Çocuklarda Kanser, Ölüm Kavramı ve Yas

Dünyanın birçok ülkesinde kronik hastalığı olan çocuk ve yetişkinlerin sayısı gittikçe artmaktadır. Dünya'da her yıl 6 milyondan daha fazla insana kanser tanısı konulmakta ve bunlardan 4 milyondan fazlası ölmektedir. Gelişen teknoloji ve tedavi yöntemlerine rağmen kanser hastalığı olan çocuklarda hastalığın alevlenme evreleri sıklaşıp uzadıkça, hastalık ilerledikçe, çocukların ölümle ilgili korku ve kaygıları artmaktadır. Çocuklar; ebeveyninin, kardeşinin ya da kendisinin ölümcül hastalığı nedeniyle yas yaşayabilmektedir. Yasın görünümü ve sonuçları, çocuğun ölümle ilgili kavramlarının gelişimine bağlı olarak değişmektedir. Bu yazıda ölümcül hastalığı olan çocuklarda ölüm kavramının gelişimi, yas süreçleri ve ölüm sürecinde uygulanacak yaklaşımların gözden geçirilmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Çocuk, Kanser; Yas; Ölüm.

Cancer in Children, Concept of Death and Grief

The number of children and adults with chronic diseases is increasing in many countries. Each year more than 6 million people in the world to be diagnosed with cancer and more than 4 million of them die. Despite advancing technology and methods of treatment of disease, exacerbations in children with cancer are more frequent and have more longer stages, the disease progresses, children are increasing fears and anxieties about death. Children; may live grief because of their parents', brothers' or their deadly disease. View of grief and the results varies depending on the development of related concepts of the child's death. Aim of this paper is to revise the development of concept of death, the process of greif and approaches to be applied in the process of death.

Keywords:

Child, Cancer; Grief; Death,

PDF

___

Çavuşoğlu H. Çocuk Sağlığı ve Hemşireliği I. Genişletilmiş 8. Baskı. Ankara: Sistem Ofset Basımevi 2004;71-86.
Kutluk T, Kars A. Kanser Konusunda Genel Bilgiler. Ankara: Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu Yayınları 1994. 3. Criss WE. Kanserden Korunmak İçin Beslenme Rehberi. Baysal A (çev). 1. Baskı. Hatipoğlu Yayınevi. Ankara. 1999; 7-12. 4. Özkan A. Çocukluk Çağı Kanserlerine Bakış. Sendrom. 2003;15:104-7. 5. Özbek N, Çakır Ş, Tarakçı B, Coşkun M. Çocukluk Çağı
İncelemesi. O.M.Ü. Tıp Dergisi. 2002;19:1-7.
Pekçeken Y. Lösemiler. In: Dinçol G, Pekçeken Y,
Atamer T, Sargın D, Nalçacı M, Aktan M, Beşışık S
(Ed). Klinik Hematoloji. Nobel Tıp Kitapevleri. 2003;167-175.
Epidemiyolojik 6. 7. Gökler B. Ölümcül hastalık karşısında çocuk, aile ve hekim. Katkı Pediatri Dergisi. 1996;17:921-4.
Van Dongen-Melman JE, Sanders-Woudstra JA. Psychosocial aspects of childhood cancer: A review of the literature. J Child Psychol Psychiatry. 1986; 27:145-80. 9. Geçtan, E. Varoluş ve Psikiyatri. İstanbul. Metis Yayınları. 1990;164.
Siegel BS. Bereavement and Loss. Parker S, Zuckerman B (Eds). Behavioral and Developmental Pediatrics, New York. Little. Brown and Company. 1995;343-7.
Norris-Shortle C, Young PA, Williams MA. Understanding death and grief for children three and older. Social work. 1993;38:736-42.
Slaughter V, Griffiths M. Death understanding and fear of death in young children. Clinical Child Psychology and Psychiatry. 2007;12:525-35.
Garmezy N, Masten AS. Chronic adversities. Child and Adolescent Psychiatry. 3.Baskı. Rutter M, Taylor E, Hersow L (Ed). Oxford. Blackwell Science Ltd. 1995;191-208.
Bjorklund DF. Children thinking: Developmental function and individual differences (3rd Ed.). Belmont. C.A. Wadsworth Press. 2000.
Orbach I, Glaubman H. Children’s perception of death as a defensive process. Journal of Abnormal Psychology. 2005;88:671-4.
Nagy M. The Child’s Theories Concerning Death. Jr Gen Pshygol. 1948;3-27.
Weller EB, Weller RA. Grief. Child and Adolescent Psychiatry. Lewis M (Ed). Maryland. Williams and Wilkins. 1991;389-94.
Dunning S. As a young child’s parent dies: Conceptualizing interventions. 2006;34: 499-514. preventive Journal. Work
Glass JC, Knott ES. An Analysis of the Effectiveness of a Lesson Series on Death and Dying in Changing Adolescents’ Death Anxiety and Attitudes toward Older Adults. North Carolina State Univ. Raleigh. Dept. Of Adult and Community Coll. Education. Publication Type: Reports/Research. 2002.
Rosenthal NR. Adolescent death anxiety: The effect of death education, Education. 2000;101:95-101.
Wass H. Death education in the home and at school. Information Analyses Counseling and Student Services. Florida. 2003.
Horowitz MJ. Stress Response Syndromes. New Jersey. Jason Aronson. 1997.
Malkinson R. Bilişsel Yas Terapisi. Bir yakınını kaybettikten sonra yaşamın anlamını yeniden yapılandırma. Akbaş SN (Çev). Boylam Psikiyatri Enstitüsü. Ankara. HYB Basım Yayın. 2009.
Stubenbort K, Donnelly GR, Cohen JA. Cognitive Behavioral Group Therapy for Bereaved Adults and Children Following an Air Disaster. Group Dynamics: December. 2001;5:261-76. and Practice. 25. Zısook
S. Death, dying and bereavement.
Comprehensive Textbook of Psychiatry. Kaplan KI,
Sadock BJ (Ed). 6. Baskı. 2.cilt. Maryland. Williams
and Wilkins. 1995;1713-29.
Çileli M. Ölüm. Gelişim Psikolojisi. 3.baskı. Onur B (Ed). Ankara. İmge Kitabevi. 1995;244-70.
Volkan VD. Psikanaliz Yazıları. Çevik A, Ceyhun B (Çev). Ankara. Hekimler Yayın Birliği. 1992;58-87.
Dyregrov A. Çocuk, Kayıplar ve Yas. Güvenç G (Çev). Ankara. Türk Psikologlar Derneği Yayınları. 2000.
Black D. Psychological reactions to life threatening terminal illnesses and bereavement. Child and Adolescent Psychiatry. 3.Baskı. Rutter M, Taylor E, Hersow L (Ed). Oxford. Blackwell Science Ltd. 1995;776-93.
Weller EB, Weller RA. Grief in children and adolescents. Psychiatric Disorders in Children and Adolescents. Garfinkel BD, Carlson GA ve Weller EB (Ed). Philadelphia. W.B. Saunders Company. 1990;37-47.
Kübler-Ross E. Death the Final Stage of Growth. Englewood Cliffs. Prentice-Hall Inc. 1975;145-63.
Erden G. Ölüm Sürecinde Olan Çocuk: Ölümü Kabul ve Tedavi Sürecinde Etkili Yardım. Kriz Dergisi. 2002;10:19-27.
Schonfeld DJ, Lewis M. Dying children. Parker S, Zuckerman B (Eds). Behavioral and Developmental Pediatrics, New York. Little. Brown and Company. 1995;363-7.
Kübler-Ross E. Ölüm ve Ölmek Üzerine. İng. Çev. Büyükkal B. İstanbul. Boyner Yayınları. 1997;191- 215.
Ekşi A. Çocukta Ölüm Algısı ve Terminal Dönemde Hasta Çocuk. A Ekşi (Ed). Ben Hasta Değilim. İstanbul. Nobel Tıp Kitabevleri. 1999;476-90.
Hillman KA . Comparing child-rearing practices in parents of children with cancer and parents of healthy children. Journal of paediatric oncology nursing. 1997;14:53-67.
Soykan Ç. Krize Müdahele İlkeleri Çerçevesinde Yas ve Yasa Müdahele. I Sayıl, O Berksun, R Palabıyıkoğlu ve ark. Kriz ve Krize Müdahele. Ankara. Damla Matbaacılık Reklamcılık ve Yayıncılık Ltd. Ş. 2000;123-34.
Okyayuz Ü. Bebek B. Ölümcül Kas Hastalığı Olan Bir Bebeğin Anne ve Babası Olmak. Okyayuz Ü (Ed). Sağlık Psikolojisi Giriş. Ankara. Türk Psikologlar Derneği. 1999;237-50.
Al-Gamal E, Long T. Anticipatory grieving among parents living with a child with cancer. Journal of Advanced Nursing. 2010;66:1980-90.
Cincotta N. Psychosocial issues in the world of children with cancer. Cancer (suppl). 1993;71:3252- 60.
Van Dongen-Melman V. Developing psychosocial after-care for children surviving cancer and their families. Acta Oncol. 2000;39:23-31.
Greenberg LI. Therapeutic grief work with children. Annual Meeting of the American Association of Psychiatric Services for Children. New York. 1974. November 23.
Young B, Dixon-Woods M, Findlay M, Heney D. Parenting in a crisis; conceptualizing mothers of children with cancer. Social science and medicine. 2002;55:1835-47.
Leavitt M, Martinson IM, Liu CY, et al. Common themes and ethnic differences in family care giving the first year after the diagnosis of childhood cancer; part II. Journal of Pediatric Nursing. 1999;14:110- 22.