Biyolojik Silahların Gelişimi ve Uluslararası Hukuktaki Yeri

Bu multidisipliner makalede kavramsal olarak biyolojik silahlar, biyolojik silah üretiminde kullanılan canlı organizmalar ve teknolojiler, tespit yöntemleri ve uluslararası hukuktaki yeri bir arada sunulmuştur. Bu doğrultuda, makalede ilk olarak biyolojik silahların literatürdeki kavramsallaştırmaları üzerinde durulmuş, sonrasında ise çeşitli faktörlerden oluşan teknik niteliklerine değinilmiştir. Bir silahın biyolojik silah olarak tanımlanabilmesi için canlı bir organizma ya da onun tarafından üretilen toksin maddeler içermesi gerekmektedir. Bu noktada, biyolojik ajan ve hedef popülasyon arasındaki ilişki dinamiklerinin yaratacağı olumsuz sonuçlar ile doğrudan ilintili olduğunun altı çizilmiştir. Makalenin devam eden bölümlerinde biyolojik silahların kullanımının tarihsel süreci ve uluslararası hukuk boyutları içerisinde yayılımı ve kullanımının engellenme girişimlerinden bahsedilmiştir. Biyolojik silahların çeşitli devletler ve toplumlar tarafından kullanımı antik dönemlere kadar uzanmaktadır. Tarihsel süreç içerisinde birçok politik aktör biyolojik silahların farklı formlarını savaş ya da çatışmalarda düşmana üstünlük sağlayabilmek adına kullanmıştır. Söz konusu silahların tahribatının giderek artması birtakım uluslararası hukuk enstrümanlarının uygulamaya konulmasına ortam hazırlamıştır. 1899 ve 1907 yıllarında imzalanan Lahey Sözleşmeleri hukuki anlamda uluslararası sonuçları olan ilk önemli girişim olmasına rağmen biyolojik silahların kullanımını engelleyebilecek yaptırım gücünü içerisinde barındırmaması nedeniyle 20.yy’ın ilk yarısında biyolojik silahların kullanımı yıkıcı sonuçlar doğurmuştur. 1972 yılında ise Biyolojik Silahlar Sözleşmesi’nin (The Biological and Toxin Weapons Convention) imzalanması ile biyolojik silahların geliştirilmesi ve üretilmesinin sınırlandırılması hedeflenmiştir. Makalenin sonunda ise biyolojik silahların teknolojik gelişmeler ile gelecekte nasıl bir konuma evrileceği tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Biyolojik Silah, Biyolojik Ajanlar, Uluslararası Hukuk

The Development of Biological Weapons and its Status in International Law

In this multidisciplinary article, concept of biological weapons, living organisms and technologies operated in the production of biological weapons, detection methods and the weapons’ position in international law are presented together. From this point of view, firstly, the conceptualizations of biological weapons in the relevant literature are highlighted, and then their technical qualities consisting of various aspects are mentioned in the article. In order for a weapon to be defined as a biological weapon, it must contain toxic substances produced by a living organism. At that point, it is underlined that the dynamics of the relationship between the biological agent and the target population are directly related to the negative consequences created by the relationship. In the subsequent parts of the article, it is stated the historical process of the biological weapons and global attempts to prevent the weapons’ use within the dimensions of international law. The use of biological weapons by various states and societies dates to ancient times. In the historical process, political actors have attempted to use several forms of biological weapons to attain superiority over the enemy in wars. Despite this, the gradual progress in the destruction of the weapons has paved the way for the implementation of some international law instruments. Though the Hague Conventions signed in 1899 and 1907 were the first considerable initiatives which had international consequences, the use of biological weapons in the first half of the 20th century had devastating outcomes, as the conventions did not include the sanctions or coercive measures. In 1972, with the signing of the Biological and Toxin Weapons Convention, it was aimed by the states to limit the development and production of biological weapons. At the end of the article, it is discussed how biological weapons will evolve in the future with technological developments.

Keywords:

Biological Weapon Biological Agents, International Law, Biotechnology,

PDF

___

Barras, V. ve Greub, B. (2014). History of Biological Warfare and Bioterrorism. Clinical Microbiology and Infection. ss. 497-502.
Başalma, D. ve Pashazadeh, M. (2011). Hintyağının (Ricinus communis L.) Önemi, Bitkisel Özellikleri ve Tarımı, Journal of Agricultural Faculty of Uludag University, 25, (2), ss. 57-67
Beeching, N. J., Dance, D. A., Miller, A. R. ve Spencer, R. C. (2002). Biological Warfare And Bioterrorism. BMJ (Clinical Research Ed.). 324, (7333), ss. 336–339. https://doi. org/10.1136/bmj.324.7333.336.
Bossi, P, Garin D., Guihot A., Gay, F. Crance, J-M., Debord, T. Autran, B. ve Bricaire F. (2006). Bioterrorism: Management Of Major Biological Agents, Cellular And Molecular Life Sciences. 63, ss. 2196–2212.
Carus, W. S. (2017). A Short History of Biological Warfare: From Pre-History to the 21th Century. Washington: National Defense University Press.
Cenciarelli, O., Rea, S., Carestia, M., D’amico F., Malizia, A., Bellecci C., Gauidio, P., Gucciardino A. ve Fiorito, R. (2013). Bioweapons and Bioterrorism: A Review of History and Biological Agents. Defence S&T Tech. Bull. 6, (2), ss.111-129.
Cenciarelli, O., Pietropaoli, S. Gabbarini, V. Carestia, M., D’Amico F, Malizia. (2014). Use Of Non-Pathogenic Biological Agents As Biological Warfare Simulants Fort He Development Of A Stand-Off Detection System, J.Microb. Biochem. Technol. 6, Ss.375-380
Chen, X., Chughtai, A. A., ve MacIntyre, C. R. (2017). A Systematic Review of Risk Analysis Tools for Differentiating Unnatural From Natural Epidemics, Military Medicine. 182, (11), ss.1827–1835. doi: https://doi.org/10.7205/MILMED-D-17-00090
Christopher, G. W., Cieslak, T.J., Pavlin, J.A., Eitzen Jr E.M. (1997). Biological Warfare: A Historical Perspective. Jama. 278, (5), ss.412-417.
Corbel, M. J., & Banai, M. (2015). Brucella. Bergey’s Manual of Systematics of Archaea and Bacteria. ss.1–30. doi:10.1002/9781118960608.gbm00807.
Doğancı, L. Baysallar, M. (2001). Biyoterörizm ve Biyolojik Savunma. Flora Dergisi. 6, (4), ss. 209-224.
Douglas, K. M. (2021). COVID-19 Conspiracy Theories, Group Processes & Intergroup Relations. 24, (2), ss.270–275. https://doi.org/10.1177/1368430220982068
Dünya Sağlık Örgütü (WHO). (2021). Coronavirus Symptoms, Erişim adresi: https:// www.who.int/health-topics/coronavirus#tab=tab_3, E.T. 04.04.2021
Erkekoğlu, P., Koçer-Gümüşel, B. (2018). Biyolojik Savaş Ajanları: Tarihçeleri, Patofizyolojileri, Tanıları, Tedavileri ve Önlemler. FABAD J. Pharm. Sci. 43, (2), ss. 171-201
Fontanent, A., Autran, B., Lina, B., Kieny, M.P. ve Karim, S.S.A. (2021). SARS-CoV-2 Variants and Ending the COVID-19 Pandemic, the Lancet. 397, ss.952-954. doi: https://doi.org/10.1016/S0140-6736(21)00370-6.
Frischknecht, F. (2003). The History of Biological Warfare. EMBO Reports.
George, W., Christopher, D. M. (2018). Historical Overview: From Poisoned Darts to Pan- Hazard Preparedness. C. K. Joel Bozue içinde, Medical Aspect of Biological Warfare, ss. 1-36. Texas: Office of The Surgeon General Borden Institute.
Goldblat, J. (1997). The Biological Weapons Convention: An overview. International Review of the Red Cross, 37, (318), ss.251-265. doi:10.1017/S0020860400084679
Gooding, J. J. (2006). Biosensor Technology For Detecting Biological Warfare Agents: Recent Progress And Future Trends. Analytica Chimica Acta. 559, (2), ss.137–151. Doi:10.1016/J.Aca.2005.12.020.
Guillemin, J. (2005). Biological Weapons: From the Invention of State-Sponsored Programs to Contemporary Bioterrorism. New York: Columbia University Press.
Guillemin, J. (2006). Scientists and the history of biological weapons: A brief historical overview of the development of biological weapons in the twentieth century. EBM Reports.
Harris, E. (2020). North Korea and Biological Weapns. Stimson: https://www.stimson. org/2020/north-korea-and-biological-weapons-assessing-the-evidence/. E.T. 2 Nisan 2021.
Hawley, R. J. ve Eitzen Jr, E. M. (2001). Biological Weapons—a Primer for Microbiologists, Annual Review of Microbiology. 55, ss. 235–253.
Karwa, M., Currie, B., ve Kvetan, V. (2005). Bioterrorism: Preparing For The İmpossible Or The İmprobable. Critical Care Medicine. 33, (1), ss.75–95. doi: https://doi. org/10.1097/01.ccm.0000151070.56915.22
Kılıç, S. (2006). Biyolojik Silah Olarak Toksinler. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi. 63, (1-2-3), ss. 85 – 100.
Kim, H-K., Philipp, E. ve Chung, H. (2017). North Korea’s Biological Weapons Program: Known and Unknown. Cambridge: Belfer Center.
Littlewood, J., (2005). The Biological Weapons Convention: A Failed Revolution, Aldershot, UK. Ashgate, ss. 250.
Lofti, M., Hamlin ve M.R., Rezaei, N. (2020). COVID-19: Transmission, Prevention, And Potential Therapeutic Opportunities, Clinica Chimica Acta. 508, ss.254-266. doi: https://doi.org/10.1016/j.cca.2020.05.044
Mark Wheelis, L. R. (2006). Historical Context and Overview. L. R. Mark Wheelis içinde, Deadly Cultures: Biological Weapons since 1945, Massachusetts: Harvard University Press, ss.1-9
Martin, J.W., Christopher, G.W. ve Eitzen, E.M. (2007). History of Bilological Weapons: From Poisoned Darts to Intentional Epidemics. Medical Aspects of Biological Warfare.
Nie, J. B. (2020). In the Shadow Of Biological Warfare: Conspiracy Theories On The Origins Of COVID-19 And Enhancing Global Governance Of Biosafety As A Matter Of Urgency. Journal Of Bioethical İnquiry. 17, (4), ss. 567–574. doi: https://doi. org/10.1007/s11673-020-10025-8
Nixdorff, M. R. (2009). An Introduction to Biological Weapons. K. M. Nixdorff içinde, BWPP Biological Weapons Reader. Genava: BWPP. ss. 1-12.
NTI. (2021). Biological. NTI: https://www.nti.org/learn/countries/iraq/biological/, E.T. 27 Mart 2021.
Sathua, K., ve Flora, S. J. S. (2020). Bacterial Biological Warfare Agents. Handbook on Biological Warfare Preparedness, ss. 13–31. doi:10.1016/b978-0-12-812026-2.00002-5
Sweeney, D. A., Hicks, C. W., Cui, X., Li, Y., ve Eichacker, P. Q. (2011). Anthrax Infection. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, 184, (12), ss. 1333–1341. doi:10.1164/rccm.201102-0209ci
Pal, M. , Tsegaye, M. , Girzaw, F. , Bedada, H. , Godishala, V. ve Kandi, V. (2017). An Overview on Biological Weapons and Bioterrorism. American Journal of Biomedical Research. 5, (2), ss.24-34.