Serik Ağzında Ünsüzler

Bir dilin yaşayan en küçük varyantları olan ağızlar dilin anlaşılmayan bazı noktalarını aydınlatmada önemli bir unsurdur. 1940 yılından sonra yerli araştırmacılar tarafından incelenmeye başlayan Türkiye Türkçesi ağızları, bünyesinde taşıdığı önemli kültür öğeleri hasebiyle Türkçenin gelişiminin seyri acısından büyük öneme sahiptir. Ağızların derlenmesi ve kayıt altına alınması ile dil incelemeleri daha rahat yapılabilmektedir. Çalışmamız kapsamında Antalya ilinin doğusunda yer alan Serik ilçesinin merkezi ve tüm mahallelerinden toplamda 60’tan fazla kaynak kişiden kayıt alınmıştır. Bu çalışmada deşifre edilen metinlerdeki ünsüzler ve bu ünsüzlerin özellikleri metinlerden alınan örneklerin de yardımıyla tek tek açıklanacaktır. Devamında bu ünsüzlerin diğer seslerle girdiği etkileşim sonucu meydana gelen birtakım ses olayları açıklanarak örnekleriyle verilecektir. Maddeler halinde verilen sonuç bölümünde ise çalışmanın sonuçları araştırmacıların istifadesine sunulacaktır. Çalışmanın temel amacı yöre ağzındaki ünsüzleri tespit etmek ve bu ünsüzlerde meydana gelen birtakım ses olaylarını açıklamaktır. Bunun neticesinde Serik ağzının Türkiye Türkçesi ağızları içindeki yerinin belirlenmesine katkı sunmaktır.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye Türkçesi Ağızları, diyalektoloji, Serik ağzı, Ünsüzler

Consonants in Serik Dialect

The dialects, which are the smallest variants of a language, are an important element in illuminating some unclear points of the language. After 1940 by local researchers began to examine Turkey Turkish dialects, the course of important cultural elements that move because of the Turkish development house has great importance in pain. Compilation and recording of mouths and language examinations can be made more easily.Before the study, more than 60 people from central and all neighborhoods of Serik district in the east of Antalya province were registered. In this study, consonants in the texts and the features of these consonants will be explained one by one and examples will be given. In the following, some of the vowel sounds will be explained with examples by explaining the sound events. The results of the study will be presented to the benefit of the researchers. The main purpose of the study is to identify consonants at the dialect of the region and to explain some of the sound events occurring in these consonants. As a result of Serik dialect is to contribute to the determination of position in Turkey Turkish dialects.

Keywords:

Dialect of Serik, Dialectology, Consonants,

PDF

___

Akca, H. (2017). “Eski Anadolu Türkçesinde Kelime Başı t- / d- Meselesi”, Türkbilig, 34, 7-24.

Aydın, M. (2002). Aybastı ağzı (inceleme-metin-sözlük), Ankara: TDK Yayınları.

Banguoğlu, T. (2007), Türkçenin grameri, Ankara: TDK Yayınları.

Boev, E. (1972). "Bulgaristan-Türk Ağızlarında İçses Konson Benzeşmesi", Bilimsel Bildiriler 1972, Ankara: TDK Yayınları, 215-228.

Bozkurt, M. F. (1977) “Kabil Avşar Ağzı”, TDAY-Belleten 1977, Ankara: TDK Yay., 205-261.

Buran, A. (2013) “Türkiye Türkçesi Ağızlarında -R- /-R Türemesi”, International Turkological Symposium in Memoriam of Outstanding Turkologist Doctor of Philology, Professor, Academician of Russian Academy of Sciences E. R. Tenishev, October 16–18, 2013 Collection of Articles, 209-216.

Bulut, S. (2013). “Türkiye Türkçesi Ağızları Üzerine Çalışma Yapılmayan İl ve İlçeler” Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 8/1 Winter, 1129-1149.

Bulut, S. (2017). “Serik (Antalya) Yörükleri Ağzından “Derleme Sözlüğü”ne Katkılar”, Route Educational and Social Science Journal, Volume 4(5), August, 127-141.

Caferoğlu, A. (1964) “Anadolu Ağızlarında Konson Değişmeleri.” TDAY-Belleten 1963, Ankara: TDK Yayınları, 1-32.

Caferoğlu, A. (1989). “Konya İlinin Ermenek Ağzı.” TDAY-Belleten 1972, Ankara: TDK Yayınları, 1-16.

Caferoğlu, A. (1988) “Anadolu Ağızlarındaki Metathese Gelişmesi.” TDAY-Belleten 1955, Ankra: TDK Yayınları, 1-7.

DBA, (2010). Dünden Bugüne Antalya, Antalya Valiliği, Antalya: İl ve Kültür Turizm Müdürlüğü Yayınları, C I.

Demir, N. (2002), “Ağız Terimi Üzerine”, Türkbilig, 4, 105-116.

Eker, S. (2017); Çağdaş Türk dili, Ankara: Grafiker Yayınları.

Ercilasun, A.B. (1983). Kars ili ağızları, Ankara: GÜ Yayınları.

Erdem, M. D. ve Bölük, R. (2011). “Kaş (Antalya) Ağzı Ses Özellikleri Üzerine”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 6/1 Winter, 411-452.

Erdem, M. D. (2001). Asarcık Ağzı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Erdem, M., Karataş, M., Hirik, E. (2015). Yeni Türk dili, Ankara: Maarif Mektepleri Yayınları.

Erdem, M.D. ve Bölük, R. (2012). Antalya ve yöresi ağızları, Ankara: Gazi Kitabevi.

Eren, H. (1953). “Türk Dillerinde Metathése.” TDAY-Belleten 1953, Ankara TDK Yayınları, 161-180.

Ersoylu, H. (2000). “Türkçenin Bazı Yabancı Kökenli Kelimelerindeki Damaksı Genizsileşme.”, İlmi Araştırmalar, İstanbul: İlim Yayma Cemiyeti Yayınları, 97-104.

Gemalmaz, E. (1978). Erzurum ili ağızları, C I, Erzurum: Atatürk Ü. Yayınları.

Gemalmaz, E. (1995); “Türkçenin Morfo-Sentaktik Yapısının Fonolojisine Etkileri.” TDAY-Belleten 1992, Ankara: TDK Yayınları, 169-173.

Güçlü, M. (2000). 1864-1950 yılları arasında serik, Antalya: Serik Belediyesi Kültür Yayınları.

Gülensoy, T. (1987). “Rumeli Ağızlarının Ses Bilgisi Üzerine Bir Deneme.” TDAY-Belleten 1984, Ankara: TDK Yayınları, 87-147.

Gülensoy, T. ve Buran, A. (1992). Tunceli yöresi ağızlarından derlemeler, İstanbul: Boğaziçi Yayınları.

Gülensoy, T. ve Alkaya E. (2011). Türkiye Türkçesi ağızları bibliyografyası, Ankara: Akçağ Yayınları.

Güler, M. (2012). “Türkiye’deki İl ve İlçe Ağızları Üzerine Yapılan Lisansüstü Çalışmalarla İlgili Bir Değerlendirme” Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 7/4, Fall, 1835-1861.

Gülseren, C. (2000). Malatya ili ağızları, Ankara: TDK Yayınları.

Günay, T. (1978). Rize ili ağızları, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.

Hasan, S. (2014) “Uygurca ile Türkiye Türkçesinde Sesliler.” Journal of Historical & Cultural Studies, 6(18), 23-55.

İlhan, N. (2009). “Türk dilinde Ünsüz Düşmesi, Nedenleri ve Türleri.” Zeitschrift für die Welt der Türken, 1(2), 43-55.

Karaca, V.İ. (2016). “Ötümlüleşme Kavramı ve Çağdaş Türk Yazı Dillerinde Ötümlüleşme”, Zeitschrift für die welt der Türken / Journal of World of Turks (ZfWT), Vol. 8(3), 369-390.

Karahan, L. (1996). Anadolu ağızlarının sınıflandırılması, Ankara: TDK Yayınları.

Karpuz, H.Ö. ve Uysal, İ.N. (2010). “Karaman İli Ağızlarının Özellikleri ve Sınıflandırılması.” Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi (SUTAD), 27, 1-17.

Koç, A. (2010). “Kelime Sonunda Ünsüz Türemesi.” Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi (SUTAD), 28, 47-67.

Korkmaz, Z. (1994). Nevşehir ve yöresi ağızları, Ankara: TDK Yayınları.

Korkmaz, Z. (1994). Güney-Batı Anadolu ağızları ses bilgisi (Fonetik), Ankara: TDK Yayınları.

Mecek, S. (2014). Serik Yöresi Tahtacı Alevilerinin Halk Bilgisi Ürünleri Üzerine Bir İnceleme, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Özek, F. (2014), “Türkiye Türkçesi Ağızlarında Ön Ses /y-/ Türemesi.” Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 9(9), 843-853.

Sağır, M. (1997). “Anadolu Ağızlarında Ünsüzler.” TDAY-Belleten 1995, Ankara: TDK Yayınları, 391-409.

Sağır, M. (1999). “Anadolu Ağızlarında Ünlüler Ünsüzler”, 3. Uluslar Arası Türk Dil Kurultayı 1996, Ankara: TDK Yayınları.

Telli, B. (2017). “Güneydoğu Anadolu Bölgesi Ağızlarında Geçen İkilemeler Üzerine Bir Değerlendirme” Hikmet-Akademik Edebiyat Dergisi, 3(6), 133-149..

Timurtaş, F.K. (1977). Eski Türkiye Türkçesi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.

Tosun, İ. (2016). Ardahan ili ağızlarının ses ve şekil özellikleri, Ankara: Payda Yayıncılık.