Nevin AKKAYA, Fatma SUSAR KIRMIZI, Cenan İŞÇİ

Öğretmen Adaylarının Çokkültürlülüğe İlişkin Algılarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Çokkültürlülük, ırk, etnik yapı, dil, cinsel yönelim, cinsiyet, yaş, engelli olma, sosyal sınıf, eğitim, dinsel yönelim ve diğer kültürel boyutların farkına varılmasını içermektedir. Eğitim sürecinde önemli bir role sahip olan öğretmenlerin de çokkültürlülük konusunda nitelikli bir donanımla yetişmiş olmaları son yıllarda önemli bir gereksinim olarak görülmektedir. Bu çalışmanın amacı 1. 3. sınıfta öğrenim görmekte olan öğretmen adaylarının çokkültürlülüğe ilişkin algılarını farklı değişkenler açısından incelemektir. Çalışmada var olan durumun ortaya konulması söz konusu olduğu için betimsel araştırmalarda başvurulan survey (tarama) yöntemi kullanılmıştır. Araştırma 316 öğrenci ile Dokuz Eylül Üniversitesi 1. ve 3. sınıf öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya Türkçe Eğitimi ana bilim dalından 149, sınıf eğitimi ana bilim dalından 167 öğrenci katılmıştır. Verilerin elde edilmesinde Ayaz (2016) tarafından geliştirilen “Çokkültürlülük Algı Öçeği” kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre öğretmen adaylarının çokkültürlülüğe ilişkin algıları anne ve baba eğitim durumuna; bir yılda okudukları kitap sayısına; cinsiyetlerine; öğrenim gördükleri bölüme; sürekli yaşadıkları bölgeye; sınıf düzeylerine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Elde edilen sonuçlar öğretmen adaylarının kültürel ve bireysel farklılıklara ilişkin algılarının benzer olduğunu göstermektedir. Öğretmen adaylarının çokkültürlülüğe ilişkin olarak olumlu bir tavır geliştirmeleri farklı öğrencilerin topluma kazandırılması açısından önemlidir.

Anahtar Kelimeler:

Kültürel farkındalık, çokkültürlülük, öğretmen adayı.

Examining Teacher Candidates' Perceptions of Multiculturalism Based on Different Variables

Multiculturalism includes becoming aware of races, ethnic structures, languages, sexual orientations, gender, age, being disabled, social classes, education, religious orientations and other cultural dimensions. Teachers who play a significant role in the educational process should also be trained to have the necessary competence in multiculturalism. The aim of the study was to investigate first- and third-year teacher candidates' perceptions of multiculturalism in terms of different variables. Since it was aimed to understand an existing case, survey model, which is often preferred in descriptive studies, was employed. The study was conducted with 316 first- and third-year students at Dokuz Eylul University. Among them, 149 were from the department of Turkish language education, and 167 from the department of elementary education. "Multiculturalism Perception Scale" developed by Ayaz (2016) was used to gather data. The results of the study showed that the teacher candidates' perceptions of multiculturalism did not significantly differ based on their parents' educational status, the number of they read books annually, their gender, major, region of hometown and year of study. In other words, the teacher candidates' perceptions regarding cultural and individual differences were similar. In this regard, the teacher candidates' adopting a positive attitude towards multiculturalism is of significance in terms of guiding different students as they adapt to a new society.

Keywords:

Cultural awareness, multiculturalism, teacher candidates.,

PDF

___

Akkaya, N., ve İşçi, C. (2017). “Öğretmen Adaylarının Çokkültürlülük Algıları”, I. Uluslararası Sınırsız Eğitim ve Araştırma Sempozyumu (USEAS), 24-26 Nisan, Alanya.

APA (2002). Guidelines on multicultural education, training, research, practice, and organizational change for psychologists, 13. 12. 2017 tarihinde http://www.apa.org/pi/oema/resources/policy/multicultural-guideline.pdf sitesinden alınmıştır.

Arslan A. ve Çalmaşur, H. (2017). “İlkokul ve Ortaokul Öğretmenlerinin Çokkültürlü Eğitim Tutumları ve Demokratik Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi.” Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 90-109.

Ayaz, M. F. (2016) . “Çokkültürlülük Algı Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması.” Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(57): 463-471.

Aybek, B. ve Aslan, S. (2015). “Öğretmen Adaylarının Eleştirel Okuma Özyeterlik Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi.” Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(4): 1672-1683.

Bulut, C. ve Başbay, A. (2014). Öğretmenlerin Çokkültürlü Yeterlik Algılarının İncelenmesi. K. Ü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(3): 957-978.

Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (13. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.

Cırık, İ. (2008). “Çokkültürlü Eğitim ve Yansımaları.” Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 34, 27-40.

Çalışkan, H. ve Gençer, R. (2016). “Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Çokkültürlü Eğitime İlişkin Tutum Düzeylerinin İncelenmesi.” V. Sakarya’da Eğitim Araştırmaları Kongresi. 13-14 Nisan, Sakarya. 52-63.

Çetinkaya Edizer, Z. (2014). “Türkçe Öğretmen Adaylarının Kitap Okuma Alışkanlığına İlişkin Tutumları İle Üst Bilişsel Okuma Stratejilerini Kullanım Düzeyleri Arasındaki İlişki.” K. Ü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23 (2): 645-658.

Çiftçi, O. (1991). “Çocuğun Sosyalleşmesinde Ailenin Rolü.” Aile ve Toplum, 1(2): 19-21.

Çoban, A. E. , Karaman, N. G. ve Doğan, T. (2010). “Öğretmen adaylarının kültürel farklılıklara yönelik bakış açılarının çeşitli demografik değişkenlere göre incelenmesi.” Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1): 125-131.

Damgacı, F. ve Aydın, H. (2013). “Akademisyenlerin Çokkültürlü Eğitime İlişkin Tutumları.” Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(45): 325-341.

Doğan, İ. (2011). Eğitim sosyolojisi. Ankara: Nobel Yayıncılık.

Ekiz, D. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık

Erdoğan, G. (2012). Çokkültürlülük, Çoğulculuk ve Din Eğitimi: Fırsatları ve Sorunları. Yayımlanmamış doktora tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Gorham, R. G. (2001). Multicultural Teaching competence as Perceived by Elementary School Teachers. Yayımlanmış doktora tezi, Virginia Polytechnic Entitüsü ve State Üniversitesi, Virginia.

Loden, M. (1996). Implementing diversity. Chicago: Irwin.

Loo, H. V. D. ve Reijen, W. V. (2003). Modernleşmenin Paradoksları. Çev., K. Canatan. İstanbul: İnsan Yayınları.

MÄÄTTÄ, S. (2008). Teachers’ perceptions of multicultural education and their competence to teach children from different cultural backgrounds. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Jyväskylä Üniversitesi, İsrail.

MEB (2017). Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). 13. 12. 2017 tarihinde meb.gov.tr sitesinden alınmıştır.

Karaçam, M. Ş. ve Koca, C. (2012). “Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Çokkültürlülük Farkındalıkları.” Spor Bilimleri Dergisi/Hacettepe J. of Sport Sciences, 23 (3): 89–103.

Nieto, S. (1992). Affirming diversity. Londra: Longman Group Ltd.

Parekh, B. (1997). “Dilemmas of a Multicultural Theory of Citizenship.” Constellations, 4 (1): 54–62.

Parekh, B. (2002). Çokkültürlü Eğitim, Çokkültürlülüğü Yeniden Düşünmek: Kültürel Çeşitlilik ve Siyasi Teori. Çev., B. Tanrıseven. Ankara: Phonix.

Perkins, R. M. (2012). The Multicultural Awareness, Knowledge, Skills and Attitudes of Prospective Teachers: A Quantitative and Heuristic Phenomenological Study. Yayımlanmış doktora tezi, University of Missouri, Kansas.

Polat, S. (2009). “Öğretmen Adaylarinin Çok Kültürlü Eğitime Yönelik Kişilik Özellikleri.” International Online Journal of Educational Sciences, 1(1): 154-164.

Polat, S. (2012). “Okul Müdürlerinin Çokkültürlülüğe İlişkin Tutumları.” Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 334-343.

Santrock, J. W. (2001). Educational psychology. New York: McGraw Hill.

Susar Kırmızı, F. ve Canbulat, T. (2017). Değişen Dünyada Çokkültürlülük ve Öğretmenin Rolü (377-414). Edt. Susar Kırmızı, F., Duban, N. Eğitim Bilimine Giriş, Ankara: Anı Yayıncılık.

Taşar, H. (2012). “İlköğretim Okullarında Çalışan Öğretmenlerin, Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri Açısından Değerlendirilmesi.” II Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu, 16-18 Mayıs, Ankara.

Taylor ve Gutman (2010). Çokkültürcülük: Tanınma politikası (3. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.

Topçuoğlu Ünal, F (2013). “Türkçe Öğretmeni Adaylarının Eleştirel Okumaya Yönelik Özyeterlik Algıları.” Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 2(6): 33-42.

Toprak, G. (2008). Öğretmenlerin Çokkültürlü Tutum Ölçeğinin Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.

Tortop, H. S. (2014). “Öğretmen Adaylarının Üstün Yetenekli Ve Çok Kültürlü Eğitime İlişkin Tutumları.” Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2(2), 16-26. Turhan, M. (2010). Kültür değişmeleri-sosyal psikoloji bakımından bir tetkik. İstanbul: Çamlıca Yayınları.

Ünlü, İ. ve Örten, H. (2013). “Öğretmen Adaylarının Çokkültürlülük ve Çokkültürlü Eğitime Yönelik Algılarının İncelenmesi.” Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 287-302.