Sıkılık-Esneklik Kültür Boyutunun Yönetsel ve Yapısal Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi: Türkiye’nin Öncü Sanayi İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma

Kültür yazınında yükselen bir değer olarak görülen sıkılık-esneklik kültür boyutu bir örgütte toplumsal norm, kural ve yaptırımların sayısı, gücü ve etkisi olarak tanımlanmaktadır. Bu anlamda örgütlerin stratejik amaç ve hedeflerine ulaşmasında kilit rol oynayan toplumsal ve sosyal ağların etki ve gücünün belirlemesi önemli görülmektedir. Bu çalışma Türkiye’nin önemli sanayi işletmelerinde sıkılık-esneklik kültür boyutu ile örgütün yönetsel ve yapısal bir takım özellikleri arasında farklılık aramayı amaçlamaktadır. Örgütlerin beyaz yakalı çalışanları aracılığı ile yürütülen araştırma kapsamında sıkılık-esneklik kültür boyutunun örgütlerin sermaye yapısı, uluslararasılaşma düzeyi, büyüklük ve yönetim felsefesi ile farklılık olup olmadığı incelenmiştir. Araştırma sonucunda yabancı sermayeli örgütlerin sıkılık-esneklik boyutu ortalamaları ile diğer sermaye yapıları, örgütlerde profesyonel yöneticilerin varlığı ile diğer yönetim felsefeleri ve örgütlerin artan uluslararasılaşma düzeyleri ile diğer pazar boyutları arasında anlamlı bir farklılık bulunurken; sıkılık-esneklik boyutu ile örgütün büyüklüğü arasında anlamlı bir farklılık belirlenememiştir.

Anahtar Kelimeler:

Örgüt kültürü, Sıkılık-Esneklik, Yönetsel ve Yapısal özellikler

Examınatıon of Tıghtness-Looseness Culture Dımensıon ın Terms of Varıous Managerıal and Structural Varıables: a Research on Turkey's Leadıng Industry Enterprıses

The dimension of tightness-looseness culture, considered as a rising value, is defined as the number, power and effect of social norms, rules and sanctions in an organization. In this sense, it is important to determine the influence and power of the social and social networks that play a key role in achieving the organizations' strategic goals and objectives. This study aims to find a significant difference between the dimensions of tightness-looseness culture and the structural/managerial characteristics of organizations in Turkey's leading industrial enterprises. In this research, conducted through white-collar employees of organizations, it has been examined whether the dimension of tightness-looseness culture is significantly differentiated in terms of the organizations' capital structure, level of internationalization, size and management philosophy. According to the results of the research, statistically significant differences was found between the average scores of tightness-looseness culture dimension of foreign capital organizations and other capital structures; the existence of professional managers in organizations and other management philosophies; and the increasing levels of internationalization of organizations and other market dimensions. However, no statistically significant difference was found between the tightness-looseness culture dimension and the size of the organizations.

Keywords:

Organizational Culture, Tightness-Looseness, Organizational and structural variables,

PDF

___

Adler, N. J. (1991). International dimensiyon of organizational behaviour, (2th ed.). Boston: Pws Kent Publish Company.
Agarwal, N.C. (1979). On the interchangeability of size measures. Academy of Management Journal, 22: 404-409.
Ajzen, I. (1985). From intentions to actions. A theory of planned behavior. In J. Kuhl ve J. Beckmann (Eds.) Action-control: From cognition to behavior, Springer Verlag Berlin Heidelberg, 11-39.
Ajzen, I. (2006). Constructing a TpB Questionnaire: Conceptual and Methodological Considerations. Retrieved June 27, 2011 from the http://www.people.umass.edu/aizen/pdf/tpb.measurement.pdf.
Akdemir, A. (2004). İşletmeciliğin Temel Bilgileri. Çanakkale: COMU Yayını.
Aldrich, H. E. (1972). Technolgy and organization structure: A Reexamination of the findings of the Aston Grup. Administrative Science Quarterly, 17: 26-43.
Arslan, E. T. (2006). Aile şirketlerinde profesyonel yöneticinin ikilemleri. Yüksek lisans tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi. Isparta.
Ateş, Ö. (2005). Aile şirketlerinde değişim ve süreklilik. Ankara: Sanayi Odası Yayını.
Aydıntan, B. (2005). Çokuluslu İşletmelerde Kültürel Çeşitlilik ve Etkileri, Küreselleşme ve Çokuluslu İşletmecilik, (Edit. Oya Aytemiz Seymen ve Tamer Bolat), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Bamberg, S. & Schmidt P. (1994). Auto oder Fahrrad? Empirischer test einer handlungstheorie zur erklärung der verkehrsmittelwahl. kölner zeitschrift für soziologie und sozial psychologie. Sonderdruck Heft, 1, 80-102.
Baytok, A. (2006). Hizmet işletmelerinde örgüt kültürünün oluşturulmasında liderin rolü. Doktora tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
Berry, J. W. (1967). Independence and conformity in subsistence-level societies. Journal of Personality and Social Psychology. 7: 415-418.
Berry, J.W. (1966). Temne and Eskimo perceptual skills. International Journal of Psychology. 1: 207-229.
Boldt, E.D. (1978). Structural tightness and cross-cultural research. Journal of Cross Cultural Psychology, 9: 151-165.
Boldt, E.D., & Roberts, L.W. (1979). Structural tightness and social conformity: A Methodological note with theoretical implications. Journal of Cross-Cultural Psychology. 10: 221-230.
Caplow, T. (1975). Organizational size. Administrative Science Quarterly. 1: 484-515. Carpenter, S. (2000). Effects of cultural tightness and collectivism on self-concept and causal attributions. Cross-Cultural Research, 34: 38-56.
Chan, D. K. S., Gelfand, M. J., Triandis, H. C., & Tzeng, O. (1996). Tightness-looseness revisited: Some preliminary analyses in Japan and United States. International Journal of Psychology, 13(1): 1-12.
Danışman, A. & Özgen, H. (2003), Örgüt kültürü çalışmalarında yöntem tartışması: Niteliksel-Niceliksel yöntem ikileminde niceliksel ölçümler ve bir ölçek önerisi. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3 (2): 91-124.
Danışman, A. (2008). Örgütsel alt kültürler ve kaynakları: Bir sanayi firmasında görgül bir araştırma. ODTÜ Gelişme Dergisi, 35: 277-304.
Darby, R. (1995). Developing the Euromanager: Managing in a multicultural Environment, European Business Review, 95 (1): 13-15.
Darius, K., Chan, S., Gelfand, M. J., Triandis, H. C. & Tzeng, O. (1996). Tightness-looseness revisited: Some preliminary analyses in japan and the United states. International Journal of Psychology, 31(1): 1-12.
Detert, J. R., Schroeder, R. G. & Mauriel, J. J. (2000). A framework for linking culture and improvement initiatives in organizations. Academy of Management Review, 25(4): 850-863.
Ehtiyar, R. (2003). Kültürel sinerji: Uluslararası işletmelere yönelik kavramsal bir irdeleme, Akdeniz İ.İ.B.F Dergisi, (5): 66-78.
Erten, S. (2002). Kız ve erkek öğrencilerin evde enerji tasarrufu yapma davranış amaçlarının planlanmış davranış teorisi yardımıyla araştırılması. Hacetepe Üniversilesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22: 67-73.
Fishbein, M. &Ajzen, I. (1975). Belid Attitude, Intention and Behavior: An Introduction The Theory and Research. Reading. MA.Addison-Wesley.
Fiş, M. A & Wasti, A. (2009). Örgüt kültürü ve girişimcilik yönelimi ilişkisi. ODTÜ Gelişme Dergisi, 35: 127-164.
Fiş, M. A. & Wasti, A. (2009). The relationship between organizational culture and entrepreneurship orientation. METU Studies in Development, 35: 127-164.
Gelfand M. J., Raver, J. L., Nishii, L., Leslie, L.M., Lun, J., Lim, B.J., Duan, L. vd. (2011). Differences Between Tight and Loose Cultures: A 33-Nation Study. Science. 332: 1100.
Gelfand, M. J., Nishii, L. H. & Raver, J. L. (2006). On the nature and ımportance of cultural tightness and looseness. Journal of Applied Psychology, 91(6): 1225-1244.
Gelfand, M. J., Nishii, L. H., Godfrey, E., Raver, J., Cheng, S., Floriano, et al. (2003). Culture, metaphor and negotiation, Konferans sunumu, Academy of Management, Seattle. Gerhart, B. (2008). How much does national culture constrain organizational culture?. Management and Organization Review. 5(2): 241-259.
Gordon, G. G. & DiTomaso, N. (1992). Predicting corporate performance from organizational culture. Journal of Management Studies, 29(6): 783-798.
Green, K. M., Covin, J. G. & Slevin, D. P. (2008) Exploring the relationship between strategic reactiveness and entrepreneurial orientation: The role of structure-style fit. Journal of Business Venturing, 23: 356-383.
Grusky, O. (1961). Corporation size, bureaucratization and managerial succession. American Journal of Sociology. 67: 269.
Halis, M. (2001). Durumsallığı açısından Türk örgüt kültürlerindeki yönelimler: Ampirik bir çalışma, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2: 109-135.
Hall. R. H. (1963). Bureaucracy and small organizations. Sociology and Social Research. 48: 38-46.
Hansen, M. (2009). Investigating the Construct Validity of Perceived Cultural Tightness and Culture Strength. Unpublished Doctoral Dissertation. Raleigh, North Carolina: Graduate Faculty of North Carolina State University.
Hirst, P., & G.Thomson. (1998). Küreselleşme Sorgulanıyor. (Çeviren: Ç. Erdem, E. Yücel). Ankara: Dost Yayınları.
Hofstede, G. (1980). Culture’s consequences: International differences in work-related values, Beverly Hills, CA: Sage Publications.
Hofstede, G., Neuijen, B., Ohayv, D. D. & Sanders, G. (1990). Measuring organizational cultures: A qualitative and quantitative study across twenty cases. Administrative Science Quarterly, 35(2): 286-316.
Holt, D. H. & K.W. Wigginton (2002). International Management (Second Edition),Harcourt Inc. ,Orlando.
James, L. R., Demaree, R. G. ve Wolf, G. (1984). Estimating within group ınterrater reliability with and without response bias. Journal of Applied Psychology, 69: 85-98.
Khandwalla P. N. (1977). The Design of Organizations. New York: Harcourt Brace Jovanovich.
Kirton, M. & Bailey, A. (1991). Adaptors and innovators: Preference for educationa procedures. Journal of Psychology: Interdisciplinary and Applied Psychology, 125: 445-466.
Koçel, T. (2003). İşletme Yöneticiliği. (9. Baskı), İstanbul: Beta Yayın.
Li, C., Fock, H. & Mattila, A. S. (2012). The role of cultural tightness-looseness in the ethics of service recovery. Journal of Global Marketing. 25(1): 3-16.
Miller, D. & C. Dröge,(1986). Psychological and Traditional Determinants of structure, Administrative Science Quarterly, 31: 539-560.
Mucuk, İ. (2001). Modern İşletmecilik. (13. Basım), İstanbul: Türkmen Kitabevi.
Nunkoo, R., & Ramkissoon, H., (2010). Gendered Theory of Planned Behaviour and Residents’ Support For Tourism. Current Issues on Tourism, 13 (6): 525-540.
Osterloh, M. & Frey, B. S. (2000). Motivation, knowledge transfer, and organizational forms. Organization Science, 11(5): 538-550.
Ostroff, C. & Bowen, D. E. (2000). Moving HR to a higher level: HR practices and organizational effectiveness. Multilevel theory, research, and methods in organizations: Foundations, extension, and new directions (ss. 211-266). San Francisco, CA: Jossey-Bass Inc.
Özener, E. (2011). Örgüt kültüründe yeni bir boyut olan sıkılık-esneklik ile örgütsel yenilikçilik ilişkisi: Türk ve İtalyan mermer sektöründe karşılaştırmalı bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi. İzmir.
Özkalp, E. ve Kırel, Ç. (2001). Örgütsel davranış. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim, Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı.
Payne, R. L. (2000). Climate and Culture: How Close can They Get?, N. M. Ashkanasy, C.P.M. Wilderson ve M.F. Peterson (ed.), Handbook of Organizational Culture and Climate, Thousand Oaks, CA: Sage, 163-76.
Pelto, P. J. (1968). The differences between “Tight” and “Loose” societies. Trans-action, 5(5): 37-40.
Peter, T. J. & Waterman R. H. (1982). In search of excellence: Lessons from America’s best-run companies. New York: Harper & Row.
Schein, E. H. (1992). Organizational culture and leadership. Sanfrancisco: Jossey-Bass.
Schmiesing, R. J., Safrit R. D. & Gliem J. A. (2003). Factors affecting O.S.U. extension agents’preceptions of organizational justice and job satisfaction. Journal of International Agricultural and Extansion Education, 10(2): 25-32.
Schneider, B., Salvaggio, A.N., ve Subirats, M. (2002). Climate strength: A new direction for climate research. Journal of Applied Psychology. 87: 220-229.
Singelis, T. M., Triandis, H. C., Bhawuk, D. ve Gelfand, M. J. 1995. Horizontal and vertical dimensions of individualism and collectivism: A theoretical and measurement refinement. Cross-Cultural Research: The Journal of Comparative Social Science, 29: 240–275.
Sorenson, J. B. (2002). The strength of corporate culture and reliability of firm performance. Administrative Science Quarterly. 47: 70-91.
Thompson, B. (2004). Exploratory and confirmatory factor analysis: Understanding concepts and applications. Washington: American Psychological Association.
Tov, W. (2008). Evaluating The Theory of Cultural Tightness-Looseness: Measurement and Construct Validity. Unpublished Doctoral Dissertation. UrbanaChampaign: Graduate College of the University of Illinois.
Triandis, H. C. (1989). The self and social behavior in differing cultural contexts. Psychology Review, 96(3): 506-520.
Tsouderos, J. E. (1955). Organizational change in terms of a series of selected variables. American Sociological Review. 20: 206-210.
Üstün, F. (2015). Örgütlerde sıkılık-esneklik boyutunun örgütsel güven, kurumsal girişimcilik ve firma performansına etkisi: Türkiye’nin öncü sanayi işletmeleri üzerine bir araştırma. Doktora tezi. Çukurova Üniversitesi.
Wasti, S. A. & Fiş, A. M. (2010). Örgüt kültüründe sıkılık-esneklik. Yönetim Araştırmaları Dergisi. 10 (1-2): 11-33.
Witkin, H. A., ve Berry, J. W. (1975). Psychological differentiation in cross-cultural perspective. Journal of Cross-Cultural Psychology. 6: 4–87.