Türk Fıkralarında Halk Hekimliği Unsurları

Batılılardan alınan ve onların anecdote/anekdot dediği fıkra türüne Türkler bazen latife, bazen de nükte gibi adlar vermişlerdir. Türk anlatı geleneğinin önemli türlerinden bir olan fıkralar, diğer halk anlatıları gibi içinde birçok halk bilimi unsurunu barındırmaktadır. Halk hekimliği de bunlardan biridir. Din, büyü, akıl ve tecrübeler yoluyla elde edilen bilgiler halk hekimliğinin temelini oluşturur. Fıkralarda ayrıntılı olmasa da halk hekimliğinin izleri görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Halk hekimliği, fıkra, sağaltma

Anecdote of Turkish Folk Medicine Paragraphs

Turks call anecdote – called by western people- pleasantry and sometimes wit. Anecdotes which are the important type of the tradition of Turkish narrative includes a lot of folklore elements like other community story. Folk medicine is one of them. Informations acquired through religion, sorcery, wisdom and experiences are basis for folk medicine. Traces of folk medicine can be seen in anecdotes even though they are not detailed.

Keywords:

Folk Medicine, anecdote, cure,

PDF

___

Acıpayamlı, Orhan (1969). “Türkiye Folklorunda Halk Hekimliği ve Özellikleri.” Ankara Üni- versitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, Ankara C.XXVI. (1-2), 1-9.
Akçar, Rukiye (2010). İki Osmanlı Nüktedanının (Bekri Mustafa-İncili Çavuş) Fıkraları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi.
Araz, Rıfat (1995). Harput’ta Eski Türk İnançları ve Halk Hekimliği, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
Artun, Erman (2009). Türk Halkbilimi. İstanbul: Kitabevi.
Atnur, Gülhan (2010). “Sibirya’daki Bazı Türk Boylarının Destanlarında Halk Hekimliği Uygu- lamaları”. Bilig (55) 51-70.
Başar, Zeki (1972). İçtimai Adetlerimiz-İnançlarımız ve Erzurum İlindeki Ziyaret Yerlerimiz. Ankara: Sevinç Matbaası.
Bayat, Ali Haydar (1989). “Türk Dünyasında Özellikle Anadolu Tıbbi Folklorunda Akıl Has- talıklarının Tedavi Yolları ve Kaynakları”. Türk Halk Hekimliği Sempozyumu Bildirileri. Ankara: Kültür Bakanlığı Millî Folklor Araştırma Dairesi Yayınları,59–82.
Bayraktar, Zülfikar (2010). Mizah Teorileri ve Mizah Teorilerine Göre Nasreddin Hoca Fıkraları. İzmir: Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü Doktora Tezi.
Boratav, P. Naili (2007). Nasreddin Hoca. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
Dağı, Fahri (2013). Türk Halk Anlatılarında Halk Hekimliği Üzerine Bir Araştırma. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi.
Durmuş, İlhami (2012). “Türk Kültür Çevresinde Dağlama”, Millî Folklor, (95) 114-119.
Eliade, Mircea (1999). Şamanizm İlkel Esrime Teknikleri, (çev. İsmet Birkan) İstanbul: İmge Ki- tabevi.
Gökşen, Cengiz (2003). Temel Fıkraları Üzerine Bir Araştırma. Konya: Selçuk Üniversitesi Sos- yal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi.
Gölpınarlı, Abdülbâki (1993). Nasreddin Hoca. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Günay, Umay (2008). Türkiye’de Âşık Tarzı Şiir Geleneği ve Rüya Motifi. Ankara: Akçağ Yayın- ları.
Güngör, Erol (1999). Kelâmî Sahada Estetik Yapı Organizasyonu. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Kaşgarlı Mahmud (2006). Divânü Lugat-it Türk II-III (çev. Besim Atalay), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Polat, H. Hüseyin (1995). Sivas Ulaş’ta Halk Hekimliği Uygulamaları. Ankara: Ürün Yayınları.
Roux, Jean-Poul (1998). Türklerin ve Moğolların Eski Dini, (çev. Aykut Kazancıgil). İstanbul: İşaret Yayınları.
Roux, Jean-Poul (2005).Orta Asya’da Kutsal Bitkiler ve Hayvanlar. (çev: Aykut Kazancıgil ve Lale Arslan). İstanbul: Kabalcı Yayınları.
Sakaoğlu, Saim (1992). Türk Fıkraları ve Nasreddin Hoca. Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları.
Sakaoğlu, Saim - Ali Berat Alptekin (2009). Nasreddin Hoca. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
Şar, Sevgi (1989). “Halk Hekimliğinin Dünü ve Bugünü”. Türk Halk Hekimliği Sempozyumu Bildirileri, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, Millî Folklor Araştırma Dairesi Yayınları: 110, 221-229.
Şen, Serkan (2007). Orhon, Uygur ve Karahanlı Metinlerindeki Meslekler Bağlamında Eski Türk Kültürü. Samsun: Ondokuzmayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi.
Yıldırım, Dursun (1999). Türk Edebiyatında Bektaşî Fıkraları. Ankara: Akçağ Yayınları.
http://www.sagliksiteniz.com/uykusuzlugun-nedenleri-ve-tedavisi.html