AVRUPA BİRLİĞİ SÜRECİ ve BÖLGESEL POLİTİKALARDA YAŞANAN DÖNÜŞÜM: TÜRKİYE BAĞLAMINDA BİR ANALİZ

Avrupa Birliği’ne üyelik süreci ile birlikte Türkiye, bölgesel politikalarında köklü bir değişim yaşamıştır. Bu değişim gerek bölge tanımında gerekse bölgesel düzeyde örgütlenen kurumsal yapılanmalar olan kalkınma ajanslarının ortaya çıkışından gözlemlenmektedir. Politika transfer süreci olarak adlandırılan bu süreç ile birlikte artık bölge küresel bir aktör konumuna ulaşmakta ve bölgesel politikaların belirlenmesinde bölgesel aktörler söz sahibi olmaktadır. Bu bağlamda yaşanan dönüşüm sürecinin incelenmesi amacı ile bölgesel düzeyde örgütlenen kalkınma ajanslarının, farklı kesimlerden aktörlerinin dâhil olduğu kalkınma kurulu temsilcilerine bir anket çalışması uygulanmıştır. Bu anket çalışmasında katılımcıların bölgesel politikalarda yaşanan dönüşüm, politika transfer süreci ve geçmiş yapılara bağlılıklarına yönelik algılarının ölçülmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Bölgesel Politika, Kalkınma Ajansları, Politika Transferi, Avrupa Birliği

Turkey has experienced a drastic change in its regional policy with the accession process to the European Union. This change can be observed both in the definition of regions and in the emergence of development agencies as institutional structures at the regional level. This is known as the policy transfer process, by which the region becomes a global actor and regional policy is determined by regional actors. In this context, to analyze this transformation process, a questionnaire was applied to the members of the development committees of regional development agencies which included actors from different sectors. This survey aimed to measure the perceptions of participants about the transformation in regional policies, the policy transfer process and commitment to previous structures

Keywords:

Regional Policy, Development Agencies, Policy Transfer, European Union,

PDF

___

Amin, Ash (1999), “An Institutionalist Perspective on Regionall Economic Development”, International Journal of Urban and Regional Research, Cilt 23, 2, s.365-378.

Ataay, Faruk (2007) Neoliberalizm ve Devletin Yeniden Yapılandırılması: Türkiye’de Kamu Reformu Üzerine İncelemeler De Ki Basım Yayım, Ankara.

Bakır, Hasan ve Burcu Öngen (2012) “Yönetimden Yönetişime Geçiş Sürecinde Bölgesel Politikalarda Yaşanan Değişim: Türkiye‟de Bölgesel Kalkınma Ajansları Örneği” İktisat İşletme ve Finans, 28(325), s. 85-112

Beer, Andrew, Terry Clower, Graham Haughtow, Alaric Maude (2005) Neoliberalism and the Institutions for Regional Development in Australia Geographical Research, 43(1), s.49-58.

Beleli, Özsel (2005) “Regional Policy and EU Accession: Learning From The Gap Experience” Turkish Policy Quarterly, Cilt 4, No. 3.

Brenner, Neil ve Theodore, Nik (2002) “Preface: From the “New Localism” to the Saces of Neoliberalism” Antipode A Radical Journal of Geography, Cilt 34, Sayı 3, s. 341-347. DOI: 10.1111/1467-8330.00245

Common, K. Richard (1998) “Convergence and transfer: a review of the globalisation of new public management” International Journal of Public Sector Management, Cilt 11, No. 6, s. 440- 450.

Comrey, A. L. (1988). Factor analytic methods of scale development in personality and clinical psychology. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 56(5), 754-761.

Çamur, C. Kübra ve Özge Gümüş (2005) “İstatistiki Bölge Birimileri-NUTS Sistemi, Bölgesel Kalkınma Ajansı Nedir Ne Değildir? Der. Menaf Turan, Paragraf Yayınevi, Ankara.

Danson Mike, Halkier Henrik ve Damborg Charlotte (1998) “Regional Development Agencies in Europe An Introduction and Framework for Analysis”, Halkier Henrik, Danson Mike,

Damborg Charlotte(Eds), Regional Development Agencies in Europe. England: Jessica Kingsley Publishers

Danson, Michael, Ewa Helinska-Hughes ve Micheal Hughes (2005) “RDAs and Benchmarking: Learning from Good Practice when the Model has Broken” Public Policy and Administration, 20(4), s. 4-22.

Dinçer, Bülent, Metin, Özaslan ve Taner Kavasoğlu (2003) İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Yayın No: DPT 2671.

Demirhan, Ayşe ve Serdar Bozkurt(2010) “Banka Çalışanlarının Bilgi Paylaşımı Davranışına Yönelik Tutumlarını Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma” Journal of Yasar University 18(5), s. 3016-3027

Dulupçu, A. M. (2005) “Regionalization for Turkey: An Illusion or a cure? European Urban and Regional Studies, Cilt: 12, Sayı: 2 s. 99-115.

Dolowitz, P. David ve David Marsh (2000) “Learning from Abroad: The Role of Policy Transfer in Contemporary Policy-Making” Cilt: 13, Sayı:1, s. 5-23.

Kalkınma Bakanlığı (2003) “Ön Ulusal Kalkınma Planı” http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/o-ukp.pdf Erişim Tarihi, 11.11.2013.

Edwards E. Mary (2007) “Regional and Urban Economics and Economic Development Theory and Methods”, Auerbach Publications: Newyork

Eralp, Arısan Nilgün (2014) Türkiye- Avrupa Birliği İlişkilerinin Geleceğine Bakış Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) Ocak 2014.

Eraydın, Ayda (2002) Yeni Sanayi Odakları: Yerel Kalkınmanın Yeniden Kavramlaştırılması, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Basın İşbirliği, Ankara.

Eraydın, Ayda (2007) “Politikalardan Süreç Tasarımına: Yeni Bölgesel Politikalar ve Yönetişim Modelleri”, 2. Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, Ege Üniversitesi, İzmir.

Eraydın, Ayda (2008) “Bölgesel Kalkınmanın Yönetişim Çerçevesinde Kurumlaşması: Kalkınma Ajansları, iç. Bölgesel Kalkınma Ajansları(ed), Günaydın Ofset, İstanbul.

Ertugal, Ebru (2005) “Europeanisation of Regional Policy and Regional Governance: The Case of Turkey” European Political Economy Review, Cilt:3, No. 1, s. 18-53.

European Council (2001) “Council Decision of March 2001 on the principlers, priorities, intermediate objectives and conditions contained in the Accession Partnership with the Republic of Turkey” Official Journal of European Communities. L 85/13, 24.3.2001.

European Council (2003) “Council Decision of 19 May 2003 on the principles, priorities, intermediate objectives and conditions contained in the Accession Partnershipo with Turkey” Official Journal of European Union. L145/40, 12.6.2003

European Commission (2000) “2000 Regular Report From the Commission on Turkey‟s Progress Towards Accession” 8 November 2000 http://ec.europa.eu/enlargement/archives/pdf/key_documents/2000/tu_en.pdf

European Commission (2001) “2001 Regular Report on Turkey‟s Progress Towards Accession” Brussels, SEC(2001) 1756 http://ec.europa.eu/enlargement/archives/pdf/key_documents/2001/tu_en.pdf

European Commission (2002) “2001 Regular Report on Turkey‟s Progress Towards Accession” {C 700 FinalOM(2002)}Brussels, SEC(2002)1412 http://ec.europa.eu/enlargement/archives/pdf/key_documents/2002/tu_en.pdf

European Commission (2003) “2003 Regular Report on Turkey‟s Progress Towards Accession” http://ec.europa.eu/enlargement/archives/pdf/key_documents/2003/rr_tk_final_en.pdf

European Commission (2004) “2004 Regular Report on Turkey‟s Progress Towards Accession” {COM(2004)656 Final }Brussels, SEC(2004)1201 http://ec.europa.eu/enlargement/archives/pdf/key_documents/2004/rr_tr_2004_en.pdf

European Commission (2005) “Turkey 2005 Progress Report” {COM(2005)561 Final } Brussels, SEC(2005)1426 http://ec.europa.eu/enlargement/archives/pdf/key_documents/2005/package/sec_1426_fi nal_progress_report_tr_en.pdf

European Commission (2006) “Commission Staff Woking Document: Turkey 2006 Progress Report” {COM(2006) 649 Final } Brussels, SEC(2006)1390 http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2006/nov/tr_sec_1390_en.pdf

European Commission (2007) “Commission Staff Woking Document: Turkey 2007 Progress Report” {COM(2007) 663 Final } Brussels, SEC(2007)1436 http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2007/nov/turkey_progress_reports_ en.pdf

European Commission (2008) “Commission Staff Woking Document: Turkey 2008 Progress Report” {COM(2008) 674 Final } Brussels, SEC(2008)2699 http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/press_corner/keydocuments/reports_nov_2008/turk ey_progress_report_en.pdf

European Commission (2009) “Commission Staff Woking Document: Turkey 2009 Progress Report” {COM(2009) 533} Brussels, SEC(2009)1334 http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2009/tr_rapport_2009_en.pdf

Ferry, Martin (2007) “From Government to Governance: Polish Regional Development Agencies in a Changing Regional Context” East European Politics&Societies, 21, s.447-474.

Florida, Richard (1995) “Toward The Learning Region” Futures, s. 527-536.

Güzelsarı, Selime (2003) “Neo-liberal Politikalar ve Yönetişim Modeli” Amme İdaresi Dergisi, Cilt 36 Sayı 2, s. 17-34.

Hair, Joseph F.- Anderson, Rolph E.-Tatham, Ronald L.- Black, William C. (1998), Multivariate Data Analysis, New Jersey, PrenticeHall.

Halkier, Henrik ve Mike Danson (1998) “Regional Development Agencies in Western Europe: A Survey of Key Characteristics and Trends” Halkier Henrik, Danson Mike, Damborg Charlotte(Eds), Regional Development Agencies in Europe. England:

Jessica Kingsley Publishers. Hughes, T. James (1998) “The Role of Development Agencies in Regional Policy: An Academic and Practitioner Approach” Urban Studies, April, Vol. 35, Issue 4, ss. 615-626.

Helmsing, Bert (2001) “Externalities, Leraning and Governance: New Perspectives on Local Economic Development” Development and Change, Cilt: 32, s. 277-308.

Jessop, Bob (1995) “The regulation approach, governance and post- Fordism: alternative perspectives on economic and political change?, Economy and Society, Vol. 24, Issue, 3, s. 307-333.

Jessop, Bob (1997) “Capitalism and its future: remarks on regulation, government and governance. Review of International Political Economy, Vol. 4 Issue, Jessop, Bob (1998) “The rise of governance and the risks of failure: the case of economic development” International Social Science Journal, 155, s.29-46.

Jessop, Bob (1999) “The Changing Governance of Welfare: Recent Trends in its Primary Functions, Scale, and Modes of Coordination” Social Policy&Administration, Vol. 333, No.4, s. 348-359.

Jessop, B. (2002). Liberalism, Neoliberalism, and Urban Governance: A State-Theoretical Perspective. Antipode, 34 (3), 452-472.http://dx.doi.org/10.1111/1467-8330.00250

Jessop, B. (2003) “ Governance and Metagovernance: On Reflexivity, Requisite Variety, and Requisite Irony” Governance, as Social and Political Communication. Bang, H. P. (ed.). Manchester: Manchester University Press, p. 142-172.

Jessop B. (2004). Multi-level Governance and Multi level Metagovernance Changes in the European Union as Integral Moments in the Transformation and REorientation of Contemporary Statehood. In: Multi-Level Governance (eds. Ian Bache and Mathew Flinders).

Kalaycı, Şeref . vd.,(2010) SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara, Asil Yayın Dağıtım.

Kalkınma Bakanlığı (2013) “Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018)” http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/Kalknma%20Planlar/Attachments/12/Onuncu_Kalkınma_Planı.pdf

Kayasü, Serap (2006) “Institutional Implications of Regional Development Agencies in Turkey”, 42nd ISoCARP Congress: Cities Between Integration and Disintegration.

Kayasü, Serap ve Suna Senem Yaşar (2006) “ Avrupa Birliği‟ne Üyelik Sürecinde Kalkınma Politikaları: Yasal ve Kurumsal Dönüşümler” Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, s. 199-213, 7-8 Eylül 2006, ODTÜ, Ankara.

Koçberber, Seyit (2006) “Kalkınma Ajansları ve Sayıştay Denetimi” , Sayıştay Dergisi, sayı. 61, s. 37-55.

Kumral, Neşe, Funda R. Barbaros, Sedef Akgüngör ve Ömer Orhon (1998) “ İzmir İmalat Sanayinin Üretim Potansiyeli Öğrenmeye Dayalı Bölgesel Kalkınma Stratejisi, İzmir Ticaret Odası Yayını, İzmir.

Kumral, Neşe (1994) “Bölgesel Gelişme ve Kalkınma Ajansları” İktisat İşletme ve Finans, 9(105), s. 60-64.

Lagendijk, Arnoud ve James Cornford (2000) “Regional institutions and knowledge-tracking new forms of regional development policy” Geoforum 31(2000) 209-218

Lagendijk, Arnould, Serap Kayasü ve Suna Yaşar (2009) “The Role of Regional Development Agencies in Turkey: From Implementing EU Directives To Supporting Regional Business Communities?” European Urban and Regional Studies, 16(4) s. 383-396.

Larner, Wendy (2000) “Neo-liberalism: Policy, Ideology, Governmentality” Studies in Political Economy, Vol(63) s.5-25 ISSN 1918-7033.

Jones, Martin and Gordon Macleod (1999) “Towards a Regional Renaissance? Reconfiguring and Rescaling England‟s Economic Governance” Transactions of the Institute of British Geographers, Vol. 24, No. 3 s. 295-313.

Lagendijk, Arnoud ve James Cornford (2000) “Regional institutions and knowledge-tracking new forms of regional development policy” Geoforum 31(2000) 209-218

Övgün, Barış (2011) “Türk Kamu Yönetiminde Yeni Bir Örgütlenme: Kalkınma Bakanlığı” Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt. 66, No. 3, s. 263-281.

Palabıyık, Hamit (2004) “Yönetimden Yönetişime Geçiş ve Ötesi Üzerine Kavramsal Açıklamalar” Amme İdaresi Dergisi, 37/1, s. 63-85.

Pike, Andy ve John Tomaney (2009) “The State and uneven development: the governance of economic development in England in the post-devolution UK” Cambridge Journal of Regions, Economy and Society, 2(1), s. 13-34.

Piore, J. Michael ve Charles F. Sabel (1984) The Second Industrial Divide: Possibilities for Prosperity Basic Books, Inc. Publishers, United States of America.

Pirili,U., Meneviş ve Lenger, Aykut,(2012), “Bölgesel Kalkınmada kamu sermayesi ve sosyal altyapı:Türkiye üzerine bir uygulama” İktisat İşletme ve Finans 27(312),s.9-37.

Porter, E. Michael (1990) “ The Competitive Advantage of Nations” The Free Press, Printed in the United States of America.

Rydın, Yvonne (1999), “Environmental Governance for Sustainable Urban Development: a European Model, Local Environment, Cilt 4, Sayı 1, s. 61-65.

Sobacı Zahid (2008) “Türkiye‟de Bölgesel Yönetişimin Kurumsal Yansıması: Kalkınma Ajansları” Finans Politik& Ekonomik Yorumlar, Cilt: 45, Sayı: 519.

Sobaci Zahid (2009) “Regional Development Agencies in Turkey: Are They Examples of Obligated Policy Transfer?“ Public Organization Review, Vol. 9 Issue, s. 51-65 DOI: 10.1007/s11115-008-0069-01

TÜSİAD, (2008), Türkiye’de Bölgesel Farklar ve Politikalar, Yayın No. TÜSİAD-/2008-09/471

Şen, Zelal (2004) Türkiye’nin Avrupa Birliği Adaylığı ve Katılım Öncesi Stratejisi çerçevesinde Bölgesel Politika Alanında Uyum Durumunun Değerlendirilmesi, Avrupa Birliği Genel Sekreterliği, Ankara.

Şinik, Bilal (2010) “Anayasa Mahkemesi Kararı Işığında Türkiye‟de (Bölge) Kalkınma Ajansları” MEGARON Dergisi, Cilt. 5 Sayı.3, s. 128-136.

Tekeli, İlhan (2008), “Bir Bölge Plancısının Çözmeye Çalıştığı Sorunun Karşısında Yaşadığı İç Huzursuzlukları”. Türkiye’de Bölgesel Eşitsizlik ve Bölgesel Planlama Yazıları, İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yay.

Tepav (2005) “2005 Yılı İlerleme Raporu ve Katılım Ortaklığı Belgelerinin Siyasi Kriterler Açısından Ön Değerlendirmeleri” Tepav Dış Politika Etütleri AB Çalışma Grubu, http://www.tepav.org.tr/upload/files/1271245740r6478.2005_Ilerleme_Raporu_ve_Katilim _Ortakligi_Belgesi_nin_Siyasi_Kriterler_Acisindan_On_Degerlendirilmesi.pdf

Tutar, Filiz ve Mehmet Demiral (2007) “Yerel Ekonominin Yerel Aktörleri”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, s. 65-83.

Uzay, Nısfet (2005), Bölgesel Gelişmişlik Farklarının Giderilmesi ve Bölgesel Kalkınma Ajansları Seçkin, Ankara.

Yaman, Ahmet ve Murat Kara (2008) “Türkiye‟de Bölgesel Gelişme Politikasının Dönüşümü Sürecinde Kalkınma Ajanslarının Kuruluş Çalışmaları: Son Durum ve Değerlendirmeler”, Bölgesel Kalkınma Ajansları, Günaydın Ofset, İstanbul.

Waters R. And Smith L. H. (2002) “Regional Development Agencies and Local Economic Development: Scale and Competitiveness in High-technology Oxfordshire and Cambridgeshire”, European Planning Studies, Cilt. 10, Sayı. 5, s. 633-649.

Webb, Daren ve Clive Collis (2000) “Regional Development Agencies and the „New Regionalism‟ in England” Regional Studies, 34: 9, s. 857-864.

Avrupa Birliği Genel Sekreterliği, www.abgs.gov.tr 5449 Sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanunun Genel Gerekçesi, http://www.kalkinma.gov.tr/bolgesel.portal, Erişim Tarihi: 11.11. 2013

5449 Sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanunu, http://www.kalkinma.gov.tr/bolgesel.portal, Erişim Tarihi: 11. 11. 2013