KÜRESEL FİNANSAL KRİZİN AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ İLE TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

2008 küresel finansal krizi birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ülke gibi Türkiye’yi de önemli ölçüde etkilemiştir. IMF verilerine göre, ABD’de 2007 yılında GSYH büyüme oranı %1.9 iken, 2009’da %3 daralmıştır. Türkiye’de ise 2007 yılında GSYH %4.7 büyürken, 2009 yılında %4.8’lik bir daralma yaşanmıştır. İşsizlik oranı bakımından da krizden önemli ölçüde etkilenen ABD’de 2009 yılında işsizlik oranı %9.3 düzeyine yükselmiş, Türkiye’de ise söz konusu oran anılan yılda %14 gibi oldukça yüksek bir seviyeye çıkmıştır. Dış ticaret rakamları incelendiğinde de krizin etkileri açıkça görülmektedir. Örneğin, 2009 yılında ABD’nin mal ve hizmet ithalat ve ihracatı sırasıyla %13.5 ve %9.1 oranında bir azalma gösterirken, Türkiye’de anılan göstergeler açısından daralma oranı aynı dönemde %12.4 ve %8 olarak gerçekleşmiştir. Küresel finansal krizin ortaya çıkması özellikle ABD, Japonya ve İngiltere gibi gelişmiş ülkelerde ticareti kısıtlayıcı ve bozucu politika tedbirlerinin artmasına yol açmıştır. Rakamlara bakıldığında, bir yıl içerisinde hükümetler tarafından toplam 297 adet komşuyu fakirleştiren korumacı politikanın uygulandığı görülmektedir. Küresel krizin ABD ve Türkiye’nin dış ticaretine ve dış ticaret politikalarına etkilerinin incelendiği bu çalışmada da, krizin her iki ülkenin dış ticareti üzerinde olumsuz etkileri olduğu görülmüştür. Ayrıca, bu ülkelerin krizin etkilerini hafifletme noktasında korumacı ticaret politikalarını proaktif bir biçimde kullandıkları görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

2008 Küresel Finansal Krizi, Dış Ticaret, Türkiye, ABD

KÜRESEL FİNANSAL KRİZİN AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ İLE TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Keywords:

2008 Global Financial Crisis, Foreign Trade, Turkey, USA,

PDF

___

Dergiler:
Erixon, F., & Sally, R., (2010), ECIPE Working Paper No. 02, “Trade, Globalization and Emerging Protectionism Since the Crisis”, The European Center for International Political Economy.
Işık, N., Tuba, T., (2011), “Türev Ürünlerin 2008 Küresel Finansal Krizindeki Rolü”, Avrasya Etütleri Dergisi, 39, 2011-1, TİKA, ss. 7-48.
Kalaycı, İ., (2011), “Küresel Finans Krizine Karşı Korumacılık: Bir GFZT Yaklaşımı”, Sayıştay Dergisi, http://dergi.sayistay.gov.tr/icerik/der83m4.pdf, Erişim Tarihi: 15.12.2012.
Sayı 83, Ekim-Aralık 2011,
Liu, W., Clifton W. P., and Hongguang, L., (2009), “The Global Economic Crisis and China‟s Foreign Trade", Eurasian Geography and Economics, 50, No. 5, pp. 497–512. DOI: 10.2747/1539-7216.50.5.497, Bellwether Publishing, Ltd.
Mishkin, F.S., (1996), “Understanding Financial Crises: A Developing Country Perspective”, in Michael Bruno and Boris Pleskovic, eds., Annual World Bank Conference on Development Economics, (World Bank: Washington D.C.): 29-62. Raporlar:
Bal, K., (2011), “Türkiye‟nin Amerika Birleşik Devletleri Pazarındaki İhracat Performansının Farklı Açıdan Analizi ve Türkiye İçin Öneriler”, T.C. Washington Büyükelçiliği,
http://www.aia-istanbul.org/files/etkinlikler/abd-ulke-gunu-2012/turkiye'nin-abd- performans-analizi.pdf, Erişim Tarihi: 02.01.2013.
Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM),(2011), “Küresel Ticarette Türkiye‟nin Yeniden Konumlandırılması, http://www.ekonomi.gov.tr/upload/BAE0F743-D8D3-8566- Dış 4520CC2300204CFE/29Haziran_sunum_Z.CAGLAYAN.pdf, Erişim Tarihi: 13.02.2012. Ticarette Yeni Rotalar”,
European Commission, “Ninth Report On Potentially Trade Restrictive Measures, European Commission Directorate-General ForTrade, Identified in the Context of the Financial and Economic Crisis”, September 2011- 1 May 2012, http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2012/june/ tradoc_149526.pdf, Erişim Tarihi: 15.12.2012
European Commission, “U.S. Barriers to Trade and Investment Report for 2007”, April 2008, http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2008/april/ tradoc_138559.pdf, Erişim Tarihi: 03.02.2012.
Evenett, S., (2009), “The Unrelenting Pressure of Protectionism: The 3rd GTA Report”, Centre For Economic Policy Research (CEPR), http://www.globaltradealert.org/sites/default/files/GTA_report_3.pdf, Erişim Tarihi:10.12.2012.
Gülsoy, E., Koca, E., (2012), “ABD Ülke Raporu”, T.C. Ekonomi Bakanlığı, İhracat Genel Müdürlüğü, Ülke Masaları 1 Dairesi Amerika Şubesi, http://www.aia- istanbul.org/files/etkinlikler/abd-ulke-gunu-2012/abd-rapor-06-03-2012.pdf, Erişim Tarihi:03.01.2013.
Hazine Müsteşarlığı (HM), (2009), “Küresel Mali Krize Karşı Politika Tedbirleri”, http://www.hazine.gov.tr/doc/Guncel/Politika_Tedbirleri.pdf,
Nanto, Dick K., (2009), “The Global Financial Crisis: Foreign and Trade Policy Effects”, Washington DC: Congressional Research Service, 7-5700, April 7, http://assets.opencrs.com/rpts/R40496_20090407.pdf, 10.01.2012. Erişim Tarihi:
Office of the United States Trade Representative, (2012), “National Trade Estimate Report on Foreign Trade Barriers”, default/files/Turkey.pdf, Erişim Tarihi: 20.12.2012.
http://www.ustr.gov/sites/
United Nations (UN), (2010), “International Trade After the Economic Crisis: Challenges and ditctab20102_en.pdf, Erişim Tarihi: 13.02.2012. New Opportunities”,
http://unctad.org/en/Docs/
Uygur, E., (2010), “The Global Crisis and the Turkish Economy”, TWN Global Economy Series , s. 1-66,
http://www.finance.thirdworldnetwork.net/file_dir/6158100194dca5b2b6bb0f.pdf, Erişim Tarihi: 13.02.2012. Diğer Kaynaklar
Board of Guvernors of Federal Reserve System, Data Download Program, http://www.federalreserve.gov/datadownload/,
Database of State Incentives for Renewables & Efficiency, http://www.dsireusa.org, Erişim Tarihi: 25.02.2012.
Ekonomi Bakanlığı, Dış Ticaret Verileri, Ülke Gruplarına Göre Dış Ticaret, http://www.ekonomi.gov.tr/index.cfm?sayfa=7145D543-D8D3-8566- 4520DFB6CC4A86BA, Erişim Tarihi:13.02.2012.
Ekonomi Bakanlığı, Dış Ticaret Verileri,
http://www.ekonomi.gov.tr/index.cfm?sayfa=79192159-19DB-2C7D- 3D5AE56731D11E50, Erişim Tarihi:13.02.2012.
GTA Database, http://www.globaltradealert.org/measure?tid=218&tid_1 =494&tid_3=All,
Erişim Tarihi: 16.12.2012.
International Monetary Fund (IMF), World Economic Outlook Database, September 2012. http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/ 02/weodata/weoselgr.aspx, Erişim Tarihi:13.02.2012.
International Trade Center, http://legacy.intracen.org/appli1/TradeCom/ TPIC.aspx?RP=004&SC=01&YR=2009, Erişim Tarihi: 13.02.2012.
International Trade Center, Technical Notes,
http://legacy.intracen.org/appli1/TradeCom/Documents/TradeCompMap- Trade%20Performance%20Index-UserGuide-EN.pdf,
SELECTUSA, http://selectusa.commerce.gov, Erişim Tarihi:13.02.2012. Türkiye Bankalar Birliği,
http://www.tbb.org.tr/tr/Banka_ve_
Sektor_Bilgileri/Istatistiki_Raporlar.aspx,
Erişim Tarihi: 29.11.2012. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), http://www.tuik.gov.tr/disticaretapp/menu.zul, Erişim Tarihi:13.02.2012. Dış Ticaret İstatistikleri,
US Department of Energy Loan Programs Office, http://www.lgprogram.energy.gov, Erişim Tarihi:13.02.2012.
http://www.deloitte.com/assets/Dcom-Turkey/Local%20Assets/ Documents/turkey_tr_saglik_ilac_130711.pdf , Erişim Tarihi:13.02.2012.
http://www.intracen.org/country/turkey-full/, Erişim Tarihi: 14.02.2012.
http://www.tradingeconomics.com/Economics/Imports.aspx?Symbol=USD, Erişim Tarihi: 14.02.2012.