Ürün ve Ülke Açısından İhracat Çeşitlendirmesi: Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme

Öz İhracata dayalı ekonomik büyümede başarıyı elde edebilmek için ihracatta istikrarlı ve sürdürülebilir bir yapının sağlanması gerekmektedir. Çünkü ihracata dayalı büyüme modelini benimseyen bir ülke ekonomisinde ihracatı belirli sayıda sektör ya da ülke oluşturuyorsa, ürünlerin fiyatlarında yaşanan dalgalanma veya talepte meydana gelecek daralmalar ihracat gelirlerinde azalmaya ve istikrarsızlığa yol açacaktır. Ancak ihracatta çeşitlenme varsa ürün ve talep açısından yaşanan olumsuzluklar ihracat gelirini daha az etkileyecektir. Bu doğrultuda ihracatta çeşitlenmenin amacı, birkaç temel ürünün ihracatına bağımlı olarak ortaya çıkan ekonomik ve politik riskleri azaltarak bu sınırlı ihracat sepetinden uzaklaşmaktır. Bu çalışmanın amacı, ihracatta ülke ve ürün çeşitliliğini Türkiye ekonomisi açısından incelemektir. Bu kapsamda Türkiye’nin ihracatında belirlenen ürün ve ülkelere göre çeşitlenme düzeyi yoğunlaşma oranı (CRm) yardımıyla hesaplanmıştır. Çalışmanın sonucuna göre Türkiye’nin ihracat kompozisyonunda çeşitlenmenin arttığı (yoğunlaşma katsayısının azaldığı) sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

İhracat, Çeşitlendirme

Export Diversification in terms of Countries and Products: An Assessment of Turkey

PDF

___

Acemoglu, D. and Zilibotti, F. (1997). Was Prometheus Unbound by Chance? Risk, Diversification, and Growth .The Journal of Political Economy,105(4),709-751.Ali, R. , Alwang, J. and Siegel, P. B. (1991). Is Export Diversification the Best Way to Achieve Export Growth and Stability?. Southern Africa Department Africa Regional Office The World Bank, Working Paper 729.Amin Gutierrez de Pineres, S. and Ferrantino, M. (1997). Export Diversification And Structural Dynamics İn The Growth Process:The case of Chile. Journal of Development Economics,52,375-391.Amurgo-Pacheco, A. and Pıerola, M. D. (2007). Patterns of Export Diversification in Developing Countries: Intensive and Extensive Margins. HEI Working Paper, 20,1-34.Ay, A.(2007), Türkiye’de Dış Ticaret ve Kur Politikaları Uygulamaları,(1.Basım). Konya: Çizgi Kitabevi.Ay, A., Gerçeker, M. & Özmen, İ. (2012). Dış Ticarette Mal Grupları ve Ülke Grupları İtibariyle Konsantrasyon Analizi: Konya İli Örneği. Gümüşhane Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, “Sürdürülebilir Kalkınma Sürecinde Yerel Ekonomilerin Rolü”IV. Yerel Ekonomiler Kongresi Bildiri Kitabı, 84-93 , 24-26 Mayıs 2012, Gümüşhane.Bebczuk, R. N. and Berrettoni, N.D. (2006).Explaining Export Diversification: An Empirical Analysis. Documento de Trabajo No. 65, Department of Economics, Universidad Nacional de la Plata, May.Bonaglia, F. and Fukasaku, K. (2003). Export Dıversıfıcatıon in Low- Income Countrıes: An Internatıonal Challenge After Doha. OECD Development Centre Working Paper, 209,1-45.Chang, P.H. K. (1991). Export diversification and international debt under terms- of-trade uncertainty. Journal of Development Economics,36,259-279.Delgado, C. L. (1995). Agricultural Diversification and Export Promotion İn Sub-Saharan Africa. Food Policy,20(3),225-243.Dogruel, S. and Tekce, M. (2011). Trade Liberalization and Export Diversification in Selected MENA Countries. Topics in Middle Eastern and African Economies,13,1-24.DİE (Devlet İstatistik Enstitüsü) (2003). Dış Ticarette Yoğunlaşma. T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü.Ankara.Doğan, S. & Soyyiğit Kaya, S. (2011). Gümrük Birliği Sonrasında (1996-2009) Türkiye’nin Avrupa birliği İle Dış Ticaretinin Ülke ve Fasıl Bazlı Yoğunlaşma Analizi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri Ve İstatistik Dergisi,14,1-18.Eşiyok, B. A. ve Kafalı, M. A. (2013). Ankara Dış Ticaret Analizi. Ankara: Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü,1-293.Gamberoni,E. (2007). Do Unilateral Trade Preferences Help Export Diversification?.HEI Working Paper, No: 17,1-29.Hesse, H. (2008). Export Diversification and Economic Growth.Commission on Growth and Development Workıng Paper,21,1-36.Kamuganga, D. N. (2012). What Drives Africa`s Export Diversification?. Graduate Institute of International and Development Studies Working Paper,15,1-54.Kösekahyaoğlu, L. (2007). Türkiye Dış Ticaretinde Ürün Ve Ülke Bazında Yoğunlaşma: 1980–2005 Dönemi Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz.İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 36,15-34.Küçükkiremitçi, O., Karaca, M. E. & Eşiyok, B. A. (2010). Türkiye’nin İhracatında Öne Çıkan Sektörlerde Temel Pazar İlkeler, Rakipler ve Rekabet Gücü.Ankara: Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü.Love, J. (1983). Concentration, diversification and earnings instability: Some evidence on developing countries' exports of manufactures and primary products. World Development,11(9),787-793.Matthee, M. and Naude, W. (2007). Export Diversity and Regional Growth: Empirical Evidence from South Africa. UNU World Institute for Development Economics Research (UNU-WIDER), Research Paper,11,1-23.Petersson, L. (2005). Export Dıversıfıcatıon And Intra-Industry Trade In South Afrıca. South African Journal of Economics, 73(4),785-802.Ramos, F. F. R. (2001). Exports, Imports, and Economic Growth in Portugal: Evidence from Causality and Cointegration Analysis. Economic Modeling, 8(4): 613-623.Seyidoğlu, H. (2007), Uluslararası iktisat (16.baskı) İstanbul: Güzem Can Yayınları. TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) (2013). Dış Ticaret İstatistikleri Yıllığı. Ankara.TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) (2014). Sanayi ve Hizmet Sektöründe Yoğunlaşma. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=16195Erişim tarihi:01.02.2015Yılmaz, Ş. E. (2010). Dış Ticaret kuramlarının Evrimi (2.Basım). Ankara: Efil Yayınevi.http://wits.worldbank.org/ tarih 02.07.2014