Hastane örnekleminde farklı alanlarda görevli sağlık çalışanlarının organ nakline ilişkin tutumları ve bunu etkileyen faktörler

Amaç: Türk toplumunda beyin ölümü ve buna bağlı kadavradan organ bağışı kavramına karşı ciddi bir güvensizlik ve tereddüt bulunmaktadır. Bu tereddüt için şimdiye kadar eğitim eksikliği en önemli sorun olarak vurgulanmıştır. Çalışmamızda bu konuda en iyi eğitim düzeyine sahip olduğu düşünülen sağlık çalışanlarının kadavradan organ nakli konusundaki tutumlarını araştırdık. Ayrıca ırk, dindarlık ve politik muhafazakârlık parametrelerinin araştırma grubunun tutumları üzerindeki etkilerini değerlendirdik. Yöntemler : Bu çalışmaya farklı alanlarda hastane çalışanı olan 18-70 yaş arası toplam 491 katılımcı dahil edilmiştir. Katılımcılara özellikle kadavradan organ bağışını değerlendiren bir Organ Bağışı Tutum Ölçeği (OBTÖ) uygulanmış ve burada ortaya çıkan eğilim ile katılımcıların demografik özellikleri, eğitimi, hastanede aldıkları görev, etnik ve mezhepsel kökenleri, dindarlık ve politik muhafazakârlık özellikleri arasındaki ilişkiler değerlendirilmiştir. Bulgular : Örneklem grubumuzun Organ Bağışı Tutum Ölçeği (OBTÖ) puanları yaş, cinsiyet, etnik köken ve mezhep açısından anlamlı bir ilişki göstermemiştir. Buna karşın eğitim, hastanede yapılan görev, kişinin geldiği coğrafi bölge bakımından organ nakli tutumu hakkında anlamlı farklılık izlenmiştir. Ayrıca kadavradan organ nakline olumlu yaklaşım ile dindarlık düzeyi negatif ve liberal yöndeki politik tutum arasında pozitif yönde bir korelasyon izlenmiştir. Sonuç : Yüksek öğrenim ve liberal dünya görüşü kadavradan organ bağışı tutumu üzerinde olumlu bir etkiye sahiptir. Buna karşın dindarlık ile kadavradan organ bağışına yaklaşımda negatif bir ilişki söz konusudur. Ancak ülkemizdeki kadavradan organ nakline yönelik tutum sadece eğitim ile açıklanmayacak şekilde komplekstir. Ülkemiz için kültürel dini ve diğer farklı sosyal yönlerin kavramsal incelenmesi gereklidir.

Anahtar Kelimeler:

Organ bağışı, Beyin Ölümü, Tutum, Eğitim.

Attitudes of healthcare professionals working in different fields towards organ transplantation in the hospital sample and the factors affecting these attitudes.

Aim: Turkish society has profound distrust and hesitation against the concept of brain death and related cadaveric organ donation. In this study, the attitudes of health workers about organ transplantation from cadavers were investigated. The effects of race, religiosity and political conservatism parameters on the attitudes of the research group were also explored. Methods: A total of 491 participants between the ages of 18-70 who are hospital employees in different fields were included in this study. An Organ Donation Attitude Scale (ODAS) was applied to the participants, which evaluates organ donation from cadavers explicitly, and the relationships between the emerging trend and the demographic characteristics of the participants, their education, the task they are responsible in the hospital, ethnicity and sectarian origins, religiosity and political conservatism characteristics were evaluated. Results: ODAS scores of our sample group did not show a significant relationship in age, gender, ethnic origin and sect. There was a negative relationship between cadaveric organ transplantation and religiousness and a positive relationship with liberal political views. On the other hand, there was a significant difference in the attitude toward organ transplantation regarding education levels, position in the hospital, and the geographical region where the person came from. Conclusion: Our country's attitude towards organ transplantation from cadavers is complex in a way that cannot be explained only by education. A conceptual study of cultural, religious and other social aspects is necessary to explain the perspective towards organ transplantation in Turkey.

Keywords:

Brain Death, Education, Attitude, Organ donation,

PDF

___

1. Irodat. Organ Bağışı Ve Naklinde Uluslararası Kayıt. 2017. https://www.irodat.org/img/database/pdf/irodat Bülteni 2017.Pdf https://www.irodat.org/img/database/pdf/IRODaT%20Newsletter%202017.pdf
2. Arısoy A, Önal Ö. Organ Donation Attitudes And Affecting Factors Of Adult İndividuals Living İn Burdur Province. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi. 2020 June;15:80 - 94.
3. Akbulut S, Ozer A, Gokce A, Demyati K, Saritas H, Yilmaz S. Attitudes, Awareness, And Knowledge Levels Of The Turkish Adult Population Toward Organ Donation: Study Of A Nationwide Survey. World J Clin Cases. 2020 Jun 6; 8(11): 2235–2245.doi: 10.12998/wjcc.v8.i11.2235
4. Rady MY, Verheijde JL. The Moral Code In Islam And Organ Donation In Western Countries: Reinterpreting Religious Scriptures To Meet Utilitarian Medical Objectives. Philosophy, Ethics, and Humanities in Medicine. 2014 Dec;9(1):1-9.
5. Demırkiran O, Bozbay S, Elmaagac M, Agkoç M. Religious and cultural aspects of organ donation in the Turkish population. Transplantation Proceedings. 2019Sep;51(7):2158–62. 6. Altınörs N, Haberal M. Brain Death and Transplant in Islamic Countries. Exp Clin Transplant 2016 Nov;14(Suppl 3):48-52.doi: 10.6002/ect.tondtdtd2016.P2
7. Cillimoğlu A,Yılmaz S,Oğurlu M. The Knowledge and Thoughts of Medical Staff at Adnan Menderes University Hospital About Organ-Tissue Donation and Transplantation. Turk Neph Dial Transpl 2016; 25 (3): 254-262. doi: : 10.5262/tndt.2016.1003.07
8. Rumsey S, Hurford DP, Cole AK. Influence Of Knowledge And Religiousness On Attitudes Toward Organ Donation. Transplant Proc. 2003 Dec;35(8):2845-50. doi: 10.1016/j.transproceed.2003.10.078.
9. Akbulut S, Ozer A, Firinci B, Saritas H, Demyati K, Yilmaz S. Attitudes, Knowledge Levels And Behaviors Of Islamic Religious Officials About Organ Donation In Turkey: National Survey Study. World J Clin Cases 2020 May; (9):1620-31 doi.org/10.12998/wjcc.v8.i9.1620
10. Hot İ, Dirican A, Doğan H. Approach of Nurses to Brain Death. Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2009 March;17(2):97-106
11. Andsoy II, Gül A. Knowledge And Thoughts Of Nurses About Brain Death And Vegetative State. Med J Bakırköy 2018 Nov;14:1–7. doi: 10.5350/BTDMJB.20160412073116
12. Fırıncıoğlu A, Erkalp K, Sevdi MS, Selcan A. The Assessment of the Knowledge, Attitude and Practices of Nurses Working in Intensive Care Units Regarding Brain Death in Turkey (A Survey Study). İKSSTD 2020 May;12(2):100-7. doi: 10.5222/iksstd.2020.27147
13. Ünal S, Elyas Z, Kaya Y, Ozcan C. Beliefs and Attitudes of Medical Personnel on Brain Death and Organ Donation. Fırat University Journal of Social Science. 2010;20(1) :389–400.
14. Alhawari Y, Verhoff MA, Ackermann H, Parzeller M. Religious Denomination Influencing Attitudes Towards Brain Death, Organ Transplantation And Autopsy-A Survey Among People Of Different Religions. Int J Legal Med. 2020 May;134(3):1203-1212. doi: 10.1007/s00414-019-02130-0.
15. Sharif A, Jawad H, Nightingale P, Hodson J, Lipkin G, Cockwell P, Ball S, Borrows R. A Quantitative Survey Of Western Muslim Attitudes To Solid Organ Donation. Transplantation. 2011 Nov 27;92(10):1108-14. doi: 10.1097/TP.0b013e318231ea17.
16. Gülsoy KY, Orhan S, Kutluhan S. Attıtudes And Behaviour Towards Organ Donation And Transplantation. Kocatepe Medical Journal. 2021 Oct; 22 :479-487.
17. Türkyilmaz S, Topbaş M, Ulusoy S, Kalyoncu M, Kiliç E, Çan G. Attitudes And Behavior Regarding Organ Donation And Transplantation On The Part Of Religious Officials In The Eastern Black Sea Region Of Turkey. Transplant Proc. 2013 Apr;45(3):864-8. doi: 10.1016/j.transproceed.2013.02.095.
18. Keçecioğlu N, Tuncer M, Yücetin L, Akaydin M, Yakupoğlu G. Attitudes of religious people in Turkey regarding organ donation and transplantation. Transplant Proc. 2000 May;32(3):629-30. doi: 10.1016/s0041-1345(00)00923-4.
19. Ahmed M, Kubilis P, Padela A. American Muslim Physician Attitudes Toward Organ Donation. J Relig Health. 2018 Oct;57(5):1717-1730. doi: 10.1007/s10943-018-0683-2.
20. Alkış A. Disputable Issues on Organ Transplantation in Terms of Islamic Law Kahramanmaraş KSÜSBD. 2018 Oct;15(2): 751-70.
21. Öztürk M.N. Beyin Ölümü Hakkında Türkiye’deki Ilahiyatçıların Görüşlerinin Tıp Etiği Açısından Normatif Analizi Ve Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi sağlık Bilimleri Enstütüsü. 2023 https://cdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=merve-nur-ozturk.-turkce.docx
22. İlkılıç İ. Beynin ölümü insanın ölümü müdür? Ertin H, Çzdemir M, editör. Hayatın Başlangıcı Ve Sonu. Tıbbi, Dini Ve Etik Sorunlar. İSAR 2013. p.127-143
23. Hanoğlu L. Ölürse Beyinler Ölür, Organlar Ölesi Değil. 2009 Hayat Sağlık sf.34-41
24. Yıldız S. Evaluation of the Concept of Brain Death from the Perspective of ''Theological Grounding'', One of the Ethical Grounding Methods: Traditional ReviewTurkiye Klinikleri J Med Ethics. 2022 Jan;30(2):189-98 doi: 10.5336/mdethic.2021-86617
25. Özer H. Heart-Beating Cadavers' 'Warm Deads': A Socio-Cultural Review of the Need for the Need for Redefinition of Death in the Modern Era. MSGSÜ Sos Bilim Derg 2017 Oct;1(15):45-56.