MOLLA HALİL ES-SİʿİRDÎ’NİN HZ. PEYGAMBER TASAVVURU (Mahsûlü’l-Mevâhibi’l-Ahadiyye Adlı Eseri Çerçevesinde)

Hz. Peygamber’i anlama ve anlatma çalışmaları inanan ilk nesil olan sahâbe ile başlamış ve günümüze kadar inkıtaa uğramadan devam etmiştir. Şifâhî başlayan bu çalışmalar zamanla yerini müstakil eserlere bırakmıştır. Âlimler, Hz. Peygamber hakkında bildiklerini ve Peygamber anlayışlarını eser haline getirerek sonraki nesillere miras bırakmışlardır. İnananların peygamber tasavvurunda bu eserlerin etkisi inkâr edilemez. Günümüzdeki Müslümanların peygamber tasavvurunda etkili olduğunu düşündüğümüz âlimlerden biri, ülkemizin yetiştirdiği 18. yüzyılın son yarısı ile 19. yüzyılın ilk yarısında yaşamış olan Molla Halil es-Siʿirdî’dir. O, peygamber tasavvurunu anlatmakla kalmamış, “Mahsûlü’l-Mevâhibü’l-Ahadiyye fi’l-Hasâisi ve’ş-Şemâili’l-Ahmediyye” adlı eseriyle bunu kalıcı hale getirmeye çalışmıştır. Bu çalışmada Molla Halil es-Siʿirdî’nin sözü geçen eseri çerçevesinde, Hz. Peygamber’i nasıl anladığı ve nasıl bir peygamber tasavvuruna sahip olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışma neticesinde onun ve yaşadığı çevrenin peygamber tasavvuru hakkında bir fikrin ortaya çıkacağı kanaatindeyiz.

Anahtar Kelimeler:

Molla Halil, es-Si‛irdî, Peygamber, Hasâis

PDF

___

Ahatlı, Erdinç. “Hasâisü’n-Nebî”. Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 16: 277-278. İstanbul: TDV Yayınları, 1997.Ahmed b. Hanbel. Müsned. thk. Şu’ayb el-Arneût – Âdil Mürşid ve diğerleri. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle, 1999/1420.Aliyyü’l-Kârî. el-Esrârü’l-Merfû’a. Beyrut: el-Mektebetü’l-İslâmî, 1986. Aydınlı, Abdullah - Çakan, İsmail L. “Aşere-i Mübeşşere”. Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 3: 547. İstanbul: TDV Yayınları, 1991. Bağcı, H. Musa. Beşer Olarak Hz. Peygamber. Ankara: Anakara Okulu Yayınları, 2010. Beyhakî, Ebû Bekir Ahmed b. el-Hüseyn b. Alî. Sünenü’l-Kübrâ. Haydârâbâd: Meclisu Dâireti’l-Me‛ârif, 1344.Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmaîl b. İbrâhîm. el-Câmiü’s-Sahîh. nşr. Mustafa Dîd el-Buğa. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 1993.Ebû Dâvud, Süleymân b. el-Eş’as el-Ezdî es-Sicistânî. Sünen-u Ebî Dâvud. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle Nâşirûn, 1436/2015.Ebû Ya’lâ, Ahmed b. Ali b. el-Müsennâ el-Mûsilî et-Temîmî. Müsnedü Ebî Ya’lâ. Dımaşk: Dârü’l-Me’mûn, 1984/1404.Ece, Abdurrahman. Câbir b. Abdullah ve Hadis Tarihindeki Yeri. Doktora Tezi, Bayburt Üniversitesi, 2016.Elbânî, Muhammed Nâsıruddîn. Da’îfü’l-Câmi’i’s-Sağ’ir ve Ziyâdetuh. b.y.: Mektebetül-İslâmî, ts.Gökçe, Cüneyt. “Molla Halil Es-Siʻirdî, Hayatı, Eserleri ve Tekfir Problemine Bakışı (Nehcü‟l-Enam Adlı Eseriyle Sınırlı)”. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. (Yıl: 20, Sayı 34, Temmuz–Aralık 2015): 76-96.İbn Arrâk. Tenzîhü’ş-Şerî’a. Beyrut: Dârü’l-Kutubi’l-İlmiyye, ts. İbn Hacer, Ebû’l-Fadl Ahmed b. Ali b. Hacer el-‘Askalânî. Fethu’l-Bârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî. Beyrut: Dârü’l-ma’rifa, 1379. İbn Hacer, Ebû’l-Fadl Ahmed b. Ali b. Hacer el-‘Askalânî. Lîsânü’l-Mîzân. Beyrut: Dârü’l-Beşâiri’l-İslâmiyye, 2002. İbn Hibbân, Muhammed b. Hibban b. Ahmed Ebu Hatim et-Temimi el-Busti. Sahîhu İbn Hibban bi Tertibi İbn Belban. thk. Şuayb el-Arneut. Beyrut: Muessesetu’r-Risale, 1993/1414.İbnü’l-Cevzî, Abdurrahman b. Ali b. el-Cevzî. el-‘İlelü’l-Mütenâhiye. Beyrut: Dârü’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1424/2003.İbnü’l-Cevzî, Abdurrahman b. Ali b. el-Cevzî. el-Mevzûât. Medine: el-Mektebetü’l-Garbiyye, 1966/1386. Kâdı ‘Iyâz el-Yahsûbî, eş-Şifâ, Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, ts. Kandemir, M. Yaşar, “Şemâil”, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 38: 497. İstanbul TDV Yayınları, 2010. Mertoğlu, M. Suat. “Ümmî”. Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 42: 309-310. İstanbul: TDV Yayınları, 2012. Müslim, Müslim b. el-Haccâc b. Müslim el-Kuşeyrî. Sahîhu Müslim. nşr. Muhammed Fuâd Abdulbaki. Beyrut: Dâru ihyâi’t-turâsi’l-arabî, ts.Nesâî, Ebû Abdirrahman Ahmed b. Şu‛ayb en-Nesâî. Sünenü’n-Nesâî. Beyrut: Dârü’l-Ma‛rifa, 1420.Pakiş, Ömer, “Molla Halil Siirdî”, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 30: 250-251. İstanbul: TDV Yayınları, 2005. Pakiş, Ömer. Molla Halil es-Siʿirdî ve Tefsirdeki Metodu. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, 1996. Siʿirdî, Molla Halîl. Mahsûlü’l-Mevâhibü’l-Ahadiyye fi’l-Hasâisi ve’ş-Şemâili’l-Ahmediyye. Diyarbakır: Mektebetü Seydâ, 2010. Süyûtî, Celâluddîn. Celâluddîn. Celâluddîn.el-Hasâisü’l-Kübrâ. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1985.Şekânî, Muhammed b. Ali, el-Fevâidü’l-Mecmî’a, (İki cüz bir arada), Mektebetü Nezâr, Riyâd ty.Şentürk, Habil. “Hz. Peygamber'in Şemaili ve Şahsiyeti”, IV. Kutlu Doğum Sempozyumu (Tebliğler). Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, S. Demirel Üniversitesi Yayınları, No:10, 2002.Taberânî, Süleyman b. Ahmed b. Eyyûb Ebû’l-K’asım et-Taberânî. Mu’cemü’l-Evsat. Kahire: Dârü’l-Haremeyn, 1415.Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre. el Câmiu’s Sahîh/Sünenü’t-Tirmizî. thk. Ahmed Muhammed Şâkir ve diğerleri. Beyrût: Dâru’İhyâi’t-Turâsi’l-Arâbî, 1962/1382.Yardım, Ali. “Şemail Nev’inin Doğuşu ve Tirmizî’nin Kitâb’üş-Şemâil’i”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi I. İzmir: 1983.Yardım, Ali. Peygamberimiz’in Şemâili. İstanbul: Damla Yayınevi. 2011.Yavuz, Yusuf Şevki. “Delâilü’n-Nübüvve”. Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 9:115-118. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.Yıldırım, Enbiya. Hadis Problemleri. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2001.