Finansal Raporlama Hilelerinin Saptanmasında Kullanılan Araçların Önem Derecelerinin Bağımsız Denetçilerin Bakış Açılarıyla Değerlendirilmesi

Bu çalışmanın amacı öncelikle, bağımsız denetçilerin bakış açılarıyla finansal raporlama hilelerinin ortaya çıkarılmasında hangi araçların/uygulamaların önemli olduğunu belirlemektir. Ayrıca denetim hizmetinin karşılığı olan ücretin doğrudan işletmeden alınmasının bağımsızlık sorununa yol açıp açmadığı ve denetçi bağımsızlığının güçlendirilmesi için nelerin yapılmasının uygun olacağı da saptanmak istenmiştir. Bu amaçları gerçekleştirmek için bağımsız denetim şirketlerinde çalışan bağımsız denetçilerden 300’ünün üzerinde 2017 Haziran-Ağustos döneminde bir anket uygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 22 paket programı ile analize tabi tutulmuştur. Analiz sonucunda, bağımsız denetçilere göre finansal raporlama hilelerinin ortaya çıkarılmasında en önemli üç aracın/uygulamanın sırasıyla bağımsız denetim, iç denetim ve iç kontrol ortamı ve sistemleri olduğu saptanmıştır. Denetim ücretinin doğrudan işletmeden alınmasının bir bağımsızlık sorununa yol açtığına inananların oranı %27,8 bulunmuştur. Denetim ücretinin ödenme şekli açısından bağımsızlığı güçlendirecek önerilerden “Müşteri işletmelerden yapılacak kesintilerle oluşturulan bir havuz hesabından” önerisinin %46,97 oranıyla en iyi öneri olduğu bulgusu elde edilmiştir. Bağımsız denetçilerin %87,7’sinin hile risk değerlendirmesi için “Kontrol Çizelgelerini” tercih ettikleri belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Hile, Denetim, Bağımsız Denetim, İç Denetim

Assessment of the Importance Ratings of the Tools Used in The Determination of Financial Reporting Frauds by Independent Auditors' Perspectives

The purpose of this study is primarily to determine which tools / practices are important for the discovery of financial reporting scams by independent inspectors. It is also desirable to determine whether it is appropriate for the supervisory service to obtain the wage charged directly from the operation, leading to the problem of independence, and for what is to be done to strengthen the auditor independence. In order to realize these objectives, a survey was conducted in the period of June-August 2017 over 300 of independent auditors working in independent audit companies. The data obtained were analyzed by SPSS 22 package program. As a result of analysis, it has been determined that the three most important tools / practices for the discovery of financial reporting frauds according to independent auditors are independent auditing, internal audit and internal control systems and systems, respectively. 27.8% of those who believe that the receipt of the audit fee directly from the business leads to an independence problem. From the proposals that would strengthen the independence in terms of the way the audit fee was paid, the finding was that the proposal from “a pool account that is made from customer enterprises” was the best proposal with 46.97%.It was determined that 87.7% of the independent auditors preferred "Control Charts" for fraud risk assessment.

Keywords:

Cheating, Auditing, Independent Auditing, Internal Auditing,

PDF

___

Albrecht, W.S.,Albrecht, C.C. & Albrecht, C. O. (2006). Fraud Examination, Second Edition, Thomson South Western Corporation.

Bayraklı, H., Erkan, M. ve Elitaş, C. (2012). Muhasebe ve Vergi Denetiminde Muhasebe Hata ve Hileleri, Ekin Basın Yayın Dağıtımı.

Bozkurt, N. (2009). İşletmelerin Kara Deliği Hile: Çalışan Hileleri, İstanbul: Alfa Yayınları.

Coenen, T. (2008). Essentials Of Corperate Fraud. USA: John Willey&Sons, Ins.

Çelik, A. (2007). Bağımsız Denetim Kuruluşlarının Sorumluluğu. Ankara: Seçkin Yayıncılık.

Demir, M. (2004). Yeminli Malî Müşavirlerin Ekonomik Sisteme Katkısı, Meslekî Sorunları ve Çözüm Önerileri, Yayınlanmamış doktora tezi. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.

Demir, V. ve Bahadır, O. (2007). “Muhasebe Manipülasyonu-Yöntemler ve Teknikler.” Mali Çözüm Dergisi, İSMMMO Yayınları, 17(84): 285-302

Hacı Hasanoğlu, T. ve Karaca, N. (2015). “Potansiyel Muhasebe Meslek Mensuplarının Hile Algısı Üzerine Bozok Üniversitesin ’de Yapılan Bir Araştırma.” Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1): 117-130.

Kandemir, C. (2010). Muhasebe Hilelerinin Ortaya Çıkarılmasında ve Önlenmesinde Bağımsız Denetimin Rolü ve Bağımsız Denetçinin Sorumluluğu. Yayınlanmamış doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,Adana.

Kartal, F. (2013). “Türkiye’de Kamu ve Özel Sektörde İç Denetim Uygulamaları.” Maliye ve Finans Yazıları, 27(99):8-36

Kızılboğa, R. ve Özşahin, F. (2013). “Etkin Bir İç Kontrol Sisteminin İç Denetim Faaliyetine ve İç Denetçilere Katkısı.” Niğde Üniversitesi Dergisi, 6(2): 220-236.

Özeroğlu, A. İ. (2014). “Finansal Aldatmaca ve İşletme Hileleri” Akademik Sosyal Araştırma Dergisi, 2 (2):180-196.

Singleton, T. W.A., Singleton, G.J. B.& Robert J.L.,(2006). “Fraud Auditing and Forensic Accounting.” 3rd Edition, John Wiley&Sons., New York, USA,page:244.

SPK, Sermaye Piyasası Kurulu, Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Standartları Hakkında Tebliği (Seri: X, No: 22).

Tarhan M. ve Banu, Y. T.S.(2013). “Yatırım Hileleri”, Öneri Dergisi, 10(39): 31-39.

Uçma, T. (2010). Finansal Bilgi Manipülasyonunda ve Hileli Finansal Raporlamada Denetçi Sorumluluğunun Belirlenmesine Yönelik Yapısal Eşitlik Modeli (SEM) Uygulaması. Yayınlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.

Ulusoy, S. (2007). Finansal Tablo Hilelerinin Değerlendirilmesi ve Bu Kapsamda Hasılatın Kaydedilmesinde Özellikli Durumlar. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,Ankara.

Wells, J. T. (2008). Principles of Fraud Examination, John Wiley&Sons, Inc, New York, USA.

Yaman, A. (2008). Kamu İç Kontrol Sisteminin Başarı Faktörleri. Mali Hukuk Dergisi, 138(1): 28-34

Yıldız, E. ve Baskan, T. D. (2014). “Muhasebe Hilelerinin Önlenmesinde Kullanılan Araçlar: BİST Şirketleri Üzerine Bir Araştırma.” Muhasebe ve Finansman Dergisi,62(1):1-18

TDK, Türkçe Sözlük (1983). geliştirilmiş 7. Baskı, Ankara Türk Dil Kurumu yayınları.

TTK, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu (Kabul Tarihi: 13.01.2011).

Vergi Usul Kanunu http://www.verginet.net/FrameChild.aspx?ID=3196

Association Of Certified Fraud Examiners-ACFE, 2016 Report To The Nation Occupational Fraud&Abuse

Borçlar Kanunu (Kabul Tarihi: 04.10.1926)

http://www.andbelgelendirme.com/iso-31000

http://www.turkmmo 21.02.2017