Macit DEMİRER

Ma’bed el-Cühenî’nin Rivayetleri Üzerine Bazı Mülahazalar -Tahriç-Sened Özelinde-

ISSN: 2148-3728
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2014
Yayıncı: Bülent Ecevit Üniversitesi

Öz Tâbiînden olan Mab’ed el-Cühenî İslâm düşünce tarihinde ilk muhâliflerden birisiolarak kabul edilmektedir. Onun böyle kabul edilmesinde özellikle kaderi inkâr ettiğiyönündeki fikir önemli bir yer tutar. Ona isnad edilen bu fikir asırlarca gündemdeki yerinikorumuş ve Ma’bed el-Cühenî dendiğinde ilk akla gelen onun bu yönü olmuştur. Nedenseonun rivayetlerinin olup olmadığı, hangi sahâbî veya tâbiînden rivayette bulunduğu,rivayetlerinin sıhhat durumlarının neler olduğu, rivayetlerinin genel olarak hangikonuları içerdiği vb. hususlar ise pek gündeme gelmemiştir. Oysa ilk devirde, sahâbîninçoğunun hayatta olduğu bir zaman diliminde yaşaması, birçok sahâbî ve tâbiîn ilegörüşmesi, devlet yöneticileri ile yakın bir ilişki içerisinde olması ve aynı zamandatoplum nezdinde tanınan birisi olması onun rivayetlerinin önemini artırmaktadır. Onunrivayetlerinin tespitinde sadece hadis kaynakları ile yetinilmemiş, tarih ve tabakâtkitaplarından da istifade edilmiştir. Bu makalede ona ait olduğu tespit edilen rivayetlerinkimlerden nakledildiği ve ne tür rivayetler olduğu belirlenmiş olup ayrıca onların sıhhatdurumlarına senet açısından işaret edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: