İSLAM TOPLUMUNDA İKTİSAT: BİR TEORİK ANLATIM

Bu çalışma, İslami ahlak kurallar içerisinde anahatları ortaya konmuş olan genel İslami iktisadi ideolojinin doğru bir biçimde anlaşılabilmesi için temel olacak bir İslami toplumda iktisadın rolünü açıklama çabasıdır. Çalışma bu ödevi gerçekleştirmek için, İslami bir açıdan, manevi bir hedefe (yani, hizmet yoluyla ilahi hazza) ulaşmaya yönelen birisi olarak kişinin yaşamını açıklamaktadır. Bu hizmet sırasında iktisadi uğraşlar yalnızca, esas olarak kişinin kendi manevi hedeflerinin ışığında, işlevselliğini sürdürebilmek için gerekli maddi araçları elde etmek amacını gözeten işlevsel bir rol oynamaktadır. Toplum, bu türden manevi varlıkların bir topluluğu olarak kendini gösterdiği ve bu varlıkların kendi manevi hedeflerini (bu hedeflere ulaşmak için hep birlikte, ahlaki kuralları rehber olarak benimsediklerinde) yükseltmeye yönelik işbirliği gerçekleştiği zaman, genel toplumsal görünüm, benimsenen manevi hedefi de yansıtacaktır. Bu genel bağlam içerisinde, özünde manevi olan genel toplumsal hedefler içerisinde iktisadi olan, yalnızca işlevsel bir rol oynayacaktır. Bu yüzden, iktisadi kurum (toplumsal yapının bütünleştirici bir parçası olan), bir yandan iktisadi ilişkilerin ahlaki kuralların sınırları ile kendi işlevsel konumları içerisinde kalmalarını sağlayacak biçimde  ahlaki kontrolleri sağlanırken (devlet tarafından), bireylerin kendi zorunlu maddi ihtiyaçlarını karşılarken fırsat eşitliğini garanti edecek biçimde tasarlanacaktır.

ECONOMICS IN AN ISLAMIC SOCIETY: A THEORETICAL EXPOSITION

This study is an attempt to explain the role of economics in an Islamic society, as a foundation to the proper understanding of the broad Islamic economic ideology as outlined in the Islamic moral code. In accomplishing this task, the study explains the life of the individual, from the Islamic perspective, as one oriented towards attaining a spiritual end (i.e., seeking Divine Pleasure through servitude). Economic pursuit plays only a functional role in this, serving, primarily, as the means to acquiring material provisions for the fulfilment of needs basic to the functioning of the individual in light of his/her spiritual pursuit. When the society is established as a community of such spiritual beings, and as cooperation towards enhancing their spiritual aspiration (for which they collectively adopt the moral code as their guide), the broad social outlook reflects the overriding spiritual goal. In this broad context, economics is functional to the broad social aspiration, which, essentially, is spiritual. Thus, the economic institution (as an integral element of the social structure) is designed to ensure that all individuals have equitable opportunity to acquire their necessary material provisions, while economic relations are morally policed (by the state) to keep them within the confines of the moral code, and within their functional bound.