Dilek YILMAZ, Fatma DÜZGÜN, Yurdanur DİKMEN

Hemşirelerin Kanıta Dayalı Hemşireliğe Yönelik Tutumlarının İncelenmesi

Amaç: Bu araştırmanın amacı hemşirelerin kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumlarının incelenmesidir. Çalışma Planı: Tanımlayıcı ve kesitsel olarak planlanan bu araştırmanın örneklemini; Marmara Bölgesi’nde bulunan bir üniversite hastanesinin dahili ve cerrahi kliniklerinde çalışan ve araştırmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden 200 hemşire oluşturmuştur. Araştırmanın verileri, “Hemşire Tanıtım Formu” ve “Kanıta Dayalı Hemşireliğe Yönelik Tutum Ölçeği KDHYTÖ ” kullanılarak toplanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzde, ortalama ve standart sapma ile Mann-Whitney U Testi ve Kruskal Wallis Testi kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan hemşirelerin yaş ortalaması 36.60±6.82 yıl olup, %78.5’inin evli, %77.5’inin lisans mezunu olduğu, %85’inin servis hemşiresi olarak görev yaptığı, %75’inin mesleki bilimsel toplantılara katıldığı, %81.5’inin mesleki yayınları/ araştırma sonuçlarını takip etmediği belirlenmiştir. Hemşirelerin KDHYTÖ toplam puan ortalaması 46.36±3.95, “Kanıta Dayalı Hemşireliğe Yönelik İnanç ve Beklentiler” alt boyut puan ortalaması 28.30±3.90, “Kanıta Dayalı Uygulama Niyeti” alt boyut puan ortalaması 10.55±1.93, “Kanıta Dayalı Hemşirelikle İlgili Duygular” alt boyut puan ortalaması ise 7.51±2.45 olarak saptanmıştır. Hemşirelerin medeni durumları ve eğitim düzeyleri ile inanç ve beklentiler alt boyutu puan ortalamaları, bilimsel toplantılara katılma durumları ve eğitim düzeyleri ile duygular alt boyutu puan ortalamaları, çalışma durumları ile uygulama niyeti alt boyutu puan ortalamaları, mesleki yayınları düzenli takip etme durumları ile uygulama niyeti alt boyutu ve KDHYTÖ toplam puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark bulunmuştur p

An Investigati On Into Nurses' Attit Udes Towards Evidence-Based Nursing

Aim: This study was conducted to investigate the attitudes of nurses towards evidence-based nursing. Study Design: This descriptive and cross-sectional research involved 200 nurses working in the internal and surgical clinics of a university hospital in the Marmara Region, who voluntarily participated in the research. The study data were collected by using the “Nurse Presentation Form” and the “Attitude Scale for evidence-based Nursing ASEBN ”. The Mann-Whitney U Test, Kruskal Wallis Test, absolute numbers, percentage, mean and standard deviation were employed in evaluating the data. Results: The average age of the nurses participating in the survey was 36.60 ± 6.82 years, of whom 78.5% were married, 77.5% were undergraduates, 85% were nurses in service, 75% participated in professional scientific meetings, and 85% did not actively follow professional publications or research results. The average score for the ASEBN was 46.36 ± 3.95. The “Beliefs and Expectations for the Evidence-Based Nursing” subscale mean score was 28.30±3.90, the “Evidence-Based Application Intention” subscale mean score was 10.55±1.93, and the “Feelings Related to evidence-based Nursing” subscale mean score was 7.51±2.45. The following statistically significant differences within the ASEBN total mean scores were noted; marital status and nurses’ level of education with the mean scores on the beliefs and expectations subscale, status regarding participation in scientific meetings with nurses’ level of education and the mean scores of the emotions subscale, working status and application intention subscale, following professional publications and the application intention subscale p

Keywords:

Nurse, evidence-based nursing, attitude,

PDF

___

Şenyuva E. Hemşirelik eğitimi ve kanıta dayalı uygulamalar. F N Hem Derg 2016;24:59–65. [CrossRef]

Arslan S, Konuk Şener D, Küçük Ö. Pediatri kliniğinde çalışan hemşirelerin kanıta dayalı uygulamalara ilişkin görüşleri. Yıldırım Beyazıt Üniv Sağlık Bilim Fak Hem E-Derg 2015;3:1–9.

Ingersoll GL. Evidence-based Nursing: What It is and What It Isn’t. Nurs Outlook 2000;48:151–2. [CrossRef]

Yava A, Tosun N, Çiçek H, Yavan T, Terakye G, Hatipoğlu S. Nurses’ perceptions of the barriers to and the facilitators of research utilization in Turkey. App Nurs Res 2009;22:166–75. [CrossRef] görülmüştür (Tablo 3). Bu sonuç doğrultusunda çalışılan klinik türünün, hemşirelerin kanıta dayalı hemşireliğe iliş- kin tutumlarını etkilemediği kanısına varılmıştır.

“Kanıta Dayalı Uygulama Niyeti Alt Boyutu”; hemşirele

rin kanıta dayalı uygulamaları yapma davranışları veya

niyetlerini yansıtmaktadır (21). Çalışma sonucuna göre

servis hemşiresi pozisyonunda çalışan hemşirelerin, so

rumlu hemşirelere göre uygulama niyeti alt boyutu puan

ortalamalarının yüksek olduğu bulunmuştur. Bu sonucun

servis sorumlu hemşirelerin daha çok yöneticilik pozisyo

nunda çalışmalarından dolayı servis hemşirelerine kıyasla

klinikte kanıta dayalı uygulamaları yapma davranışlarının

ve buna bağlı olarak oluşan niyetlerinin düşük olması şek

linde yorumlanmıştır. Bunun dışında; araştırmaya katılan

hemşirelerin yaş ve meslekte çalıştıkları sürelerinin, kanıta

dayalı hemşireliğe yönelik tutumlarını etkilemediği görül

müştür. Konuyla ilgili yapılan çalışmalarda da benzer so

nuçlar bulunmuştur (18,21,22). Bu sonuçlar ise literatürü

destekler niteliktedir. Sonuç ve öneriler

Yapılan bu araştırma sonucunda; bir üniversite hastanesi

nin dahili ve cerrahi kliniklerinde çalışan hemşirelerin kanıta

dayalı hemşireliğe yönelik tutumlarının orta düzeyde oldu

ğu, bilimsel toplantılara katılma ve mesleki yayınları takip

etme gibi özelliklerin hemşirelerin kanıta dayalı hemşireliğe

yönelik tutumlarını olumlu yönde etkilediği saptanmıştır.

Bu sonuçlar doğrultusunda, hemşirelerinin bilimsel top

lantılara (kongre, sempozyum ve kurslar) katılımlarının

desteklenmesi, bu amaçla gerekli izin ve maddi deste

ğin sağlanması, bilimsel faaliyetlerde aktif rol almaları ve

mesleki yayınları/araştırma sonuçlarını takip edebilmeleri

konusunda teşvik edilmesi önerilebilir. Ayrıca hemşireleri

nin kanıta dayalı hemşirelik uygulamaları konusunda far

kındalıklarını arttıracak hizmet içi eğitim programlarının

hazırlanması da yararlı olacaktır.

Stevens KR. The impact of evidence-based practice in nursing and the next big ideas. Online J Issues Nurs 2013;18:4.

Kocaman G. Hemşirelikte kanıta dayalı uygulama. Hem Araş Geliş Derg 2003;2:61–9.

Estabrooks CA. Will evidence-based nursing practice make practice perfect? 1998. Canadian J Nurs Res 1999;30:273–94.

Öztürk Çopur E, Kuru N, Canbolat Seyman Ç. Hemşirelikte kanıta dayalı uygulamalara genel bakış. Sağlık Hem Yön Derg 2015;1:51–5. [CrossRef]

Demir Y, Ak B, Bilgin NÇ, Efe H, Albayrak E, Çelikpençe Z, et al. Hemşirelik uygulamalarında araştırma sonuçlarının kullanımındaki engeller ve kolaylaştırıcı faktörler. J Contemp Med 2012;2:94–101.

Güneş Ü. Hemşirelikte kanıta dayalı uygulama sürecinin adımları. Uluslararası Hakemli Hem Araş Derg 2017;9:171–87. [CrossRef]

Gerrish K, Ashworth P, Lacey A, Bailey J, Cooke J, Kendall S, McNeilly E. Factors influencing the development of evidence-based practice: a research tool. J Adv Nurs 2007;57:328–38. [CrossRef]

Melynk BM, Fineout-Overholt E, Stillwell SB, Williamson KM. Evidence-based practice: step by step-igniting a spirit of inquiry and essential foundation for evidence-based practice. Am J Nurs 2009;109:49–52. [CrossRef]

Leufer T, Cleary-Holdforth J. Evidence-based practice: improving patient outcomes. Nurs Stand 2009;23:35–9. [CrossRef]

Sitzia J. Barrier store search utilization: the clinical setting and nurses themselves. Intensive Crit Care Nurs 2002;18:230–43. [CrossRef]

Ayhan Y. Kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutum ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi: Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir: 2013.

Upton D, Upton P. Development of an evidence-based practice questionnaire for nurses. J Adv Nurs 2006;54:454–8. [CrossRef]

Thiel L, Ghosh Y. Determining registered nurses’ readiness for evidence-based practice. Worldviews Evid Based Nurs 2008;5:182– 92. [CrossRef]

Ruzafa-Martinez M, Lopez-Iborra L, Madrigal-Torres M. Attitude towards evidence-based nursing questionnaire: development and psychometric testing in Spanish community nurses. J Eval Clin Prac 2011;17:664–70. [CrossRef]

Munroe D, Duffy P, Fisher C. Nurse knowledge, skills, and attitudes related to evidence-based practice: Before and after organizational supports. Medsurg Nurs 2008;17:55–60.

Melnyk BM, Fineout-Overholt E, Giggleman M, Cruz R. Correlates among cognitive beliefs, EBP implementation, organizational culture, cohesion and job satisfaction in evidence-based practice mentors from a community hospital system. Nurs Outlook 2010;58:301–8. [CrossRef]

Ayhan Y, Kocaman G, Bektaş M. “Kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutum ölçeği”nin Türkçe’ye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hem Araş Geliş Derg 2015;17:21–35.

Dikmen Y, Filiz NY, Tanrıkulu F, Yılmaz D, Kuzgun H. Attitudes of Intensive Care Nurses towards Evidence-Based Nursing. Int J Health Sci Res 2018;8:138–43.

Yurtsever S, Altıok M. Kanıta dayalı uygulamalar ve hemşirelik. FÜ Sağlık Bil Derg 2006;20:159–166.

Merih YD, Coşkuner Potur D, Yılmaz Esencan T. Doğum sonu kliniklerinde çalışan ebe ve hemşireler kanıta dayalı uygulamaların neresinde? Sağlık Hem Yön Derg 2017;1:8–14. [CrossRef]

Aydın Y, Adıgüzel A, Topal EA. Ebe ve hemşirelerin bilimsel çalışmalara yönelik tutumlarının belirlenmesi. J Hum Rhythm 2015;1:168–75.

Koehn ML, Lehman K. Nurses’ perceptions of evidence-based nursing practice. J Adv Nurs 2008;62:209–15. [CrossRef]