İŞLETMELERİN VZA İLE MALİ TABLOLARINA DAYALI ETKİNLİK ÖLÇÜMÜ: METAL ANA SANAYİİNDE BİR UYGULAMA

Günümüzde yaşanan yoğun rekabet, işletmeleri kaynaklarını etkin ve verimli şekilde kullanmaya, rekabet ettikleri sektör içindeki performanslarını göreli olarak değerlendirmeye ve etkinlik sınırında yer almak için referans almaları gereken işletmeleri belirlemeye zorlamaktadır. Veri Zarflama Analizi (VZA), işletmelerin kaynaklarını ne ölçüde etkin kullandıklarını belirlemede yararlanılan parametrik olmayan, doğrusal programlama tabanlı bir yöntemdir. Bu çalışmada, İMKB 100 endeksinde işlem gören metal ana sanayiindeki 13 işletmenin 2003-2007 dönemleri arasındaki mali tablolarına dayalı etkinlik ve verimlilikleri, iki girdi-iki çıktı kullanılarak VZA yöntemlerinden çıktı yönlü CCR modeli ile araştırılmıştır. Analiz için EMS paket programı kullanılmıştır. Ayrıca 2007 yılında çıktı yönlü CCR modeline göre etkin olmayan işletmelerin etkin ve verimli konuma geçebilmeleri için kullandıkları girdi-çıktı miktarları ve ait oldukları sektörde etkin konumda olan işletmelere göre potansiyel iyileştirme oranları belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Performans Ölçme, Etkinlik, Veri Zarflama Analizi, Metal Ana Sanayii.

İŞLETMELERİN VZA İLE MALİ TABLOLARINA DAYALI ETKİNLİK ÖLÇÜMÜ: METAL ANA SANAYİİNDE BİR UYGULAMA

PDF

___

AKTAŞ, Hüseyin, “Đşletme Performansının Ölçülmesinde Veri Zarflama Analizi Yaklaşımı”, Celal Bayar Üniversitesi Đ.Đ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt No: 8, Sayı: 1, 2001, s. 163- 176.
ALTUNAL, Sevgi, Bulanık Veri Zarflama Analizi Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Đzmir, 2006.
ATAN, Murat, “Türkiye Bankacılık Sektöründe Veri Zarflama Analizi ile Bilançoya Dayalı Mali Etkinlik ve Verimlilik Analizi”, Ekonomik Yaklaşım Dergisi, Cilt No: 48, Sayı: 14, 2003, s. 199-213.
BÜLBÜL, Serpil; AKHĐSAR, Đlyas, “Türk Sigorta Şirketlerinin Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ile Araştırılması”, VII. Ulusal Ekonometri ve Đstatistik Sempozyumu, Đstanbul Üniveritesi, Đstanbul, 26-27 Mayıs 2005.
CHARNES, Abraham, COOPER, William W., RHODES, Edwardo, “Measuring the efficiency of decision making units”, European Journal of Operational Research, Vol. 2, 1978, p. 429-444.
COOPER, William W., SEIFORD, Lawrence M., TONE, Kaoru, Data Envolopment Analysis: A Comprehensive Text with Models, Applications, Refences and DEA-Solver Software, Kluwer Academic Publishers, Boston, 1999.
ÇAĞLAR, Atalay, Veri Zarflama Analizi ile Belediyelerin Etkinlik Ölçümü, Doktora Tezi, Hacettpe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2003.
ERTUĞRUL, Đrfan; KARAKAŞOĞLU, Nilsen, “Evaluation of service quality in the higher education with data envelopment analysis (DEA) and its application in the departments of the faculty of economics and administrative sciences”, International Conference on Business, Management & Economics in a Changing World, Đzmir, 2005.
ERTUĞRUL, Đrfan; TUŞ IŞIK, Ayşegül, “Đşletme Kaynaklarının Kullanımında Göreli Etkinlik Ölçümü: Gıda Sektöründe Bir Uygulama”, Yöneylem Arastırması ve Endüstri Mühendisligi 28. Ulusal Kongresi (YA/EM'08),Galatasaray Üniversitesi, Đstanbul, 30 Haziran-2 Temmuz 2008.
ESENBEL, Mine; ERKĐN, Mustafa Onur, ERDOĞAN, Fatih Korhan, “Veri Zarflama Analizi ile Dokuma, Giyim Eşyası ve Deri Sektöründe Faaliyet Gösteren Firmaların Etkinliğinin Karşılaştırılması”, Gazi Üniversitesi Yayını, Ankara, 2001, s. 5- 14.
FARRELL, Michael J., “The measurement of productive efficiency”, Journal of the Royal Statistical Society, Series A (120), 1957, s. 253-281.
KAYALI, Cevdet Alptekin; KAYALI, Nilgün; KARTAL, Burak, "Veri Zarflama Analizinin Türk Sağlık Sektöründe Bir Uygulaması”, Celal Bayar Üniversitesi Đ.Đ.B.F. Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt No: 2, Sayı: 2, 2004, s. 67-78.
KAYALI, Cevdet Alptekin, “2000-2006 Döneminde Türkiye’de Faaliyet Gösteren Sigorta Şirketlerinin Etkinlik Değerlendirmesi”, Celal Bayar Üniversitesi Đ.Đ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt No: 14, Sayı: 2, 2007, s. 103-115.
KAYALIDERE, Koray; KARGIN, Sibel, “Çimento ve Tekstil Sektörlerinde Etkinlik Çalışması ve Veri Zarflama Analizi”, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 6, Sayı:1, 2004, s. 196-219.
KULA, Veysel; ÖZDEMĐR, Letife, “Çimento Sektöründe Göreceli Etkinsizlik Alanlarının Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Tespiti”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Đ.Đ.B.F. Dergisi, Cilt No: 9, Sayı: 1, 2007, s. 55-70.
TARIM, Armağan, Veri Zarflama Analizi: Matematiksel Programlama Tabanlı Göreli Etkinlik Ölçüm Yaklaşımı, Sayıştay Yayın Đşleri Müdürlüğü, Araştırma / Đnceleme / Çeviri Dizisi: 15, Ankara, 2001.
TETĐK, Semra, “Đşletme Performansını Belirlemede Veri Zarflama Analizi”, Celal Bayar Üniversitesi Đ.Đ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt No: 10, Sayı: 2, 2003, s. 221-229.
TĐTĐZ, Đsmet; DEMĐR, Yusuf; ONAT, Osman Kürşat, “Türkiye’de Şirket Birleşmelerinde Birleşme Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi Yoluyla Belirlenmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Đ.Đ.B.F. Dergisi, Cilt No: 9, Sayı: 1, 2007, s. 117-139.
ULUCAN, Aydın, “Şirket Performanslarının Ölçülmesinde Veri Zarflama Analizi", Hacettepe Üniversitesi Đ.Đ.B.F. Dergisi, Cilt No: 18, Sayı: 1, 2000.
YALAMA, Abdullah; SAYIM, Mustafa, “Veri Zarflama Analizi (VZA) Yöntemi ile Temel Analiz: Türkiye’de IMKB’ye Kote Đmalat Sektörü Üzerine Ampirik Bir Uygulama”, 10. Ulusal Finans Sempozyumu, Đzmir, 2006.
YILMAZ, Cengiz; ÖZDĐL, Tuncer; AKDOĞAN, Güray, “Seçilmiş Đşletmelerin Toplam Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Çözülmesi”, Manas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları: 20, Süreli Yayınlar Dizisi: 6, Sayı: 4, 2002, s. 174-183.
YILMAZ, M. Kemal; ÇIRACI, Dilek, “Hisse Senetleri IMKB’de Đşlem Gören Çimento Şirketleri’nin Likidite ve Karlılık Açısından Veri Zarflama Yöntemi ile Etkinlik Analizi,” Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Cilt No: 6, Sayı:3, 2004, s. 129-148