İHTİYAÇ, YETERLİK VE MESLEKİ DOYUM BAĞLAMINDA REHBER ÖĞRETMENLERİN GÖREV ALGILARI

Bu çalışmanın amacı okullarda çalışan rehber öğretmenlerin MEB Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği’nde belirtilen görevlere okullarında ne kadar ihtiyaç duyulduğunu düşündükleri, yönetmelikte sıralanan görevleri yerine getirirken kendilerini ne ölçüde yeterli hissettikleri ve ne ölçüde mesleki doyum elde ettiklerini belirlemektir. Veri toplama aracı olarak Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği’nde yer alan görevler sıralanmış ve beşli likert olarak puanlanmıştır. Çalışmaya 235 rehber öğretmen katılmıştır. Araştırmanın bulguları genel olarak değerlendirildiğinde rehber öğretmenlerin RPD Hizmetleri yönetmeliğinde belirtilen görevleri okullarında ihtiyaç olarak gördükleri, bu görevleri yaparken kendilerini yeterli hissettikleri ve mesleki doyum elde ettikleri belirlenmiştir. Verilerin ayrıntılı analizde rehber öğretmenlerin okullarında en çok ve daha az ihtiyaç duyulduğunu düşündükleri, yerine getirirken kendileri en yeterli ve daha az yeterli hissettikleri, yerine getirmekten en çok ve daha az mesleki doyum aldıkları görevler belirlenmiştir. Bulgular nedenleri ve sonuçları ile birlikte tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

rehber öğretmen, mesleki yeterlik

School Counselors’ Perception of Duty in the Context of Need, Quality and Job Satisfaction

The aim of this study is to examine the school counselors’ opinions about the duties defined in the Guidance and Psychological Counseling (GPC) Services Regulation. The study group was consisted of 235 school counselors by using snowball sampling and convenience sampling method. As data collection instrument the duties in the GPC Services Regulation which are listed in a five-point Likert scale and personal information form were used. Results revealed that for school counselor the most needed duties in schools are; to participate in commissions and meetings, to give information and express opinions, to conduct individual counseling and recognition activities. The duties which school counselors perceive themselves competent are making assessment, giving information, participating in commissions and meetings, expressing their opinions, and guiding teachers. The duties which provide the most satisfaction are: to carry out individual counseling and recognition activities, to provide guidance to the families, and staff, organizing conferences and applying activities which requires special knowledge and skill in the field.

Keywords:

Guidance teacher professional competence, professional satisfaction,

PDF

___

ACA (2005). American Counseling Association. ACA code of ethics. Alexandria, VA: Author.
Ayhan, İ. ve Yarar, F. (2005). Batıl inançların psikolojisi. Pivolka, Yıl: 4 Sayı: 17, Sayfa: 15-19.
Akman, Y. (1992), İlköğretimde rehberliğin yeri ve önemi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:8, s. 317-320
Aksoy, ve Diken, H. İ. (2009) . Rehber öğretmenlerin özel eğitimde psikolojik danışma ve rehberliğe ilişkin öz yeterlik algılarının incelenmesi. İlköğretim Online, 8(3), 709-719, [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr
Akten, S. (2007). Rehber öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne.
APA (2010) . APA 6th style referencıng. The University of Sydney. http://libguides.library.usyd.edu.au/c.php?g=508212&p=3476096
ASCA (2012). American School Counselor Association. The ASCA National Model: A framework for school counseling programs (3rd ed.). Alexandria, VA: Author.
Arıcı, A. ve Togay, Ö. (2008). Okullarda ruh sağlığı hizmetleri. Kuramsal Eğitimbilim, 1 (2), 76-83.
Atıcı, M. (2006). İlköğretim öğrencilerinin davranış problemleriyle bahsetme konusunda öğretmen-psikolojik danışman işbirliğine ilişkin görüşlerin karşılaştırılması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3( 25), .55-68. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/tpdrd/article/view/1058000239/1058000241
Aydemir Sevim, S. ve Hamamcı, Z. (1999) Psikolojik danışmanların mesleki doyumları ile mesleki yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2, 39-46.
Aydın, İ., Arastaman, G. ve Akar, F. (2011). Türkiye‘de ilköğretim okulu yöneticileri ile rehber öğretmenler arasındaki çatışma kaynakları. Eğitim ve Bilim, 36 (60), 199-212. egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/659
Belgi, S. (2016). Lisede çalışan rehber öğretmenlerin mesleki özyeterlik algıları ve mesleki tükenmişliklerinin incelenmesi (İstanbul ili Bahçelievler ilçesi örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Nişantaşı Üniversitesi, İstanbul.
Bemak, F. (2000). Transforming the role of the counselor to provide leadership in education reform though collaboration. Professional School Counseling, 3, 323-331.
Boon, O.P., Jaafar, W.M.W. and Baba,M. (2015). Factors contributing to job satisfaction among school counselors. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 211, 803 – 810. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1877042815055111.
Camadan, F. ve Sezgin, F. (2012 ) . İlköğretim okulu müdürlerinin okul rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşleri üzerine nitel bir araştırma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi , 4 (38), 199-211. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/tpdrd/article/view/1058000186
Cervoni, A. (2011). Role conflict and ambiguity as predictors of job satisfaction in high school counselors. Journal of School Counseling, 9 (1). https://eric.ed.gov/?id=EJ914271
Dalçiçek, E. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarında ve ilkokul kademesinde görev yapan rehber öğretmenlerin mesleki doyumlarının karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van .
Dağlı, S. (2014). Rehber öğretmen ve psikolojik danışmanların kendi mesleklerine ilişkin algıları üzerine nitel bir araştırma. Yayınlanmamış doktora tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Erford, B.T. (2015). Accountability: Assessing needs, determining outcomes and evaluating programs. B.T. Erford (Ed.), Transforming the school counseling profession (ss.92-131). Colombus, OH: Pearson Mernill.
Erkan, S. (2015). Kendini gerçekleştirme kavramı üzerine tartışmalar ve bir rehberlik tanımı önerisi. Fidan Korkut Owen, Ragıp Özyürek, Dean W. Owen (Eds) Gelişen Psikolojik Danışma ve Rehberlik Meslekleşme Sürecindeki İlerlemeler (içinde). Ankara : Nobel yayınevi
Erkan, S. (2017). Psikolojik danışma ve rehberlikte program geliştirme. Ankara:Pegem
Ersever, O.G., (1992). İlköğretimde açık okul sistemi ile psikolojik danışma ve rehberlik anlayışı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 127-132.
Gysbers, N.C. (2001). School guıdance and counseling in the 21st century : Remember the past into the future. Professional School Counseling , 5 (2), pp.96-105.
Gysbers, N.C. and Henderson, P. (2012). Developing and managing your school guidance program. Alexandra,VA : American Counseling Association.
Kepçeoğlu, M. ( 2001). Psikolojik danışma ve rehberlik. İstanbul: Alkım Yayınevi.
Kolodinsky, P., Draves, P., Schroder, V., Lindsey,C. and Zlatev, M. (2009). Reported Levels of Satisfaction and Frustration by Arizona School Counselors: A Desire for Greater Connections with Students in a Data-Driven Era. Professional School Counseling, Vol. 12, No. 3, pp. 193-199.
Korkut, F. (2003). Rehberlikte önleme hizmetleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, 441-452. dergisosyalbil.selcuk.edu.tr/susbed/article/view/805
Korkut-Owen, F. (2015). Okul temelli önleyici rehberlik ve psikolojik danışma. (4. baskı): Ankara: Anı
Kuzgun, Y. (1988). Rehberlik ve Psikolojik Danışma. Ankara : ÖSYM.
Low, S.K., Kok,J.K. and Lee,M.N. (2013). A holistic approach to scholl-based counselling and guidance services in Malaysia. School Psychology International, 34(2), 190-201. http://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0143034312453398?journalCode=spia
Mau, W.C.J., Li, J. and Hoetmer,K . (2016) . Transforming high school counseling: counselors’ roles, practices, and expectations for students’ success. Administrative Issues Journal: Connecting Education, Practice, and Research, 6 ( 2), 83-95. doi:10.5929/2016.6.2.5
MEB (1973). Milli Eğitim Temel Kanunu. http://mevzuat.meb.gov.tr/html/temkanun_0/temelkanun_0.html
MEB(2009).Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği . mevzuat.meb.gov.tr/html/68.html
MEB (2005). İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumları Sosyal Etkinlikler Yönetmeliği
MEB (2006). İlköğretim ve ortaöğretim kurumları sınıf rehberlik programı. Özel eğitim, rehberlik ve danışma hizmetleri genel müdürlüğü. http://orgm.meb.gov.tr/alt_sayfalar/sinif_reh_progrm.html
MEB (2012). Genelge. 12 yıllık zorunlu eğitime yönelik uygulamalar http://www.meb.gov.tr/haberler/2012/12YillikZorunluEgitimeYonelikGenelge.pdf
MEB (2014). MEB’de görev yapan öğretmenlerin branşlara göre sayısal dağılımı http://www.mebpersonel.com/meb-personelleri/mebde-gorev-yapan-ogretmenlerin-branslara-gore-sayisal-dagilimi-h146524.html
Mullen, P.R., Gutierrez, D. (2016). Burnout, stress and direct student services among school counselors. The Professional Counselor, 6 (4), 344–359 http://tpcjournal.nbcc.org
Mullen, P.R. (2014). All the contrıbutıon of practıcıng school counselors’ self-effıcacy and professıonal qualıty of lıfe to theır programmatıc servıce delıvery. Unpublished doctoral dissertation, University of Central Florida, Florida
Myrcik, R.D. (2011). Developmental Guidance and Counseling: A Practical Approach (5th edition). Minneapolis : Educational Media Corporation
Nazlı, S. (2007). Psikolojik danışmanların değişen rollerini algılayışları. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (18), 1-17
Ooi, P.B.,Wan Jaafar,W.M.& Baba,M (2016). Differences in counselors’ career outputs in view of status in Malaysia. International Journal of Social Science and Humanity, 6 (4), 251-255.
ORGM (2017). Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumları Sınıf Rehberlik Etkinlikleri https://orgm.meb.gov.tr/www/rehberlik-programlari/icerik/102
OERHGM (2012). “İlköğretim sınıf rehberlik programı uygulamaları” konulu yazı. http://muzaffertahmazram.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/55/06/958561/dosyalar/2013_01/23035819_lkretimsnfrehberlikprogramlaruygulamalargryazs.pdf
Öz Soysal, F.,S., Uz Baş A. ve Aysan, F. (2016 ). Okul psikolojik danışmanlarının psikolojik danışma yaklaşımlarına ilişkin görüşleri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 6( 46), 53-69. pdrdergisi.org/index.php/pdr/article/view/149
Soğukpınar, E.(2017). Rehber öğretmenlerin benlik saygısı ile mesleki benlik saygısı düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
Studer, J. R., Oberman, A. H. ve Womack, R. H. (2006). Producing evidence to show counseling effectiveness in the schools. Professional School Counseling, 9 (4), 385-391.
Uslu, M. (1999). Resmi eğitim kurumlarında çalışan psikolojik danışma ve rehberlik uzmanlarının iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin danışmanların denetim odağı ve bazı değişkenlere göre karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
Yayla, E. ve İkiz, F., E. (2017). Psikolojik Danışmanların Etkili Nitelikleri ile Danışma Öz-Yeterlik Düzeyleri Arasındaki İlişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, s.1-14. pdrdergisi.org/index.php/pdr/article/view/493
Yeşilyaprak, B. (2011). Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığında paradigma değişimi ve türkiye açısından sonuçlar: geçmişten geleceğe yönelik bir değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri,11(4),S.5-26.
Yeşilyaprak, B. (2013). 21. Yüzyılda Eğitimde Rehberlik Hizmetleri. Ankara: Nobel Yayıncılık .