in the last 12 months were examined under five categories; outpatient health care, inpatient health care, surgical procedure, emergency services, and check-up. In addition, the effect of factors such as socioeconomic characteristics, the presence of chronic diseases, and private health insurance on health service utility were evaluated. Results: The average of the health services utility by the participants in the last year is 3.88±4.13 (median: 3, min: 0 - max: 31). Outpatient services utilization was more by women, those aged 36-45 and those with private health insurance for 1-3 years; inpatient services utilization was more by those with chronic diseases; emergency health services utilization was more by those aged 18-25; check-up service utility was more by those living in Ankara, those aged between 36-45 and those with private health insurance for more than ten years. Conclusion: Individuals' sociodemographic characteristics, health status, and characteristics of private health insurance may affect the utility of health services.

Keywords:

Private health insurance, Health care, Outpatient care, Inpatient care,

PDF

___

1. Yıldırım, H. H. (2012). Sağlık harcamaları ve sağlık finansmanı. İçinde: H. H. Yıldırım (Ed.), Sağlık sigortacılığı. Anadolu Üniversitesi Yayını: Eskişehir.
2. World Health Organization. World health statistics 2019: monitoring health for the SDGs. sustainable development goals. Geneva: World Health Organization; 2019. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO. https://www.who.int/publications/i/item/9789241565707 (Erişim tarihi: 10 Ekim 2022).
3. Colombo, F., & Tapay, N. (2004). Private health insurance in OECD countries: the benefits and costs for individuals and health systems. Towards High-Performing Health Systems: Policy Studies. 265-319. OECD: Paris.
4. Tatar, M. (2011). Sağlık hizmetlerinin finansman modelleri: sosyal sağlık sigortasının Türkiye’de gelişimi. Sosyal Güvenlik Dergisi, 1, 03-133.
5. Preker, A.S., Scheffler, R.M., & Bassett, M. C. (2007). Private Voluntary Health Insurance in Development. Friend or Foe? The World Bank: Washington. DC.
6. Daştan, İ., & Çetinkaya, V. (2015). OECD ülkeleri ve Türkiye’nin sağlık sistemleri, sağlık harcamaları ve sağlık göstergeleri karşılaştırması. SGD Sosyal Güvenlik Dergisi, 5(1), 104-134.
7. Sekhri, N., & Savedoff, W. (‎2005)‎. Private health insurance: implications for developing countries. Bulletin of the World Health Organization, 83(‎2)‎, 127-134.
8. Deloitte. Health Insurance Market Overview. 2013. https://www.cdc.gov/publichealthgateway/program/transformation/docs/health-insurance-overview.pdf (Erişim tarihi: 05.05.2023).
9. OECD. OECD Health Statistics 2017 Definitions. Sources and Methods. Paris. http://www.oecd.org/health/health-data.htm (Erişim tarihi: 11 Kasım 2022).
10. Yayar, R., & Daşçı, A. N. (2020). Özel sağlık sigortası talebini etkileyen faktörlerin ikili lojistik regresyon yöntemiyle analizi: İstanbul örneği. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 10(1), 19-40.
11. Sağlık Bakanlığı. Sağlık İstatistik Yıllığı. 2021. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1260. Ankara. https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/45316.siy2021-turkcepdf.pdf?0 (Erişim tarihi: 05.05.2023).
12. Chang, H. K., Cho-Rong, G. I. L., Hye-Jin, K. I. M., & Han-Ju, B. E. A. (2021). Factors affecting quality of life among the elderly in long-term care hospitals. The Journal of Nursing Research, 29(1), e134.
13. Saul, D., & Kosinsky, R. L. (2021). Epigenetics of aging and agingassociated diseases. Int J Mol Sci. 22(1), 401.
14. World Health Organization. Ageing and health. https://www.who.int/news-room/fact- sheets/detail/ageing-and-health (Erişim tarihi: 25 Aralık 2022).
15. Arefnya, N. (2018). Türkiye’de sağlık hizmetleri kullanımının belirleyenleri: bir mikro veri analizi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İktisat Anabilim Dalı. ANKARA.
16. Andersen, R. M. (1995). Revisiting the behavioral model and access to medical care: does ıt matter?. Journal of Health and Social Behavior, 36(1), 1-10.
17. Heider, D., Matschinger, H., Müller, H., Saum, K. U., Quinzler, R., Haefeli, W. E., et al. (2014). Health care costs in the elderly in Germany: an analysis applying Andersen's behavioral model of health care utilization. BMC Health Serv Res. 14, 1-12.
18. Kim, H.K., & Lee, M. (2016). Factors associated with health services utilization between the years 2010 and 2012 in Korea: using Andersen's behavioral model. Osong Public Health Res Perspect. 7(1),18-25.
19. Başar, D., Öztürk, S., & Çakmak, İ. (2021). An application of the behavioral model to the utilization of health care services in Turkey: a focus on equity. Panoeconomicus. 68(1), 129-146.
20. Türkiye İstatistik Kurumu. Nüfus ve demografi, il, tek yaş ve cinsiyete göre nüfus. 2018 https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=nufus-ve-demografi-109&dil=1 (Erişim tarihi: 09 Mayıs 2022).
21. OECD. Health Statistics 2015. http://dx.doi.org/10.1787/health-data-en (Erişim tarihi: 09 Mayıs 2022).
22. Hajek, A., Kretzler, B., & König, H. H. (2021). Determinants of healthcare use based on the Andersen Model: a systematic review of longitudinal studies. Healthcare, 9. 1354.
23. Jung, B., Kim, J., Ha, I. H., & Lee, J. (2020). Factors affecting utilisation of traditional Korean medical services by privately insured persons: a retrospective study using Korean health panel survey (KHPS). BMJ open, 10(1), e033159.
24. Hajek, A., Brettschneider, C., van den Bussche, H., Kaduszkiewicz, H., Oey, A., Wiese, B., et al. (2018). Longitudinal analysis of outpatient physician visits in the oldest old: results of the AgeQualiDe prospective cohort study. J. Nutr. Health Aging, 22, 689-694.
25. Petrilli, J., Strang, L., Von Haunalter, E., Costa, J., Coughlin, E., & Mhaskar, R. (2022). Factors influencing healthcare utilization among patients at three free clinics. J Community Health, 47(4), 604-609.
26. Maia, A. C., Viegas Andrade, M. & Chein, F. (2019). Ex-ante moral hazard: empirical evidence for private health insurance in Brazil. Nova Economia. 29(3), 987-1008.