Merve Seda KARCIOĞLU, , Atılhan NAKTİYOK

ÖRGÜTSEL ORTAMDA ALGILANAN GÜVEN DÜZEYİNİN SİNİZM ÜZERİNDEKİ ROLÜ: ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ İDARİ PERSONELİ ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Bu çalışmanın temel amacı, örgütsel ortamda algılanan güven ile sinizm arasındaki ilişkinin incelenmesi olarak belirlenmiştir. Örgütsel ortamda güven, çalışanın örgüt tarafından desteklendiğini hissetmesini ve yöneticinin çalışanların beklentilerini karşılamasını ifade eder. Sinizm ise, çalışanların örgüte yönelik olumsuz tutumlarını ortaya koyan bir düşünce sistemidir. Belirtilen kavramsallaştırmalara dayanarak, Atatürk Üniversitesi’nin merkez yerleşkesinde bulunan fakülte, yüksekokul ve meslek yüksekokullarında görevli 301 idari personele yüz yüze görüşme yöntemi ile anket uygulanmıştır. Yapılan araştırmada elde edilen sonuçlar, çalışanların örgüte ve yöneticiye duydukları güven düzeyinin, duyuşsal, bilişsel ve davranışsal sinizm üzerinde etkili olduğu yönündedir. Sonuçlardan yola çıkılarak, çalışanların örgüte orta düzeyde güven duyduğu ve örgüte karşı düşük düzeyde sinizm tutumu içerisinde olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Güven, Örgütsel Ortamda Güven, Örgütsel Sinizm, Yönetici, Çalışan

ÖRGÜTSEL ORTAMDA ALGILANAN GÜVEN DÜZEYİNİN SİNİZM ÜZERİNDEKİ ROLÜ: ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ İDARİ PERSONELİ ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Bu çalışmanın temel amacı, örgütsel ortamda algılanan güven ile sinizm arasındaki ilişkinin incelenmesi olarak belirlenmiştir. Örgütsel ortamda güven, çalışanın örgüt tarafından desteklendiğini hissetmesini ve yöneticinin çalışanların beklentilerini karşılamasını ifade eder. Sinizm ise, çalışanların örgüte yönelik olumsuz tutumlarını ortaya koyan bir düşünce sistemidir. Belirtilen kavramsallaştırmalara dayanarak, Atatürk Üniversitesi’nin merkez yerleşkesinde bulunan fakülte, yüksekokul ve meslek yüksekokullarında görevli 301 idari personele yüz yüze görüşme yöntemi ile anket uygulanmıştır. Yapılan araştırmada elde edilen sonuçlar, çalışanların örgüte ve yöneti-ciye duydukları güven düzeyinin, duyuşsal, bilişsel ve davranışsal sinizm üzerinde etkili olduğu yönündedir. So-nuçlardan yola çıkılarak, çalışanların örgüte orta düzeyde güven duyduğu ve örgüte karşı düşük düzeyde sinizm tutumu içerisinde olduğu söylenebilir.

Keywords:

Trust, Trust in Organizational Environment, Organizational Cynicism, Executive, Employee,

PDF

___

ALBRECHT, L. Simon. (2002). ‘‘Perceptions of integrity, competence and trust in senior management as determinants of cynicism toward change’’, Public Administration and Management: An Interactive Journal, 7(4), 320-343.

ALPELLBAUM, Steven, BARTOLOMICCI, Nicolas, BEAUMIER, Erika, BOULANGER, Jonathan, CRRIGAN, Rodney, DORE, Isabelle, GIRARD, Chrystineve and SERRONI, Carlo (2004). ‘‘Organizational Citizenship Behavior: A Case Study of Culture, Leadership and Trust’’ Management Decision. 42 (1), 13-40.

ANDERSSON, Lynee M. and BATEMAN, Thomas S. (1997). ‘‘Cynicism in The Workplace: Some Causes and Effects’’, . Journal of OrganizationaI Behavior, 18, 449-469.

BOMMER, William H., RİCH, Gregory A., RUBİN, Robert S. (2005). “Changing Attitudes About Change: Longitudinal Effects of Transformational Leader Behaviour on Employee Cynicism about Organizational Change”, The Journal of Organizational Behaviour. 26 (7), 733-753.

BRANDES, Pamela M. (1997). ‘‘Organizational Cynicism: Its Nature, Antecedents, and Consequences’’, (Dissertation of Doctor of Philosophy, The University of Cincinnati, Cincinnati, 1997).

BRANDES, Pamela, DHARWADKAR, Ravi and DEAN, James W. (1999). "Does Organizational Cynicism Matter?: Employee and Supervisor Perspectives on Work Outcomes." Eastern Academy of Management Proceedings, 150–153.

BROWN, Michelle and CREGAN, Christina (2008). “Organizational Change Cynicism: The Role of Employee Involvement’’, Human Resource Management, 47(4), 667–686.

BÜYÜKÖZTÜRK, Şener. (2005). “Anket Geliştirme”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 133-148.

CARTWRİGHT, Susan and HOLMES Nicola (2006). “The meaning of work: The challenge of regaining employee engagement and reducing cynicism’’. Human Resource Management Review, 16 (2), 199- 208.

CHATHOTH, Prakash K., MAK, Brenda, SIM, Janet, JAUHARI, Vinnieve, MANAKTOLA, Kamal (2011). ‘‘Assessing Dimensions of Organizational Trust Across Cultures: A Comparative Analysis of U.S. and Indian Full Service Hotels’’, International Journal of Hospitality Management, 30, 233-242.

COWLES, Deborah (1997). “The Role of Trust in Customer Relationships: Asking the RightQuestions”, Management Decision, 35(4), 273-282.

DAVIS, James H., SCHOORMAN, F. David, MAYER, Roger C. and TAN, Hwee Hoon (2000). ‘‘ The Trusted General Manager and Business Unit Performance: Empirical Evidence of a Competitive Avantage’’, Strategic Management Journal, 21, 563-576.

DEAN, James W. Jr., BRANDES, Pamela and DHARWADKAR, Ravi (1998). ‘‘Organizational Cynicism’’, The Academy of Management Review, 23(2), 341-352.

DEMİRCAN, Nigar (2003). ‘‘Örgütsel Güvenin Bir Ara Değişken Olarak Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi Eğitim Sektöründe Bir Uygulama’’ (Yayınlanmış Yüksek Lisans tezi, Gebze İleri teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze, 2003).

DEMİREL, Yavuz (2008). ‘‘ Örgütsel Güvenin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi: Tekstil Sektörü Çalı- şanlarına Yönelik Bir Araştırma’’, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15(2), 179-194.

DIETZ, Graham, GILLESPIE, Nicole and CHAO Georgia T. (2010). ‘‘Unravelling the Complexities of Trust and Culture’’, in Saunders, Mark N. K., Skinner, Denise, Dietz, Graham, Gillespie, Nicole and Lewicki, Roy J. (eds). Organizational Trust: A Cultural Perspective, Cambridge University Press. 3-41.

DURNA, Ufuk (2002). Yenilik Yönetimi, Ankara: Nobel Yayınları.

ERDOST, H.Ebru, KARACAOĞLU Korhan ve REYHANOĞLU, Metin (2007). ‘‘Örgütsel Sinizm Kavramı ve İlgili Ölçeklerin Türkiye’deki Bir Firmada Test Edilmesi’’, 15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.

FIELD, Andy (2009). Discovering Statistics Using Spss, UK: Sage Publications.

FISMAN, Raymond and KHANNA, Tarun (1999). ‘‘ Is Trust a Historical Residue? Information Flows and Trust Levels’’, Journal of Economic Behaviour and Organization, 38, 79-92.

GALFORD, Robert and DRAPEAU, Anne S. (2003). “The Enemies of Trust”, Harward Business Review. February: 89-93.

GILBERT, Jack A. and TANG, Thomas L. (1998). ‘‘An Examination of Organizational Trust Antecedents’’, Public Personnel Management, 27, 321-338.

GILL, Amarjit S. (2008). ‘‘Research in Brief: The Role of Trust in Employee – Manager Relationship’’, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 20(1), 98-103.

HUFF, Lenard and KELLEY, Lane (2003). “Levels Of Organizational Trust In Individualist Versus Collectivist Societies: A Seven Nation Study”, Organization Science, 14(1), 81-90.

İŞCAN, Ömer Faruk ve SAYIN, Ufuk (2010). ‘‘ Örgütsel Adalet, İş Tatmini ve Örgütsel Güven arasındaki İlişki’’, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4), 195-216.

JAMES, M.S.L. (2005). ‘‘Antecedents And Consequences Of Cynicism In Organizations: An Examination Of The Potential Positive And Negative Effects On School Systems’’ (Dissertation of Doctor of Philosophy, The Florida State University, Florida, 2005).

JOHNSON Jonathan L., O'LEARLY-KELLY, Anne M. (2003). ‘’The Effects of Psychological Contract Breach and Organizational Cynicism: Not All Social Exchange Violations Are Created Equal’’, Journal of Organizational Behavior, 24, 627-647.

JOSEPH, Errol E. and WİNSTON, Bruce E. (2005). ‘’A Correlation Of Servant Leadership, Leader Trust, And Organizational Trust’’. Leadership & Organization Development Journal, 26, 6.

KABAKÇI, Işıl (2005). ‘‘Araştırma Görevlilerinin Mesleki Gelişime Yönelik Bakış Açıları: Eğitim Fakülteleri Örneği’’ , (Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir, 2005).

KARACAOĞLAN ASLAN, Funda ve BOYLU, Yasin (2014). ‘‘Örgütsel Sinizm ve Psikolojik Sözleşme İhlali arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma’’, Journal of Recreation and Tourism Research, 1 (2), 33-45.

KHAN, Hamid (2006). ‘‘Deterring Cynicism to Regain American Competitiveness’’. Competition Forum, 4(1), 48-54.

KİM, Tae-Yeol, BATEMAN, Thomas S., GİLBREATH, Brad and ANDERSSON, Lynne, M. (2009). ‘‘Top management credibility and employee cynicism: A comprehensive model’’, Human Relations, 62(10), 1435-1458.

KORCZYNSKI, Marek (2003). ‘‘Güvenin Ekonomi Politikası’’, Çev.: Şükrü ERDEM, Sosyal Bilimlerde Güven, Ed.: Ferda Erdem, Ankara: Vadi Yayınları.

LAZARİC, Nathalie (2003). Trust Building Inside The Epistemic Community: An Investigation With An Emprical Case Study. In B. Nooteboom, & F. Six (Eds.), Trust Process İn Organizations: Emprical Studies Of Determinants And The Process Of Trust Development. E.Elgar Publishing. U.S.A., 147-167.

LEWİCKİ, Roy and BUNKER, Barbara (1996). Developing and Maintaining Trust in Work Relationships. In R. M. Kramer, & T. R. Tyler (Eds.), Trust in Organizations: Frontiers Of Theory And Research. Thousand Oaks, Ca: 114-139.

MALHOTRA, Deepak and MURNIGHAN, J. Keith (2002). ‘‘The Effects of Contracts on Interpersonal Trust’’, Administrative Science Quarterly, 47, 534-559.

MANTERE, Saku and MARTİNSUO, Miia (2001). “Adopting and Questioning Strategy: Exploring The Roles of Cynicism And Dissent”, Presented at 17th European Group for Organisation Studies Colloquium, Lyon, France.

METZGER, Mark D. (2004). ‘‘A Qualitative Inquiry into the Formation of Beliefs in A Police Organization’’ (Dissertation of Doctor of Education, The George Washington University, Washington,2004).

MİNO, Claudia E. (2002). “Organizational Trust, Organizational Cynicism and Organizational Commitment During A Change Inititiative”. (A Dissertation submitted to the faculty of the College of Organizational Studies, Psychology at Alliant International University, Los Angeles, 1-91, 2002).

MİSHRA, Jitendra and MORRİSSEY, Molley A. (1990). ‘‘ Trust in Employee/Employer Relationships: A Survey of West Michigan Managers’’, Public Personnel Management, 19(4), 443–485.

NAUS, A.J.A.M. (2007). ‘‘Organizational Cynicism: On The Nature, Antecedents, and Consequences of Employee Cynicism Toward The Employing Organization’’, (Dissertation of Doctor of Philosophy, Maastricht University, Maastricht, 2007).

NYHAN, Ronald C. (2000). ‘‘Changing The Paradigm: Trust and İts Role in Public Sector Organizations’’,The American Review of Public Administration, 30, 87-109.

ÖZLER, D.E., ATALAY, C.G., ŞAHİN, M.D. (2010). ‘‘Örgütlerde Sinizm Güvensizlikle mi Bulaşır? ’’ Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2 (2), 47-57.

POPA, Clara L. (2005). ‘‘Initial Trust Formation in Temporary Small Task Groups: Testing a Model of Swift Trust’’, (Dissertation of Doctor, Kent State University, Ohio, 2005).

PUGH, S. Douglas, SKARLİCKİ, Daniel P. and PASSEL S. Brian. (2003). ‘‘After the fall: Layoff victims' trust and cynicism in re-employment’’, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 76(2), 201-212.

PUUSA, Anu and TOLVANEN, Ulla (2006). “Organizational Identity and Trust”, Electronics Journal of Business Ethics and Organization Studies, 11(2), 29-33.

QİAN, Yuxia and DANİELS, Tom D. (2008). “A Communication Model of Employee Cynicism Toward Organizational Change”, Corporate Communication: An International Journal, 13 (3), 319-332.

SİTKİN, B. and STİCKEL, D. (1996). ‘‘The Dynamics Of Distrust in An Era Of Quality’’. In R. M. Kramer, & T. R. Tyler (Eds.), Trust in Organizations: Frontiers Of Theory And Research. Thousand Oaks, Ca: Sage. 196-215.

SOLOMON Robert and FLORES, Fernando. (2001). Güven Yaratmak, İstanbul: BZD Yayın ve İletişim Hizmetleri.

STANLEY, David J., MEYER, John P. and TOPOLNYTSKY, Laryssa (2005). “Employee Cynicism and Resistance to Organizational Change’’, Journal of Business and Psychology, 19(4), 429-459.

TAN, Hwee Hoon and TAN, Christy S. F (2000). ‘‘ Toward the Differentation of Trust in Supervisor and trust in Organization’’, Genetic, Social and General Psychology Monographs, 162 (2), 241-260.

THE SURVEY SYSTEM, http://surveyssystem.com/sscalc.htm, Erişim Tarihi 17.12.2012.

THOMPSON, R.C., JOSEPH, K.M., BAİLEY, L.L., WORLEY, J.A., and WİLLİAMS, C.A. (2000).“Organizational Change: An Assessment of Trust and Cynicism”, Working paper: National Technical Information Service, http://trid.trb.org/view.aspx?id=719399. Erişim Tarihi: 01.12.2014.

TURNER, James H. and VALENTİNE, Sean R. (2001). “Cynicism as a Fundamental Dimension of Moral Decision-Making: A Scale Development”, Journal of Business Ethics, 34(2), 123-136.

TÜRKÖZ, Tolga, POLAT, Mustafa ve COŞAR, Serkan. (2013). ‘‘Çalışanların Örgütsel Güven ve Sinizm Algı- larının Örgütsel Bağlılıkları Üzerindeki Rolü’’, Journal of Management & Economics, 20 (2), 285-302.

WASTİ, Arzu S. (2002). ‘‘Affective and Continuance Commitment To The Organization: Test of An Integrated Model in The Turkish Context’’, İnternational Journal of İntercultural Relations, 26, 525- 550.

WILLEMYNS, Michael, GALLOIS, Cynthia and CALLAN, Victor (2003). ‘‘ Trust Me, I’m Your Boss: Trust and Power in Supervisor- Supervisee Communication’’, İnternational Journal of Human Resource Management, 14(1), 117-127.

YALÇINKAYA, Akansel (2014). ‘‘Türkiye’de Örgütsel Sinizm: 2007-2012 Yılları Arasındaki Çalışmalar Üzerine Bir Değerlendirme’’, "İŞ, GÜÇ" Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 16(3), 106- 130.

YILMAZ, Kürşad (2009). ‘‘Özel Dershane Öğretmenlerinin Örgütsel Güven Düzeyleri ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki’’, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(59), 471-490.

YÜCEL, Cemil ve SAMANCI, Gülden (2009). ‘‘Örgütsel Güven ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı’’, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 113-132.