Esengül BACIK, Mustafa ÖZER, Serpil ALTINIRMAK

Terörün Volatilitiye Etkisi: Türkiye BIST 100 Endeksinde Bir Uygulama

Terör, Türkiye’nin ve Dünya devletlerinin ortak sorunudur. Terör faaliyetlerinin en büyük maliyeti birçok insanın hayatını kaybetmesidir. Aynı zamanda, terörizmin; sosyal, ekonomik, siyasi ve psikolojik anlamda da birçok yıkıcı etkisi bulunmaktadır. Terör eylemlerinden sonra karar verici ve uygulayıcı birimlerin algı ve duygu durumları farklılaşmaktadır. Bu farklılaşmanın sonucunda oluşan olumsuzluklar uluslararası ticaret yoluyla bütün dünyaya yayılmaktadır. Terör eylemleri finansal piyasalar üzerinde de etkili olabilmektedir. Fonlar, piyasayı terk ederken, fiyatlar düşmekte ve faiz oranları yükselme baskısı altında kalmaktadır. Gelişmekte olan ülkelerde bu etkiler daha uzun süreli olabilmektedir. Bu çalışmada ise, terör ile volatilite arasında doğrudan ya da dolaylı olarak herhangi bir ilişki olup olmadığı araştırılmaktadır. Terör ile ortaya çıkan korkunun hisse senetleri getirilerine yansıyıp yansımadığı incelenmektedir. DATASTREAM veri sisteminden elde edilen 312 aylık veriler kullanılarak BİST 100 endeksi piyasa getirilerinin volatilite grafiği Component GARCH yöntemi ile elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Terör, Volatilite, GARCH, BIST100

Impact of Terrorism to Volatility: An Application on BIST 100 Index in Turkey

Terror is considered as the common problem of both Turkey and other nations in the world. Terrorism cost loss of many lives. It can also create social, economic, political and psychological destructive effects. Following the terrorist attacks, there could be a change in the perception of the decision and policy makers. The negative outcomes of such changes will later be spread to other countries via international trade. Terrorist activities can also adverse effects on financial markets. Outflow of funds from the countries create a downward pressure on stock prices and upward pressure on interest rates. These effects can create long lasting effects in developing countries than developed. In this study, we investigate the direct and indirect relationship between terrorism and stock market volatility by using component GARCH model for the monthly data extracted from DATASTREAM over the period January 1990 and December of 2015.

Keywords:

Terror, Volatility, Component GARCH, BIST100,

PDF

___

Abadie, A. ve Gardeazabal, J. (2003). “The Economic Costs of Conflict: A Case Study of The Basque Country”. The American Economic Review, 93(1), 113-132.
Abadie, A. ve Gardeazabal, J. (2008). “Terrorism and The World Economy”. European Economic Review, 52(1), 1-27.
Ağır, H. ve Kar, M. (2010). “Terörizmin Makroekonomik Sonuçları Üzerine Bir Değerlendirme”. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 47(539), 13-32.
Ağırman, E., Özcan, M. ve Yılmaz, Ö. (2014). “Terörizmin Fnansal Piyasalara etkisi: Ampirik bir Çalışma”. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, 8(2), 99-117.
Akıncı, M., Akıncı, G. Y. ve Yılmaz, Ö. (2014). “Terörizmin Enflasyon ve Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: Panel İki Aşamalı En Küçük Kareler Yöntemi”. Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi, 5(1), 1-24.
Akıncı, M., Akıncı, G. Y. ve Yılmaz, Ö. (2015). “Terörizmin Doğrudan ve Dolaylı Yatırımlar Üzerindeki Etkisi: Dış Yatırımlar Ne kadar Telafi Edici”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 70(1), 1 - 33.
Alp, İ. A. (2013). “Terörün Ekonomik Etkileri”. Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi, 4(1), 1-19.
Altay, H., Ekinci, A. ve Peçe, M. (2013). “Ortadoğu’da Terörün Ekonomik Etkileri: Türkiye, Mısır Ve Suudi Arabistan Üzerine Bir İnceleme”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(37), 267-288.
Aslam, F. ve Kang, H.-G. (2013). “How Different Terrorist Attacks affect Stock Markets”. Defence and Peace Economics, 26(6), 634-648.
Bashir, U., Inam-ul-Hag. ve Gillani, S. A. (2013). “Influnce of Terrorist Activities on Financial Markets: Evidence from KSE”. Financial Assets and Investing, 5-13.
Becketti, S. ve Sellon, G. H. (1989). “Has Financial Market Volatility İncreased?” Economic Review, 17-30.
Bollerslev, A. K., Engle, R. ve Nelson, D. (1994). ARCH Models. Handbook of Economics, 2961-2984.
Bollerslev, T. (1986). Generalized Autoregressive Conditionally. ARCH Selected Readings. Oxford University Press.
Bollerslev, T. (2000). Generalized Autoregressive Conditional Heteroskedasticity. ARCH Selected Readings. U.S.A.: Oxford University Press.
Dokuz Eylül Üniversitesi. (2005). Zaman Serisi Analizi ve Yapısal Kırılma. [Çevrim-içi: http://www.deu.edu.tr/userweb/onder.hanedar/dosyalar/KIRILMA.pdf], Erişim Tarihi: 03.06.2016.
Emsen, Ö. S. ve Değer, M. K. (2004). “Turizm Üzerine Terörizmin Etkileri: 1984-2001 Türkiye Deneyimi”. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 7, 67-83.
Enders, W. (2004). Applied Econometric Time Series (2nd ed.). New York: John Willey and Sons.
Enders, W., Sandler, T. ve Parise, G. F. (1992). “An Econometric Analysis of The İmpact of Terrorism on Tourism”. Kyklos, 45(4), 531-554.
Engle, R. (2001). GARCH 101: “The Use of ARCH/GARCH Models in Applied Econometrics”. Journal Of Economic Perspectives, 15(4), 157-168.
Gujarati, D. N. (1995). Basic Econometrics. U.S.A. :Mc-Graw-Hill Inc.
Gürsakal, S. (2009). “Varyans Kırılması Gözlemlenen Serilerde GARCH Modelleri: Döviz Kuru Oynaklığı Örneği”. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (32), 319-337.
Güvenek, B. ve Alptekin, V. (2009). “Reel Döviz Kuru Endeksinin Otoregresif Koşullu Değişen Varyanslılığının Analizi: İki Eşikli Tarch Yöntemi İle Modellenmesi”. Maliye Dergisi, 294-310.
Karolyi, G. A. ve Martell, R. (2010). “Terrorism and The Stock Market”. International Review of Applied Financial Issues and Economics, (2), 285-314.
Mazıbaş, M. (2015). İMKB Piyasalarındaki Volatilitenin Modellenmesi ve Öngörülmesi: Asimetrik GARCH Modelleri İle Bir Uygulama. Ankara: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu.
Nelson, D. (1991). “Conditional Heteroskedasticity in Asset Returns: A New Approach”. Econometrica, 347–370.
Özer, M. ve Türkyılmaz, S. (2004). Türkiye Finansal Piyasalarında Oynaklıkların ARCH Modelleri ile Analizi. Eskişehir: T.C. Andolu Üniversitesi Yayınları.
Sandler, T. ve Enders, W. (2008). Economic Consequences of Terrorism in Developed and Developing Countries: An Overview (pp.17-47). Cambridge University Press.
Sevüktekin, M. ve Nargeleçekenler, M. (2005). Ekonometrik Zaman Serileri Analizi. Nobel Yayın Dağıtım.
Sezgin, Ş., Gündüz, N. ve Sezgin, S. (2008).” Güneydoğu Terör Olaylarının Ekonomik Sonuçları”. Akademik İncelemeler, 3(1), 2-17.
Songül, H. (2010). Otoregresif Koşullu Değişen Varyans Modelleri: Döviz Kurları Üzerine Bir Uygulama. Ankara: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası.
T.C. Bahçeşehir Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Merkezi. (2008). Türkiye’nin Ulusal Güvenliğine Yönelik Etnik Ayrılıkçı Terör Tehdidinin Analizi ve Irak’ın Kuzeyinde Bir Kürt Devleti Kurulmasına İlişkin Değerlendirmesi. İstanbul: Araştırma Raporu.
Türkiye Barolar Birliği. (2006). Türkiye ve Terörizm. (TBB Proje Grubu Raporu. No:107) Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları.
Uğurlu, E. (2015). Yapısal Kırılma Durumunda Birim Kök Sınamaları. [Çevrim-içi: https://www.researchgate.net/publication/281647172_Yapisal_Kirilma_Durumunda_Birim_Kok_Sinamalari-_Unit_Root_Test_Under_Structural_Break], Erişim Tarihi: 03.06.2016.
Eviews Help. Unit Root Tests With A Breakpoint. [Çevrim-içi: http://www.eviews.com/help/helpintro.html#page/content%2Fadvtimeser-Unit_Root_Tests_with_a_Breakpoint.html%23wwconnect_header], Erişim Tarihi: 06.01.2016.
Yeşiltaş, M., Öztürk, İ., ve Türkmen, F. (2008). Terör Faaliyetlerinin Turizm Sektörüne Etkilerinin Çözüm Önerileri Perspektifinde Değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 175-189.
Yıldız, Z., Yıldız, S., ve Aytemiz, L. (2015). “Kara Turizm, Terör Turizmi ve Türkiye Potansiyeli”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(2), 390-407.
Yurdakul, F. (2000). “Yapısal Kırılmaların Varlığı Durumunda Geliştirilen Birim Kök Testleri”. G.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, 21-34.