YASALARIN RUHUNA DAİR BİR TARTIŞMA: SAVIGNY, SCHMITT VE KELSEN’İN DÜŞÜNCESİNDE “YASALARIN RUHU”

Yasaların ruhlarının olup olmadığına dair tartışma, doğal hukuk düşüncesinin ortaya çıkışından bugüne kadar devam eden önemli bir tartışmadır. Doğal hukuk düşüncesinin önemini kaybederek özellikle hukuki pozitivizm akımının hukuktaki hâkim paradigma hâline gelmesi ise bu tartışmayı daha da derinleştirmiştir; çünkü doğal hukuk ilkelerinin reddiyle beraber hukukun içeriksiz, bağlamsız ve meşruiyetten yoksun kalması, yasaların da ruhsuz ve içi tamamen boşaltılmış teknik metinlere dönüşmeleri riskini doğurmuştur. Bu riski gören kimi düşünürler bu durumu aşmak için özellikle yasaların siyasal bağlamı ve meşruiyeti noktasında çeşitli fikirler öne sürmüşlerdir; ancak bugünün hâkim hukuk paradigması olan hukuki pozitivizmin bu problemi çözme noktasında yeterli bir yapıda olduğunu iddia etmek de pek mümkün değildir. Bu araştırmada hukukun meşruiyetine dair problemlerin çözümü noktasında; tarihsel hukuk okulunun kurucusu olan Friedrich Carl von Savigny’nin, bir hukuki pozitivist olan Hans Kelsen’in ve son olarak da bu iki düşünürün arasında bir yol izlemeye çalışan kararcı Carl Schmitt’in düşüncelerine yer verilerek yasaların meşruiyeti ve ruhu meseleleri ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Yasaların ruhu, Carl von Savigny, Hans Kelsen, Carl Schmitt, Meşruiyet

PDF

___

Akal C B, Hukuk Nedir?, 3. baskı, Zoe Kitap, İstanbul, 2021
Akbaş K, Hukukun Büyübozumu, 2. baskı, NotaBene Yayınları, Ankara, 2015
Akbaş K, “Friedrich Carl von Savigny: Tarihsel Hukuk Okulu Geleneği”, C. 74, S. 1, 2016, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, ss. 53-72
Aral V, Hukuk Felsefesinin Temel Sorunları, 3. baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021a
Aral V, Hukuk ve Hukuk Bilimi Üzerine, 7. baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021b
Arendt H, İnsanlık Durumu, Çev. Sina Şener, 19. baskı, İletişim Yayınları, İstanbul, 2021
Arkan A H, “1961 ve 1982 Anayasalarının Yapım Süreçlerinin Anayasal Gelişmelere ve Demokrasiye Olan Etkileri”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2017
Beaud O, Anayasa ve Anayasacılık, Çev. İsmail Yerguz, Siyaset Felsefesi Sözlüğü, Philippe Raynaud/ Stéphane Rials, 3. baskı, İletişim Yayınları, İstanbul, 2017, ss. 63-74
Benjamin W, Şiddetin Eleştirisi Üzerine, Çev. Ece Göztepe, Şiddetin Eleştirisi Üzerine, Aykut Çelebi (haz.), 2. baskı, Metis Yayınları, İstanbul, 2014, ss. 19-42
Boyar O, Anayasal Yoruma Giriş, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021
Can C, Hukuk Sosyolojisinin Antropolojik Temelleri, Pinhan Yayıncılık, İstanbul, 2021
Cotterrell R, Hukukbilimin Politikası: Hukuk Felsefesine Eleştirel Bir Giriş, Çev. Saim Üye, Pinhan Yayıncılık, İstanbul, 2018
Dufour A, Tarihsel Hukuk Okulu, Çev. İsmail Yerguz, Siyaset Felsefesi Sözlüğü, Philippe Raynaud/ Stéphane Rials, 3. baskı, İletişim Yayınları, İstanbul, 2017, ss. 853-858
Duverger M, Siyaset Sosyolojisi, Çev. Şirin Tekeli, 12. baskı, Varlık Yayınları, İstanbul, 2019
Ehrlich E, Hukuk Sosyolojisinin Temel İlkeleri, Çev. Artun Mimar, Pinhan Yayıncılık, İstanbul, 2019
Erdoğan M, Anayasal Demokrasi, 12. baskı, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2015
Freud S, Civilization, Society and Religion: Group Psychology, Civilization and Its Discontents and Other Works, Penguin, Harmondsworth, 1985
Freud S, Dinin Kökenleri: Totem ve Tabu, Musa ve Tektanrıcılık ve Diğer Çalışmalar, Çev. Selçuk Budak, 4. baskı, Öteki Yayınevi, Ankara, 1999
Gauchet M, Siyaset Felsefesinin Görevleri, Çev. Zeynep Savaşçın, Yurttaşını Arayan Demokrasi, Zeynep Savaşın (der.), İletişim Yayınları, İstanbul, 2013, ss. 23-78
Gözler K, Anayasa Hukukunun Genel Esaslarına Giriş, 18. baskı, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa, 2015
Gözler K, Anayasa Normlarının Geçerliliği Sorunu, 2. baskı, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa, 2016
Gözler K, Hukuka Giriş, 18. baskı, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa, 2021
Gurvitch G, Hukuk Sosyolojisi, Çev. Muhammet Koçakgöl, Pinhan Yayıncılık, İstanbul, 2021
Gürbüz A, Hukuk ve Meşruluk: Meşru Hukukun Temel Unsurları, 3. baskı, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul, 2013
Güriz A, Hukuk Felsefesi, 15. baskı, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2020
Hirst P, Carl Schmitt’in Kararcılığı, Carl Schmitt’in Meydan Okuması, Chantal Mouffe (der.), Çev. Hivren Demir Atay/ Hakan Atay, İletişim Yayınları, İstanbul, 2019, ss. 17-31
Hobbes T, Leviathan, Çev. Hamiyet Ünal, Litera Yayıncılık, İstanbul, 2019
İşsevenler, O. V., Kurucu İktidarın Eleştirisi: Anayasanın Maddi ve Fail Nedeni, Pinhan Yayıncılık, İstanbul, 2019
Kardeş M E, Schmitt’le Birlikte Schmitt’e Karşı: Politik Felsefe Açısından Carl Schmitt ve Düşüncesi, İletişim Yayınları, İstanbul, 2015
Kelsen H, General Theory of Law and State, Çev. Andres Wedberg, Harvard, Cambridge, Massachusetts, 1949
Kelsen H, Saf Hukuk Kuramı: Hukuk Kuramının Sorunlarına Giriş, Çev. Ertuğrul Uzun, 2. baskı, Nora Kitap, İstanbul, 2020
Keyman S, “Hukuki Pozitivizm”, C. 35, S. 1, 1978, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss. 17-55.
Montesquieu, Kanunların Ruhu Üzerine, Çev. Berna Günen, 5. baskı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2020
Ortega y Gasset J, Kitlelerin Ayaklanması, Çev. Neyyire Gül Işık, 5. baskı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2017
Schmitt C, Constitutional Theory, Çev. Jeffrey Seitzer, Duke University Press, Durham, 2008
Schmitt C, Siyasal Kavramı, Çev. Ece Göztepe, 3. baskı, Metis Yayınları, İstanbul, 2014
Schmitt C, Kanunilik ve Meşruiyet, Çev. Mehmet Cemil Ozansü, İthaki Yayınları, İstanbul, 2016a
Schmitt C, Siyasi İlahiyat, Çev. Ali Emre Zeybekoğlu, Dost Kitabevi, Ankara, 2016b, s. 13; Schmitt, 2016a
Tenzer N, İrade, Çev. İsmail Yerguz, Siyaset Felsefesi Sözlüğü, Philippe Raynaud/ Stéphane Rials, 3. baskı, İletişim Yayınları, İstanbul, 2017, ss. 459-472
Troper M, Tüzel Olguculuk, Çev. Necmettin Kâmil Sevil, Siyaset Felsefesi Sözlüğü, Philippe Raynaud/ Stéphane Rials, 3. baskı, İletişim Yayınları, İstanbul, 2017, ss. 922-927
Vago S/Barkan S E, Law and Society, 11. baskı, Routledge, New York, 2018
von Savigny F C, Çağımızın Yasama ve Hukuk Bilimi Konusundaki Görevi Üzerine, Çev. Ali Acar, Pinhan Yayıncılık, İstanbul, 2018