KADIN SAĞLIK ÇALIŞANLARI KALICI AİLE PLANLAMASI YÖNTEMLERİ HAKKINDA NE DÜŞÜNÜYORLAR? TEK DURUMLU BİR ÖRNEK OLAY ÇALIŞMASI
Öz
ÖZETAmaç: Bu araştırmanın temel amacı; kadın
sağlık çalışanlarının kalıcı aile planlaması yöntemleri hakkındaki görüşlerini
belirlemektir. Gereç ve Yöntem: Nitel
araştırma biçiminde desenlenen bu çalışmada, “tek durumlu örnek olay yöntemi”
kullanılmıştır. Yüz-yüze gerçekleştirilen bireysel görüşmeler yoluyla
“yarı-yapılandırılmış görüşme tekniği” ile veriler toplanmıştır.
Araştırmanın çalışma grubunu, Aydın ili merkez ilçelerinden birinde bulunan bir
Toplum Sağlığı Merkezi’nde görev yapan kadın sağlık çalışanları oluşturmuştur. Örneklem seçmede; amaçlı örneklem türlerinden “ölçüt
dayanıklı örneklem” tekniği kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini 11 kadın
sağlık çalışanı oluşturmaktadır. Elde edilen verilerin değerlendirilmesinde,
tümevarımsal içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan kadın sağlık çalışanlarının tamamına yakını kalıcı
aile planlaması yöntemlerini “çiftlerin artık çocuk sahibi olmak
istemediklerinde kadın ve erkekte üreme yollarının kapatılması, bağlanması’’
şeklinde tanımlamıştır. Katılımcıların tamamı erkeklere hiç aile planlaması
danışmanlığı vermediğini, büyük
çoğunluğu erkeklere de aile planlaması eğitimi verilmesi gerektiğini
vurgulamışlardır. Kadın sağlık çalışanları danışmanlıklarında sadece kadınların
öğrenmek istedikleri yöntemi anlattıklarını söylemişlerdir. Çalışmaya katılan
kadın sağlık çalışanlarının neredeyse tamamı aile planlaması konusunda eğitim
aldıklarını ve danışmanlık yaptıklarını, fakat çoğu danışmanlıklarında kalıcı
aile planlaması yöntemlerine yer vermediklerini ifade etmiştir. Sonuç: Araştırmaya katılan kadın sağlık çalışanlarının tamamının aile
planlaması konusunda eğitim aldıkları, yalnız kadınlara danışmanlık verdikleri
ve danışmanlıklarında tüp ligasyon ve vazektomi yöntemlerine yer vermedikleri,
ön yargılarının danışmanlık hizmetlerini etkilediği belirlenmiştir. Anahtar Sözcükler: Aile planlaması, aile planlaması danışmanlığı, kalıcı aile planlaması
yöntemleriABSTRACTWhat Women Health Practitioners Think About
Perminent Family Planning Methods? A Qualitative Case Study Aim: The main purpose of this study was to determine the
opinions of women health workers' about permanent family planning methods.Material and Method: In this study that designed as a qualitative research, the "one-state
case study method" was used. Data were collected through face-to-face individual interviews by the "Semi-structured
interview technique". The study group of this research was composed
of women health workers working at a Community
Health Center located in one of the central provinces of Aydın province.
When selecting the sample;
"Criterion-resistant sampling" technique was used for purposeful
sampling types. The sample of the study
consisted of 11 female health workers.
Inductive content analysis technique was used in the evaluation of the
obtained data.Results: Almost
all women health practitioners who participated in this study defined the
permanent family planning methods as "the closure of the reproductive
tracts in males and females when the couples do not want to have children
anymore". All participants
emphasized that they did not provide any family planning counseling for males
and that most of the males had to be given family planning training. Most of the participants said that they only talk about the method
which females wanted to learn. Almost all women health workers who participated
in this study expressed that they were educated about family planning and they
were counsulting, but they also said
that they did not include permanent family planning methods during their
counseling.Conclusion: It was
determined that all of the women health workers who participated in the study
were educated about family planning, only being consulted for women and did not
include tube ligation and vasectomy methods during their counseling, and the
prejudices affected counseling services.
Key Words: Family planning; family
planning advice; perminent family planning
methods
Sonuç:
Araştırmaya katılan kadın sağlık çalışanlarının tamamının aile planlaması konusunda eğitim aldıkları, yalnız kadınlara
danışmanlık verdikleri ve danışmanlıklarında tüpligasyon
ve vazektomi yöntemlerine yer vermedikleri, ön yargılarının danışmanlık
hizmetlerini etkilediği belirlenmiştir.
___
- Yıldızhan B, Yıldızhan R, Adalı E, Şahin S,
Ataman O, Süer N. 2000-2004 yıllarında İstanbul
Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesindeki Aile
Planlaması Yöntemlerinin Değerlendirilmesi. Van Tıp
Dergisi 2008;15(4):104-6.
- Yıldırım A, Şimşek H. Sosyal Bilimlerde Nitel
Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, 10. Baskı
Ankara; 2016:446.
- Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2013,
Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü,
Ankara, 371.
- Taşkın L. Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği (13.
Baskı), Akademisyen Kitabevi, 2016:758.
- T.C. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile
Planlaması Genel Müdürlüğü. Cinsel Sağlık/Üreme
Sağlığı Aile Planlaması Danışmanlığı Katılımcı
Kitabı, Ankara, 2009.
- Şankazan Ş, Yıldız A. Ankara İli Deliler Köyündeki
Evli Erkeklerin Aile Planlaması ile İlgili Bilgi Tutum
ve Davranışları. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi
Mecmuası 2002;55(1):41-50.
- Sezer YN, Gönenç İM. Ebelik Bölümü Dördüncü
Sınıf Öğrencilerinin Kalıcı Aile Planlaması
Yöntemleri Hakkındaki Görüşleri: Nitel Bir
Araştırma, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Sağlık
Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi 2014; 2(1):7-
16.
- Özvarış ŞB. Aile Planlaması. Aktüel Tıp Dergisi
Kadın Sağlığı Özel Sayısı 2001;6:45-51.
- Öztaş Ö, Artantaş BA, Tetik KB, Yalçıntaş A,
Üstü Y, Uğurlu M. 18-49 Yaş Grubu Evli Kadınların
Üreme Sağlığı ve Kontrasepsiyon Hakkındaki Bilgi,
Tutum ve Davranışları. Ankara Med J 2015;15(2): 67-
76.
- Kitiş Y, Bilgili N, Karaçam Z. Gülveren Sağlık
Ocağı Bölgesinde Yaşayan Erkeklerin Aile
Planlamasına İlişkin Görüşleri ve Karara Katılma
Durumları. Sağlık ve Toplum 2004;14(1): 56-66.
- Gonie A, Wudneh A, Nigatu D, Dendir Z.
Determinants of family planning use among married
women in bale eco-region, Southeast Ethiopia: a
community based study. BMC Women's Health 2018;
18(50):1-10.
- Erdoğan S, Nahcivan N, Esin N, Coşansu G,
Seçginli S. Hemşirelikte Araştırma: Süreç, Uygulama
ve Kritik, Erdoğan S, Nahcıvan N, Esin N, Nobel Tıp
Kitabevi, İstanbul, 2014:131-64.
- Ebeigbe PN, Igberase GO, Eigbefoh J. Vasectomy:
A survey of Attitudes, Counseling Patterns and
Acceptance Among Nigerian Resident
Gynaecologists. Ghana Medical Journal
2011;45(3):94-101.
- Çorak G, Özsoy AS, Vural KB, Tuncay B.
Vazektomi Olan Erkeklerin Yönteme İlişkin
Görüşlerinin İncelenmesi. Aile Toplum ve EğitimKültür
ve Araştırma Dergisi 2008; 4(15): 43-54.
- Aydın S. Erkek Üreme Sağlığı. Van Tıp Dergisi
2007;(3):117-9.
- Asan Ç, Ateşçi Y, Gündüz Mİ, Gümüş B, Lekili M.
Doğum Kontrol Yönteminde Ürologların Tercihi.
Türk Üroloji Dergisi 2004;30(1):103-5.
- Altay B, Gönener D. Evli Erkeklerin Aile Planlaması
Yöntemlerini Bilme ve Kullanma Durumları ve
Etkileyen Faktörler. Fırat Tıp Dergisi 2009;14(1):56-
64.
- Ahmed WAM, Shokai SB, Abduelkhair IH,
Boshra AY. Factors Affecting Utilization of Family
Planning Services in a Post-Conflict Setting, South
Sudan: A Qualitative Study. AIMS Public Health
2015; 2(4): 655–66.
- Aktün LH. Enjekte Edilen Kontraseptifler. Türkiye
Klinikleri Jinekoloji-Obstetrik Dergisi 2006;
2(22):17-23.
- Akın L, Özaydın N, Aslan D. Türkiye'de Evli
Erkeklerin Aile Planlaması Yöntemlerini
Kullanmalarını Etkileyen Faktörler. Gülhane Tıp
Dergisi 2006; 48:63-9.