Kamusal Açık Mekanda Proje Uygulaması: Saraçlar Caddesi Kentsel Tasarım Projesi, Edirne-Türkiye
Kentsel olayların süregeldiği kamusal açık mekanlar; sosyal-fiziksel-simgesel boyutlarıyla ve üstlendikleri işlevlerle ön plana çıkan kent parçalarıdır. Tüm dünyada ve ülkemizde son yıllarda yaşanan değişim ve dönüşüm sürecinde, özellikle tarihi kentlerin odak noktaları sayılan kamusal dış mekanlar olumsuz etkilenmiştir. Bazen meydan, bazen cadde veya sokak olabilen kamusal açık mekanlar o “yer”in kimliğini yansıtan anlamlı mekanlar olmaktan çıkmış, kimliksiz mekanlar haline dönüşmüştür Bu durum, kamusal mekanlarının yeniden kente kazandırılması için, çevre kalitesini geliştirmeye yönelik (üçüncü boyutta arayüzleri de içeren) kentsel tasarım proje çalışmalarının gereğini de doğurmuştur. Bu çalışmada tarihi kent merkezlerindeki kamusal açık mekanlar ve kullanım sorunları incelenmektedir. Metodoloji olarak öncelikle "kamusal açık mekan" ve "kentsel arayüz/cephe" kavramları tanımlanmıştır. Kentte yaşayan insanlar için, çevreyi algılayabilecekleri mekanlar olma özelliği taşıyan bu alanlarda gözlenen sorunlar ortaya konmuştur. Çalışmanın örnekleme kısmında ise; kamusal alan düzenlemesinin bir örneği olarak; Edirne’de "Saraçlar Caddesi Kentsel Tasarım Projesi"nin düzenleme ilkeleri anlatılmıştır. Proje ile, Edirne’nin ticari ve sosyal açıdan en önemli kamusal açık mekanı olan Saraçlar caddesinin yaya alanına dönüştürülerek, çevre kalitesinin arttırılması amaclanmıştır. Çalışmanın sonunda Saraçlar Caddesinin; yayalaştırma öncesi sorunları ile yayalaştırma sonrası kente katkıları değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler:
Kamusal açık mekan, arayüz, kentsel tasarım, yayalaştırma, Türkiye, tarihi şehirler
Project Implementation in Public Open Spaces: Saraçlar Street Urban Design Project, Edirne-Turkey
: Public open spaces are an integral facet of urban life and have social, physical, and symbolic dimensions. In particular, public spaces deemed to be focal points of historical cities have been adversely affected in recent years by globalization and societal transformations. Many public open spaces, including squares, avenues, and boulevards, no longer reflect the cultural identity of “place,” and have instead become faceless, generic spaces. This situation has given rise to the necessity of studies designed to improve the quality of public places in the urban environment. In this paper, usage problems associated with public open spaces in historical city centers are examined. “Public open space” and "urban interface/façade" concepts are defined and methodologically explored. In addition, the paper discusses problems observed by citizens, the characteristics of these problems, and how these problems impact the urban environment. The regulatory principles of the "Saraçlar Street Urban Design Project" in Edirne, Turkey, are presented as an example of public space planning for a historical city. The project aims to enhance the environmental quality of Saraçlar Street, which is commercially and socially the most important public space in Edirne, by transforming it into a pedestrian-only area. The study concludes with an assessment of Saraçlar Street’s problems prior to pedestrianization and its status and contributions to city life after pedestrianization.
Keywords:
Public open space, interface, urban design, pedestrianization, Turkey, historic cities,
___
- [1] Bilsel, A., Bilsel, G., Bilsel, C., 1991. “Kentsel Kamu Alanlarının Düzenlenmesinde Kentsel Tasarım Tekniğinin Kullanımına Planlama Bütününde Kuramsal Yaklaşım”, Kamu Mekanları Tasarımı ve Kent Mobilyaları Sempozyumu, 15-16 Mayıs 1989, MSÜ-Mimarlık Fakültesi, İstanbul, s.49-51.
- [2] Özaydın, G., Erbil, D., Ulusay, B., 1991. “Kentsel Kamu Alanlarının Düzenlenmesinde Kentsel Tasarım Tekniğinin Kullanımına Planlama Bütününde Kuramsal Yaklaşım”, Kamu Mekanları Tasarımı ve Kent Mobilyaları Sempozyumu, 15-16 Mayıs 1989, MSÜ-Mimarlık Fakültesi, İstanbul, s.63.
- [3] Çubuk, M., 1989. Kamu Mekanları ve Kentsel Tasarım, Kamu Mekanları Tasarımı ve Kent Mobilyaları Sempozyumu, 15-16 Mayıs 1989, MSÜ-Mimarlık Fakültesi,İstanbul, s.15-17.
- [4] Rowe, P. G., Civil Realism, MIT Press, Massachusetts Institute of Technology, Cambridge, Massachusetts
- [5] Keleş, R., 2012. “Kamusal Alan, Kentleşme ve Kentlilik Bilinci”, Güney Mimarlık, Sayı:10, s.10.
- [6] Madanipour, A., 2013. “Whose Publıc Space?”, First Future Of Places International Conference On Public Space And Placemaking, Sweden 24-27 june, Stockholm, s.33-43.
- [7] Akay, A., 1997. Postmodern Görüntü, Bağlam Yayıncılık, İstanbul.
- [8] Kostoff, S., 1991. The City Shaped: Urban Pattern and Meanings Through History, Boston: Bulfinch Press.
- [9] Şener, H. ve Yıldız, D., 1999. “Kentsel Mimari ve Mekana Katkı”, Kentsel Tasarım: Bir Tasarımlar Bütünü-Ulusal Kentsel Tasarım Kongresi, MSÜ, İstanbul, s.32-37.
- [10] Özaydın (Kılıçreis), G., 1993. Kentsel Tasarım Kapsamında Tarihi Kentsel Mekanlarda Arayüzlerin Düzenlenmesine Sistemli bir Yaklaşım, Yayınlanmamış Doktora Tezi, MSÜ-Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, s.13-24.
- [11] Erdönmez, M. E., ve Akı, A., 2005. Açık Kamusal Kent Mekanlarının Toplum İlişkilerindeki Etkileri, Megaron, YTÜ Mim. Fak. E-Dergisi, Cilt 1, sayı.1, s.67-78.
- [12] Konuk, G.,1989. Kamu Mekanları Tasarımında Cephe Düzeni, Kamu Mekanları Tasarımı ve Kent Mobilyaları Sempozyumu, MSÜ, İstanbul, s.55-56.
- [13] Özyürek, İ., 1995. The Interface of Architectural Built Form and Urban Outdoor Space, METU, M.S. Thesis, Graduate School of Natural and Applied Sciences, Ankara.
- [14] Yarar, L., 2003. Planlama Kademelenmesindeki İçerisinde Kentsel Tasarım Projelerinin Yeri, Kentsel Yenileşme ve Kentsel Tasarım-Uluslar arası 14. Kentsel Tasarım ve Uygulamalar Sempozyumu, MSÜ, İstanbul, s.157-159.
- [15] Kuban, D., 1990. Tarlabaşı Yarışması ve Tarlabaşı’nın Geleceği, Yapı Dergisi, No: 105, s.55-59.
- [16] Konuk, G., 1991. Zaman ve Mekanın Bir Sentezi Olarak Kentsel Tasarım, 1. Kentsel Tarım ve Uygulamalar Sempozyumu, MSÜ, İstanbul, s.73-78.
- [17] Rıfat Osman., 1994. Yayınlayan: Kazancıgil, R., Edirne Rehnüması (Edirne Şehir Klavuzu), Türk Kütüphaneciler derneği Şubesi Yayınları, No:15, Edirne, s.15-27,152.
- [18] Peremeci, O.N., 1939. Edirne Tarihi, Resimli Ay Matbaası, İstanbul, s.10-43.
- [19] Sirel, A. ve Sirel, Ü., 2005. Tarihî Kentlerin Unutulan Arayüzü: Edirne-Kaleiçi’nde Saraçlar Caddesi Örneği, Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu, Bildiri kitabı, İTÜ, İstanbul, s.408.
- [20] Abdurrahman Hıbri., 1996. Enisü’l Müsamirin (Edirne Tarihi), Çev: Ratip Kazancıgil, Türk Kütüphaneciler Derneği Edirne Şubesi Yayınları, No:24, Edirne, s.16.
- [21] Akansel, S., Kaprol, T., Varlı, E., 2011. Edirne Tarihî Saraçlar Caddesi Yayalaştırma Projesinin Kentsel Yaşama Katkıları, Mimarlık Dergisi 2011, Sayı. 359, s.49-52.
- ISSN: 2149-5904
- Başlangıç: 2015
- Yayıncı: İstanbul Aydın Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Kamusal Açık Mekanda Proje Uygulaması: Saraçlar Caddesi Kentsel Tasarım Projesi, Edirne-Türkiye
Gümrük ve Gümrüğün Turizmdeki Yeri
Kamusal Açık Mekanda Proje Uygulaması: Saraçlar Caddesi Kentsel Tasarım Projesi, Edirne-Türkiye
Van Köy Evi Yapılarında Kullanılan Malzemeler