BİGADİÇ ŞEHRİ’NİN (BALIKESİR) MEKÂNSAL GELİŞİMİ

Bigadiç şehri, tarihi geçmişi oldukça eski olan bir yerleşmedir. Şehir, aynı ismi taşıyan ovanın doğu kenarında, Alaçam Dağı’nın da batı eteklerinde kurulmuştur. Bigadiç Şehri’nin çekirdeğini oluşturan Cami, Orta ve Çavuş mahalleleri, Bigadiç Kalesi’nin çevresinde yer alır. Şehrin merkezindeki Bigadiç Kalesi, 155.000 m2’lik alana sahip olup, sit alanıdır ve imara kapalıdır. Nüfusu artan Bigadiç, zamanla bu çekirdek (nüve) mahallelerden çevreye doğru bir gelişim göstermiştir. Mahalle sayısını günümüze kadar 9’a çıkaran Bigadiç’in mekânsal gelişimi genel olarak kuzey-güney yönlü olmuştur. Şehrin içerisinden geçen Bursa-Balıkesir-İzmir karayolu, şehri güneye doğru geliştirmiştir. Şehrin doğusunda Alaçam Dağı etekleri, güney, batı ve kuzeybatısında yer alan tarım toprakları şehrin bu yönlere doğru olan mekânsal gelişimini sınırlamıştır. Bigadiç ilçe merkezinin 12 km kadar kuzeyinde Türkiye’nin zengin bor yataklarının işletmeye açılması kentin gelişimini önemli ölçüde etkilemiştir. Bor madeni işletmelerinde 1970-1980’li yıllarda 3.000 kişi istihdam edilmiştir. Ancak maden işletmelerinin açık işletmeye dönmesi ve maden işletme teknolojisindeki gelişmeler, madende çalışan sayısını 280-300’e düşürmüştür. Şehrin içerisinden kuzey-güney yönlü geçen Bursa-Balıkesir-İzmir karayolunun 1983 yılında daha batıdaki Akhisar istikametine kaydırılması şehrin ulaşım fonksiyonu cazibesini azaltmıştır. Yapımı devam eden ve şehrin güneyinden geçen Bursa-Balıkesir-Uşak çevre yolunun tamamlanması, şehrin mekânsal gelişimine ve kentsel fonksiyonların evrimine etki edecektir. Yakın gelecekte şehrin mekânsal gelişiminin doğuya ve güneyden geçen bu yola doğru olması planlanmıştır.

-

Bigadiç town is a settlement with quite old history. City, on the eastern edge of the plain of Bigadic whice has the same name with city, was established in the western outskirts of the Alacam Mountain. The Cami,Orta and Çavuş neighbourhoods forming the town centre are located around the Bigadiç Castle. Bigadiç Castle in town centre with an area of 155.000 m is a protected area and is closed zoning area. İts population increasing over time, Bigadic showed a development from this core towards the periphery neighborhoods. Present neighbourhood number in Bigadiç is 9 and spatial growth has extended north-south direction. The Alaçam Mount on the east and the agricultural area on the west and north have limited the extention of the town to those directions. The putting into operetaion of the rich boron mineral reserve in Turkey 12 km to north of Bigadiç, has an important effect on the development of the town. Between 1970-1980 3.000 people were employed in boron mining. But with the turn to strip mining and technological developments in mining, employe number decreased to 280-300. In 1983,The Bursa-Balıkesir- İzmir highway that used to pass through the town from north to south, has been moved to Akhisar on the east direction causing to decrease the importance of the town in transportation. The Bursa-Balıkesir-Uşak freeway, that passes from the south of the town and is stil in construction, will affect the spatial growth and the evolution of urban functions. In the near future, the spatial growth of the town is planned towards to east and towards this freeway.

___

  • Atalay, İ., (2005), Genel Beşeri ve Ekonomik Coğrafya, Meta Basım Matbaacılık Hizmetleri, 4. Baskı, İzmir.
  • Atalay, İ. ve Mortan, K., (2006), Türkiye Bölgesel Coğrafyası, İnkılap Kitapevi, İstanbul.
  • Aydın, İ., (2008), “Konutların Jeotermal Enerjiyle Isıtılmasına Bir Örnek: Bigadiç (Balıkesir).” Marmara Coğrafya Dergisi, sayı, s.79-96, İstanbul.
  • Bigadiç Dergisi, (2002), Bigadiç Belediyesi Yayınları, Mayıs Sayısı. Doğanay, H., Özdemir, Ü., ve Şahin, İ. F., (2011), Genel Beşeri ve Ekonomik Coğrafya, Pegem Akademi Yayınları, Ankara. Doğanay, H., (2002), Ekonomik Coğrafya 1, Doğal Kaynaklar, Aktif Yayınevi, Erzurum.
  • Doğanay, H., (1994), Türkiye Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası, Gazi Büro Kitabevi, Ankara.
  • Göney, S., (1995), Şehir Coğrafyası I, İstanbul Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Yayın No: 2274, İstanbul.
  • Karadağ, A.ve Koçman, A., (2007), “Coğrafi Çevre Bileşenlerinin Kentsel Gelişim Süreci Üzerine Etkileri: Ödemiş (İzmir) Örneği.” Ege Coğrafya Dergisi, sayı:16, s. 3-16.
  • Keleş, R., (1980), Kentbilim Terimler Sözlüğü, Türk Dil Kurumu, Ankara.
  • Özdemir, Z., (1993), Bigadiç, Karşı Matbaası, Ankara.
  • Tümertekin, E. ve Özgüç, N., (1998), Beşeri Coğrafya İnsan. Kültür. Mekân., Çantay Kitabevi İstanbul.
  • Web-1: http://www.etimaden.gov.tr/bigadic-40s.htm 12.12.2012