KUTSAL MEKANLARIN TAHRİBİNİN TOPLUMSAL HAFIZA ÜZERİNE ETKİSİ

Toplumsal hafıza/Ortak belleğin korunması büyük oranda onun yapı taşları olan öğelerin muhafazası ve sonraki nesillere intikali ile mümkündür. Bunun en önemli aktarıcılarından birisi de kutsal mekanlardır. Zira kendi hikaye, mitoloji ve sembollerini de taşıyan kutsal mekanlar, toplumsal değerlerin orijinine işaret etmektedir. Onların tahribi ise beraberinde “kişisel”, “sosyal” ve “kültürel dini” mirası içeren “değerler”i yok etme tehdidini getirmektedir. Ancak günümüz İslam coğrafyası örneğinde olduğu gibi savaşlar veya başka etkenler nedeniyle söz konusu mekanların bir kısmı tahrip edilmiştir. İşte bu çalışmada söz konusu tahriplerin toplumsal hafıza/ortak bellek üzerindeki yıkıcı etkisine ve kimliklerin dış kültürel tesirlere açık hale gelme potansiyeline dikkat çekilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Toplumsal Hafıza, Kutsal Mekan, Tahrib, Din, Mezhep

PDF

___

ARAS, Ramazan: Göç Ve Hafıza: Bir Süryani-Kürt Kasabasında Sözlü Tarih Anlatıları”, Nasıl Hatırlıyoruz? Türkiye’de Bellek Çalışmaları, Yayına Haz. Leyla Neyzi, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul 2014.ASSMAN, Jan, Kültürel Bellek,Çev. Ayşe Tekin, Ayrıntı, İstanbul 2015.BOZAN, Metin, “Tarihi Hadiselerin Konjonktürel İnşası (Şia’da 267; A Örneği)”, E-Şarkiyat İlmi Araştırmaları Dergisi, Yıl 2017, Cilt 9, Sayı 2, ss. 802 – 822.………, Şeyh Adi B. Müsafir, Hayatı, Menkıbevi Kişiliği Ve Yezidi İnancındaki Yeri, Nubihar, İstanbul 2012.BUHÂRÎ, Muhammed İsmail Ebû Abdillah (256/870), es-Sahîh, İstanbul 1981. COŞKUN, Vahap, Http://Serbestiyet.Com/Yazarlar/Vahap-Coskun/Hendegin-Arkasi-647874ÇİÇEK, Mehmet Nahit, Hitit İmparatorluk Dönemi Kaya Anıtları, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya 2009.ÇUHADAR, C. Hakan, “Türkiye’de Ulusalcılığın Değişmeyen Simgesi: Onuncu Yıl Marşı”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C: 9 - Sayı/No: 2, ss. 199–208 (2009).DEMİR, Habip, Horasan’da Şiilik İran’da Şiiliğin Tarihsel Kökleri, Otto, Ankara 2017EBÛ DÂVUD, Süleyman b. el-Eş’as es-Sicistânî, (275/888), es-Sünen, İstanbul 1981.ELİADE, Mircea, Dinler Tarihi, Serhat Kitabevi, Konya 2005.GOODY, Jack, “Sözlü Kültür”, Millî Folklor, 2009, Yıl 21, Sayı 83, ss. 128-132.HELİMOĞLU Yavuz, Muhsine, Diyarbakır Efsaneleri, Doruk Yay., Ankara 1990.KIZIL, Hayrettin, “Dini Motifleriyle Diyarbakır”, Tarih-Kültür-İnanç Kenti Diyarbakır, İstanbul 2013, ss. 83-97.KRİSTENSEN, W. Brede, Dinin Anlamı –Dini Eylemlerin Fenomolojik Oluşu- Çev. Fuat Aydın, Eski Yeni, Ankara 2017.MUSHAF-I REŞ MÜLHAKI, Joseph, İsya, “Yezidi Texts”. The American Journal of Semitic Languages and Literatures. V. XXV, N. 2, ss. 133-141 içinde.OCAK, Ahmet Yaşar, Alevi ve Bektaşi İnançlarının İslam Öncesi Temelleri, İletişim Yay. İstanbul 1983.………, Menâkıbnâmeler, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1997.SARIKÇIOĞLU, Ekrem, Din Fenomolojisi, Fakülte Kitabevi, Isparta 2011.TURAN, Ahmet, “Anadolu Alevileri-Bektâşileri”, OMÜİFD, VI, Samsun 1992, ss. 45–59.ÜÇER, Cenksu, Tokat Yöresinde Geleneksel Alevilik, Ankara Okulu Yay., Ankara 2010.YILMAZ, Ahenk, “Bellek Topoğrafyasında Özgürlük: Gelibolu Savaş Alanları Ve Mekânsal Bir Deneyim Olarak Hatırlama”, Nasıl Hatırlıyoruz? Türkiye’de Bellek Çalışmaları, Yayına Haz. Leyla Neyzi, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul 2014.YÖRÜKAN, Yusuf Ziya, Anadolu’da Aleviler Ve Tahtacılar, T. C. Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 1998. ………, “Bir Fetva Münasebetiyle : Fetva Müessesesi, Ebussuud Efendi ve Sarı Saltuk”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1952, cilt: I, sayı: 2-3, ss. 137-160.http://arkeofili.com/?p=1099news.nationalgeographic.com